در دفاع از سخنان اخیر دکتر ظریف

پس از سخنرانی اخیر دکتر ظریف در نشست ۲ ساعته «فلسطین در حقوق بین‌الملل»، تعداد زیادی از ویدئوهای تقطیع شده ۳۰ ثانیه‌ای تا ۲ دقیقه‌ای، در فضای مجازی پخش شده که دست‌مایه انتقادات و بعضاً حملات جریانهای سیاسی خارج و داخل کشور قرار گرفته.

آن بخشی از سخنان دکتر ظریف که در داخل کشور، عمدتا توسط جریان موسوم به «ارزشی»، مورد انتقاد قرار گرفته، مربوط به آن دو جلمه‌ای‌ست که میگوید «مردم ایران از پرداخت هزینه خسته شده‌اند» و «قرار نیست ما جای مستضعفین بجنگیم».

برخی از چهره‌های شناخته شده جریان ارزشی و همچنین عده‌ای از کاربران شبکه‌های اجتماعی متعلق به این جریان، این دو جمله را از بسر یک‌ نشست آکادمیک ۲ ساعته خارج کردند و بر صدد آن شدند تا ثایت کنند که دکتر ظریف حاکمیت و مردم ایران را به عدم حمایت از مردم فلسطین و انفعال در برابر جنایات جنگی اسرائیل دعوت میکند.

حال اینکه این هر دوی این جملات چکیده مواضع کنونی نظام جمهوری اسلامی و حزب‌الله لبنان و سایر جریانهای مقاومت در جنگ اخیر میان اسرائیل و مردم غزه است‌ و عقلای سیاسی و نظامی کشور - در بالاترین سطوح - نیز آنها را تایید میکنند.

در مورد این دو جمله «هزینه» دادن مردم ایران برای آرمان فلسطین و جنگیدن به جای مستضعفین، چند نکته قابل توجه است:

- نظام سیاسی کشور علاوه براینکه قطعاً موظف است در نزاع میان اسرائیل و فلسطین - که نزاع میان ظالم و مظلوم است - طرف «حق» را بگیرد، وظیفه اصلی آن حفظ «امنیت» و «ثبات» و «بقا»ی مردم ایران است.

- حاکمیت و مردم ایران سالهاست که هزینه ایستادن در «موضع حق» در نزاع میان اسرائیل و فلسطین را پرداخته‌اند و گمان نمیرود که مردم ایران - که پیشینه و ریشه تاریخی عمیقی در «حق‌طلبی» دارند و این خصلت را جز «هویت» خود میدانند - با هزینه‌ای که برای «حق» میپردازند مشکلی داشته باشند. مشکل آنجایی آغاز میشود که «دفاع» از حق، به «مداخله» هیجان‌زده و احساسی و بی‌حساب و کتاب تبدیل گردد و هزینه‌های جبران‌ناپذیری را بر مردم تحمیل کند.

- هزینه پرداختن برای یک‌ موضوع آرمانی یک جنبه «عمومی/اجتماعی» و یک جنبه «فردی»‌ دارد:

- در بُعد عمومی/اجتماعی، حاکمیت میتواند تا جایی که «امنیت» و «ثبات» و بقای کشور و مردم آسیب نبیند، با بهره‌گیری از همه اهرم‌های سیاسی و ظرفیت‌های قدرت خود، اقداماتی انجام دهد که بعضاً «هزینه‌ساز» محسوب میشوند. اما نمی‌تواند هزینه‌هایی را بر مردم «تحمیل» کند که جامعه - یا بخشی از جامعه - به آن رضایت ندارد.

- در جنبه فردی اما، هر شهروندی حق دارد تا جایی که خودش تشخیص می‌دهد از جان و مال و سلامت و دانش و وقت و نیروی خود در راستای یک آرمان هزینه کند. همانطور که امروزه هزاران شهروند خارجی به عنوان پزشک و پرستار و مددکار اجتماعی و فعال حقوق بشر به صورت داوطلبانه در غزه حضور دارند و مشغول خدمت به مردم‌اند. یا همانطور که در سال ۲۰۰۳ ریچل کوری - دختر جوان آمریکایی - به عنوان یک فعال صلح به نوار غزه سفر کرد و در برابر بولدزر اسرائیلی - که قصد تخریب خانه‌های فلسطینیان را داشت - ایستاد و به شهادت رسید. چنین از خودگذشتگی و آرمانگرایی در حوزه فردی البته بسیار ستایش‌برانگیز و قابل احترام است، اما نمی‌تواند به عنوان یک سیاست عمومی بر کل جامعه تحمیل گردد.

- بی‌شک مردم فلسطین از تحسین‌برانگیزترین ملت‌های تاریخ و عصر ما هستند. آنها در ۷۵ سال گذشته نماد مقاومت، شجاعت، ایثار، عزت و ایستادگی در سراسر جهان بوده‌اند و در این ویژگی‌ها چیزی کم ندارد که بخواهد با «شعار»ها یا اقدامات شتاب‌زده ما پُر شود.

- ما باید به مبارزه و رسالت تاریخی و استقلال مردم فلسطین در تصمیم‌گیری‌ها، موضع‌گیری‌ها و جهت‌دهی‌ به مبارزه تاریخی‌شان احترام بگذاریم. آنها در امر مقاومت یک ملت با تجربه و هوشمند و کارکشته‌ هستند که نیازی به قیم ندارد. ما حق نداریم آرمانگرایی خودمان را بر آنها تحمیل کنیم و به جای آنها تصمیم بگیریم.

- به عنوان مثال، اگر اولویت مردم فلسطین در وضعیت کنونی رسیدن به «آتش‌بس» و دسترسی مجدد به آب و غذا و برق و سوخت برای خودشان و کودکانشان باشد، ما جایز نیستیم به اسم «آرمان فلسطین» سرزمینشان را به میدان «نبرد نهایی» میان حق و باطل تبدیل کنیم و چنین ملت بزرگی را به عنوان «سرباز» یا «نیروی نیابتی» خود بکار گیریم. قطعاً آنها چینن چیزی از ما نخواستند.

دکتر ظریف، این مواضع عقلانی کنونی حاکمیت ایران و حزب الله لبنان و جریان مقاومت در جنگ اخیر میان اسرائیل و فلسطین را، به دور از شعارزدگی و مبهم‌گویی، با صراحت کامل و احترام به بلوغ فکری مخاطبان، تبیین و تشریح کرد؛ مواضعی که در آن هم منافع ملی ایران و ثبات منطقه در نظر گرفته شده، و هم ایستادن در کنار مردم فلسطین در حین به رسمیت شناختن عزت و استقلالشان.

311311