ماجرای شهاب سنگی که به ناصرالدین‌شاه هدیه شد/ از کاخ گلستان تا موزه‌های نیویورک، بریتانیا، واتیگان و ...

فرهاد طالبیان: در فصل بهار سال۱۲۵۹ خورشیدی یعنی بیش از ۱۴۰ سال پیش در حوالی اشتهارد واقع در غرب تهران، شهاب سنگی به جرم ۵۴ کیلوگرم سقوط کرد. ایل شاهسون در حوالی محل سقوط شهاب سنگ چادر زده بود و اهالی ایل سه ساعت پیش از غروب آفتاب شاهد این واقعه بودند.

خان ایل، شهاب سنگ را به دربار ناصرالدین شاه فرستاد. دربار نیز قطعاتی از آن را به نزدیکان هدیه کرد. تا این که «هنری وارد» آمریکایی به ایران سفر کرد و متوجه وجود این شهاب سنگ شد.

گفته می‌شود هنری وارد در رشته زیست‌شناسی فرد معتبری بوده و حتی موسسه‌ای علمی به نام خودش داشت اما بیشتر از آنکه چهره‌ای علمی باشد، تاجر و دلال بود و از موسسه‌اش هم برای همین کار استفاده می‌کرد. به گوشه و کنار دنیا سفر می‌کرد و به جست‌وجوی چیزهایی می‌رفت که دانشگاه‌ها و موزه‌های طبیعی حاضر بودند برایش پولی بپردازند، از فسیل‌های جانوران پیش از تاریخ گرفته تا سنگ‌های خاص.

او که برای تکمیل مجموعه خود به ایران سفر کرده بود، با اجازه شاه قطعه‌ای از این شهاب سنگ را با خود می‌برد و این گونه می‌شود که تکه های شهاب سنگ در بیش از ۱۰ موزه بزرگ علوم طبیعی جهان پخش و نامش در کتاب‌های بزرگ شهاب سنگ‌های جهان بارها و بارها چاپ می‌شود.

شهاب سنگ چیست؟

در فضا و خارج از جو زمین، بی شمار سنگ و قطعات به جا مانده از اجرامی مانند دنباله دارها و سیارک ها وجود دارد. همین طور که زمین به دور خورشید می چرخد، با این تکه سنگ ها در مسیرش روبرو می شود. هنگامی که این سنگ ها با جو زمین برخورد می کنند، به خاطر سرعت بسیار زیادی که دارند و در اثر اصطکاک، فشار و تعامل شیمیایی با گازهای اتمسفر زمین، گرم شده و انرژی آن ها آزاد می‌شود که پس از گذر از اتمسفر و تحمل تأثیر آن، بر روی سطح زمین فرود می‌آیند. بیشتر شهاب سنگ‌ها، دست کم مقداری فلز آهن دارند (در واقع آلیاژی از آهن و نیکل). در واقع آنچه که به صورت درخشان در سطوح شکسته آنها دیده می‌شود، همان درخشش فلز است.

بیشتر شهاب سنگ‌ها، دست کم مقداری فلز آهن دارند (در واقع آلیاژی از آهن و نیکل). در واقع آنچه که به صورت درخشان در سطوح شکسته آن ‌ها دیده می شود، همان درخشش فلز است.

بزرگ‌ترین شهاب سنگ ایران، یکی از ۱۴۵ شهاب سنگ مزوسیدریتی جهان است که تا ژوئیه ۲۰۰۹ میلادی کشف و ثبت شده، این شهاب سنگ‌ها نوع خاصی از شهاب سنگ‌های سنگی - آهنی هستند، همچنین این شهاب سنگ یکی از هفت شهاب سنگ مزوسیدریتی در جهان است که هنگام سقوط و برخورد با چشم رصد شده و به یقین شهاب سنگ است.

شهاب سنگ ورامین را کجا می‌توانیم ببینیم؟

هم اکنون قسمت اصلی شهاب سنگ وارمین در کاخ گلستان نگهداری می‌شود. سایر قطعه ‌های آن در موزه‌ های تاریخ طبیعی نیویورک، واشنگتن، فیلدشیکاگو، وین و بریتانیا، دانشگاه ‌های هاروارد اسلو، استراسبورگ و آریزونا، واتیکان و مؤسسه ژئوفیزیک تهران و تعداد دیگری از موزه‌ های علوم طبیعی و دانشگاه‌ های مطرح جهان نگهداری می‌ شود.

کاخ گلستان یکی از ارگ‌های باشکوه و زیبای سلطنتی در پایتخت است که در فهرست میراث یونسکو، ثبت جهانی شده است. این کاخ مجموعه‌ای از چندین عمارت و تالار در محوطه‌ای محصور از درختان بسیار زیبا و بلند است.

این کاخ در محله پامنار تهران واقع در خیابان ۱۵ خرداد، قسمت شمالی میدان ارگ، قرار گرفته است.

4747