رهبر جدید اپوزیسیون اردوغان را بهتر بشناسیم

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، محمدرضا مهدوی؛ کارشناس روابط بین الملل در یادداشتی نوشت، روز یکشنبه مصادف با 5 نوامبر، کنگره سالانه حزب جمهوری خلق برگزار شده و اعضای کنگره تصمیم به تغییر رهبر این حزب گرفتند. در جریان این رأی‌گیری اعضای حزب، اوزگور اوزل را به‌جای کمال کلیچدار اوغلو، کاندیدای شکست‌خورده انتخابات اخیر ترکیه، برگزیدند تا عزم خود را برای تغییر در سیاست‌های حزب و رقابت با حزب عدالت و توسعه، نشان دهند. این موضوع از آنجا اهمیت دارد که در کمتر از پنج ماه آینده، شاهد برگزاری انتخابات محلی در ترکیه برای انتخاب شهرداری‌ها و اعضای شورای‌شهر خواهیم بود و هر دو حزب حاکم و اپوزیسیون، خود را برای تصاحب کرسی‌های بیشتر مهیا می‌کنند.

حزب جمهوری خلق (CHO) قدیمی‌ترین حزب حاضر در صحنه سیاسی ترکیه است که به‌وسیله مصطفی کمال آتاترک در سال 1923 تأسیس شد و تا آغاز دهه 1950 و پایان دوره تک‌حزبی، تنها حزب حاکم در ترکیه محسوب می‌شد. پس‌از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه نیز حزب جمهوری خلق اصلی‌ترین حزب رقیب اردوغان طی دو دهه اخیر بوده و همواره در جایگاه حزب اپوزیسیون قرار داشته است.

در انتخابات ریاست جمهوری می 2023 که امیدها برای شکست اردوغان و پایان حاکمیت بیست‌ساله وی بیشتر شده بود، کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق به‌عنوان کاندیدای ائتلاف ملت در برابر وی قرار گرفت و هم انتخابات ریاست جمهوری را به وی واگذار کرد و هم نتوانست توفیق چندانی در انتخابات پارلمانی به دست آورد. این موضوع سبب شد که زمزمه‌های کنار گذاشته شدن وی از رهبری حزب جمهوری خلق شنیده شود. اما او اعلام کرد که حاضر به کناره‌گیری از ریاست حزب نیست و در انتخابات درون‌حزبی دوباره کاندیدا خواهد شد. این موضوع در کنار حمایت نمایندگان پارلمانی حزب جمهوری خلق، باعث شد که تا پایان لحظات شمارش آراء، کسی احتمال تغییر در رهبری حزب و کنار رفتن کلیچدار اوغلو را ندهد. با این‌ وجود، نتیجه‌ای که از شمارش آراء به دست آمد، برخلاف پیش‌بینی‌ها نشان داد که او انتخابات را به تنها رقیب خود یعنی اوزگور اوزل واگذار کرده است. به همین مناسبت، در ادامه به آشنایی بیشتر با رهبر جدید اپوزیسیون ترکیه پرداخته می‌شود.

اوزگور اوزل 49 ساله و فارغ‌التحصیل رشته داروسازی است. او در سال 1974 و در خانواده‌ای با اصالت بالکانی به دنیا آمد و تحصیلات خود را در دو شهر مانیسا و ازمیر ادامه داد تا اینکه در سال 1997 از دانشکده داروسازی دانشگاه اژه فارغ‌التحصیل شد. پس‌ازآن وی تا سال 2007 به فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای در رشته داروسازی مشغول بود تا اینکه از سال 2007 به مدت دو دوره به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره و دبیر کل انجمن داروسازان ترکیه فعالیت کرد و همین زمینه‌ساز ورود وی به سیاست شد. او در سال 2009 به‌عنوان نامزد حزب جمهوری خلق، برای انتخابات شهرداری مانیسا کاندیدا شد اما موفقیتی به دست نیاورد. با این‎حال فعالیت‌های خود را ادامه داد تا اینکه به‌عنوان کاندیدای حزب جمهوری خلق در انتخابات پارلمانی 2011 از مانیسا به مجلس راه یافت. او در سال 2015 نیز مجدداً به‌عنوان نماینده پارلمان انتخاب شد و در کمسیون بهداشت و درمان مجلس کبیر ترکیه فعالیت داشت. در ژوئن 2015 وی به‌عنوان نائب رئیس گروه نمایندگان حزب جمهوری خلق انتخاب شد و در سال 2023 نیز پس از انتخاب مجدد از مانیسا برای نمایندگی پارلمان، ریاست گروه نمایندگان این حزب در مجلس کبیر ترکیه را به دست گرفت. رسیدن به این جایگاه او را برای تصدی ریاست حزب مصمم کرد و وی با شعار «دولت تغییر نمی‌کند مگر آنکه اپوزیسیون تغییر کند» وارد انتخابات درون‌حزبی شد و توانست که با 812 رأی در مقابل 536 رأی بر کمال کلیچدار اوغلو غلبه کرده و به هشتمین رئیس حزب جمهوری خلق تبدیل شود تا برای اولین بار رهبر این حزب با روشی غیر از استعفا تغییر کند.

 اوزل را باید فردی تکنوکرات و وفادار به اندیشه‌های سوسیال دانست که به اعتقاد وی در سال‌های اخیر حزب جمهوری خلق از آن فاصله گرفته است. او از بازگشت به اندیشه‌های چپ میانه سخن می‌گوید و رویکرد حزب در نزدیکی به احزاب و جریانات راست را نقد می‌کند. اوزل معتقد است که برای ائتلاف و اتحاد با احزاب، قانون درون‌حزبی باید وجود داشته باشد تا از ائتلاف‌هایی که با مرامنامه حزب منافات دارد جلوگیری گردد. او خود را وفادار به دموکراسی و آزادی‌های مدنی می‌داند که در طول دو دهه حاکمیت حزب عدالت و توسعه تضعیف شده است و از تلاش برای تغییر در این وضعیت سخن می‌گوید. او به ضد امپریالیسم بودن خود افتخار می‌کند و از لزوم بازگشت به سنت آتاترک برای رهایی از مشکلات فعلی تأکید دارد. اوزل معتقد است که باید به‌جای افراد، ساختارها و نهادها تقویت شوند و با نقد سیستم سیاسی ریاستی، بازگشت به نظام پارلمانی را هدف خود عنوان می‌کند. او با انتقاد از سیاست‌های دولت در قبال مسئله فلسطین بیان می‌کند که حماس را سازمانی تروریستی می‌داند و ناکامی ترکیه در به رسمیت شناختن آن به‌عنوان سازمان تروریستی را شرم‌آور توصیف می‌کند. هرچند معتقد است که حملات حماس نمی‌تواند بهانه‌ای برای تروریسم دولتی از سوی رژیم صهیونیستی تلقی شود. در آخر او نوع مواجهه حزب عدالت و توسعه با کردها را به چالش کشیده و برای صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر زندانی حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها و دیگر زندانیان سیاسی مانند عثمان کاوالا درود می‌فرستد. موضوعی که واکنش اردوغان را نیز به دنبال داشت و اوزل را به همراهی شانه‌به‌شانه با تروریست‌ها متهم کرد.

بنابراین به‌طورکلی، با رسیدن اوزل به رهبری حزب اپوزیسیون، انتظار می‌رود که این حزب رویکرد جدیدی را در برابر حزب عدالت و توسعه در پیش گیرد و با ایجاد تغییرات ساختاری در حزب، برای مقابله با ائتلاف محافظه‌کاران حامی اردوغان در انتخابات 31 مارس آماده شوند.