چرا جمیله علم الهدی به جای بریژیت مکرون به «ملکه رانیا» نامه ننوشت؟

آفتاب‌‌نیوز :

بعد از حاشیه‌های سخنرانی و مصاحبه همسر رئیس جمهور بر سر اعتباربخشی به مفهوم «بانوی اول» در ادبیات سیاسی ایران، حالا نامه نگاری جمیله علم الهدی به همسر رئیس جمهور فرانسه و بعد از آن همسران ۴۰ رهبر اروپایی خبر ساز شده است.

اگرچه کارشناسان سیاسی کنشگری همسر رئیس جمهور ایران را برای اثرگذاری مثبت بر جریان وقایع جنگ غزه به مثابه رجلی سیاسی رد نمی‌کنند و جای خالی چنین کنشگری را در سیاست ایران ضروری می‌دانند، اما این نکته را تاکید دارند که، هر نوع فعالیت سیاسی و دیپلماتیکی حائز آداب و مهارت‌هایی است که کنش‌های اخیر علم الهدی فاقد آن بوده و باید در استفاده از ادبیات سیاسی و دیپلماتیک و انتخاب فردی که هدف این نامه نگاری‌ها باشد، می‌توانست از گزینه‌های مطلوب تری بهره ببرد که در راستای تحرکات نظام و دولت نیز باشد.

هزینه‌های کنشگری «مستقل» جمیله علم الهدی برای دولت / چرا بریژیت مکرون؟

بر همین اساس نیز نامه اخیر علم الهدی به همسر مکرون و تعابیر بکار برده شده برای بانوی اول فرانسه و همسران دیگر رهبران اروپایی و در کل نوع ادبیات غیردپیلماتیک در این نامه‌ها مورد انتقاد قرار گرفت. تحلیلگران روابط بین الملل و دیپلمات‌های بازنشسته، نامه همسر رئیسی به همسر مکرون و دیگر همسران رهبران اروپایی را به دور از ادبیات دیپلماتیک و رسمی و بیشتر موعظه گونه ارزیابی می‌کنند، نامه‌ای که تاکنون بی پاسخ مانده است.

چرا همسر مکرون؟ / گزینه‌های مطلوب‌تر برای نامه نگاری چه کسانی بودند؟

تحلیلگران حوزه دیپلماسی براین اعتقادند که جمیله علم الهدی از جایگاه همسر رئیس جمهوری ایران می‌توانست نامه خود را به همسر روسای کشور‌هایی تنظیم کند که دست کم در راهبرد سیاسی، هم مسیر ایران هستند یا روابط نزدیکی با مقامات عالی رتبه کشور‌های اروپایی دارند. موضوعی که دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه نیز هنگام مذاکره از آن به مثابه ظرفیتی موثر بهره برداری می‌کنند.

از جمله انتقادات، واکنش عبدالرضا داوری، مشاور رئیس جمهور نهم و دهم بود که در توئیتی نوشت: «می دانیم، بریژیت مکرون با شوهرش به اسرائیل رفته، دستان نتانیاهو را فشرده و از او در سرکوب غزه و فلسطینیان حمایت کرده است، یعنی چه؟!»

این در حالی است که جمیله علم الهدی سال گذشته اجلاسی را با حضور همسران کشور‌های همسو با ایران برگزار کرده بود و ارسال نامه به همسران رئیس جمهور هم پیمان با ایران برای ایجاد اتحادی بشردوستانه برای فشار به نهاد‌های بین المللی و توقف اسرائیل، هدف در دسترس تری برای کمک به مردم غزه نسبت به نامه نگاری با همسر مکرون بود.

جمیله علم الهدی می‌توانست با ارسال نامه به همسر روسای کشور‌های اسلامی از یک سو مواضع ضدایرانی کشور‌های حامی اسرائیل را تضعیف کند و از سوی دیگر کشور‌های اسلامی همسو با اروپا و امریکا، پل ارتباطی واقع بینانه تری برای ارسال پیام‌های بشردوستانه به سران اروپا هستند. نمونه این افراد، «ملکه رانیا» همسر پادشاه اردن است که از آغاز جنگ غزه کنشگری حرفه‌ای و فعالانه‌ای در رسانه‌ها و نظام بین الملل داشته است که در غالب مصاحبه، پیام ویدئویی، توئیت، برگزاری کمپین و شرکت در راهپیمایی نمود داشته است.

کنشگری «ملکه رانیا» همسر پادشاه اردن در حمایت از غزه

ملکه رانیا از پدر و مادر فلسطینی تبار متولد شده و کنشگری او، این روز‌ها مورد توجه افکارعمومی کشور‌های عربی قرار گرفته است. از این رو، ملکه رانیا به دلیل حمایت از فلسطین و غیرنظامیان غزه و مواضع شفاف او در برابر اسرائیل، گزینه معقول تری نسبت به همسر مکرون برای نامه نگاری جمیله علم الهدی بود.

در همین راستا ملکه رانیا در مصاحبه‌ای که با کریستین امانپور خبرنگار سی ان ان داشته، گفته «خواستار آتش بس در جنگ اسرائیل علیه حماس شده و گفته که حمایتش از زندگی فلسطینی‌ها به معنای یهودستیزی یا طرفداری از تروریسم نیست»

او با شفاف سازی موضع خود درباره تروریسم تاکید کرده بود «بگذارید خیلی خیلی صریح باشم. طرفدار فلسطین بودن یهودستیزی نیست، طرفدار فلسطین بودن به این معنی نیست که شما طرفدار حماس یا طرفدار تروریسم هستید.» او گفت: "انچه ما در سال‌های اخیر دیده ایم این است که اتهام یهودستیزی به سلاحی برای خاموش کردن هرگونه انتقاد از اسرائیل تبدیل شده است. "

ابتکار عمل دیگر ملکه رانیا را شبکه الجزیره گزارش داده و نوشته همسر ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، در همبستگی با مردم فلسطین علیه تجاوز اسرائیل با جمع اوری کمک‌های مالی و رهبری راهپیمایی برای حمایت از حقوق بشر در سرزمین‌های فلسطینی، تلاش‌های هماهنگی را برای ایجاد پویشی فراگیر در حمایت از غزه ایجاد کرده است. در جریان این تجمع نیز، ملکه رانیا بیانیه‌ای را امضا کرد و از دبیرکل سازمان ملل خواست تا فورا برای پایان دادن به رنج فلسطینیان به دلیل تجاوز اسرائیل مداخله کند»

کنشگری دیگر ملکه رانیا در فضای رسانه‌ای با ارسال پیامی ویدئویی همراه بود. او از صفت "استاندارد دوگانه آشکار" در مورد حملات هوایی مرگبار اسرائیل به نوار غزه انتقاد کرد و گفته بود «من فکر می‌کنم مردم در سراسر خاورمیانه، از جمله در اردن، از واکنش جهان به این فاجعه که در حال رخ دادن است، شوکه و ناامید شده ایم.»

کنشگری ملکه رانیا در کشور‌های عربی آن قدر موثر بود که نفتالی بنت، نخست وزیر سابق اسرائیل در مصاحبه تلاش کرد اظهارات رانیا را خلاف واقع بازنمایی کند. نخست وزیر سابق اسرائیل اظهارات اخیر ملکه رانیا اردن را در مصاحبه‌ای که با پیرز مورگان، روزنامه نگار بریتانیایی انجام داده بود، مورد انتقاد قرار داد. رانیا در گفتگو با سی ان ان نیز اسرائیل را به "رژیم اپارتاید" متهم کرد و به سازمان‌های بین المللی حقوق بشر اشاره کرد که قبلا اسرائیل را به اپارتاید متهم کرده اند. بنت در گفتگو با مورگان در مورد این اظهارات گفت: «او کاملا دروغ گفت»

جمیله علم الهدی نیازمند کنشگری حرفه‌ای در سیاست است

مرور و بازخوانی انتقادات به کنشگری خانم علم الهدی از آنجا اهمیت دارد که انتقاد به او متاثر از فقدان ساختار‌های آموزشی پیشینی برای کنشگری سیاسی زنان در سیاست مردانه ایران است. در واقع ناظران سیاسی نه اصل کنشگری همسر رئیسی را بلکه چگونگی کنش‌های سیاسی او را مورد انتقاد قرار دادند.

از این رو کارشناسان سیاسی معتقدند در صورت تقویت مشاوران همسر رئیس جمهور و حضور افرادی باسابقه دیپلماتیک و سیاسی در کنار او، استمرار فعالیت‌های سیاسی همسر رئیسی امیدوار کننده خواهد شد.