کتاب «مسئولیت دیه و رابطه سببیت» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «مسئولیت دیه و رابطه سببیت» اثر سیدصادق سیدحسینی و زهرا مریمی در ۷۴۴ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

مسئولیت دیه و رابطه سببیت، حلقه پیوند عمیق دو عرصه مدنی و کیفری در حقوق ایران است؛ ویژگی‌ها و انواع مختلف سببیّت تا بدان حد متنوع و متعددند که برخی بدون دقت در تفاوت ماهوی و آثار حقوقی آن‌ها با یکدیگر و تنها با تکیه بر شباهت اسمی سببیّت، مسئولیت دیه را برای تمامی موارد ثابت دانسته‌اند. از سوی دیگر نادیده گرفتن ماهیت مسئولیت دیه و رابطه آن با مسئولیت مدنی و کیفری باعث بروز اختلافات بسیار بین آرای قضائی در تعیین آثار و حدود مسئولیت دیه شده است.

این کتاب نمودار تلاش فکری نگارندگان برای شناسایی انواع مختلف سببیّت و موانع آن و نیز درکی درست از پیشینه مسئولیت دیه در اسلام و ادیان توحیدی و رابطه آن با مسئولیت مدنی و کیفری در حقوق معاصر است تا بدین ترتیب ضمن حل اختلافات و ابهامات قضائی، نشان دهنده پیوند مباحث عقلانی در حقوق معاصر با مباحث تعبدی فقه اسلامی باشد و پویایی و بالندگی فقه شیعه را نیز به رخ بکشاند.

ساختار اثر

این کتاب در سه بخش تألیف شده است؛ بخش اول در باب «مفهوم شناسی و پیشینه شناسی دیه» مشتمل بر دو فصل است. فصل اول با عنوان تعاریف و مفاهیم به بیان تعریف سببیّت، «دیه» و ارش می‌پردازد. فصل دوم با عنوان دیرینه تشریعی و تقنینی مسئولیت دیه به بررسی دیرینه تشریعی دیه در ادیان الهی و جایگاه دیه در قبایل بدوی و عصر جاهلیت عرب اختصاص دارد.

بخش دوم با عنوان «اسباب و موجبات دیه و اصول حاکم بر سببیّت» شامل پنج فصل است؛ نویسنده در فصل اول با عنوان ماهیت سببیت جنایی و انواع و آثار آن انواع تسبیب و احکام و آثار تسبیب جنایی را شرح داده، در فصل دوم با عنوان اسباب و موجبات دیه موارد ثبوت مسئولیت دیه، مسئولیت دیه در موارد علم اجمالی در جنایات عمدی و مسئولیت دیه در موارد جنایات منتهی به کمای عمیق را تبیین کرده و در فصل سوم با عنوان تعدّد اسباب و مسبّبات، اسباب مستقیم طولی و دیدگاه‌های محدود کننده، تعدد اسباب عرضی و مسئولیت دیه و تداخل در مسئولیت دیه را مورد تأکید قرار داده است. در فصل چهارم با عنوان «موانع مسئولیت» قاعده تحذیر و رفع مسئولیت دیه، قاعده اقدام و و رفع مسئولیت دیه و عناوین و احکام ثانوی و رفع مسئولیت دیه به رشته تحریر درآمده است. فصل پنجم با عنوان موجبات دیه در شریعت یهود و زرتشت، موجبات دیه در شریعت یهود و نظام دیه در شریعت زرتشت را بیان کرده است.

«ویژگی‌های مسئولیت دیه و رابطه آن با مسئولیت مدنی و کیفری» عنوان سومین و آخرین بخش از کتاب حاضر است که مشتمل بر پنج فصل است. فصل اول مبانی پیدایش مسئولیت و رابطه انواع آن با یکدیگر و فصل دوم ویژگی‌های اثباتی مسئولیت دیه، مدنی و کیفری را تشریح کرده است. فصل سوم با عنوان حدود مسئولیت دیه به بررسی انواع زیان‌های موضوع مسئولیت دیه، کلیاتی درباره مقادیر دیات و تعیین زیان‌های موضوع مسئولیت مدنی و کیفری فراتر از مسئولیت دیه اختصاص دارد. نویسنده در فصل چهارم با عنوان رابطه مسئولیت دیه با مسئولیت مدنی و کیفری، رابطه اصول حاکم بر مسئولیت دیه با اصول حاکم بر مسئولیت مدنی و کیفری و نگرش تطبیقی به ادیان و مذاهب پیرامون رابطه مسئولیت دیه با مسئولیت مدنی و کیفری را بیان کرده و در فصل پنجم با عنوان تعیین مسئول و محل استقرار ضمان در مسئولیت دیه قاعده کلی در تعیین مسئول و محل استقرار ضمان دیه، شرایط و اوصاف عاقله و ضمان بیت المال و حاکم اسلامی در موارد مسئولیت دیه را مورد تأکید قرار داده است.