یحیی السنوار که اسرائیل وعدهٔ حذف او را داده، کیست؟

اسرائیل بارها وعدهٔ شکار و حذف یحیی السنوار (سنوار) را داده و او را مسئول ویرانی نوار غزه معرفی کرده است. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هم گفته السنوار همچنان در نوار غزه و در تونل‌‌های احداث‌شده توسط گروه افراطی حماس پنهان شده است؛ گروهی که آمریکا و اتحادیهٔ اروپا آن را تروریستی می‌دانند.

دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل، می‌گوید السنوار «به جهان ثابت کرد که حماس با حملهٔ روز ۷ اکتبر (۱۵ مهر) بدتر از گروه داعش است».

روز ۱۵ مهر گذشته گروه افراطی حماس، با حمله به شهرها و شهرک‌های اسرائیلی، بیش از ۱۴۰۰ نفر را که اکثرشان غیرنظامی بودند، کشت و حدود ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفت.

حال ارتش اسرائیل جنگی را در نوار غزه آغاز کرده که هدف آن را از میان برداشتن حماس اعلام کرده است؛ جنگی خونین که بنا بر اعلام وزارت بهداشت فلسطینی طی یک ماه بیش از ۱۰ هزار کشته بر جای گذاشته که اکثر آن‌ها غیر نظامی هستند.

حال اسرائیل وعده حذف یحیی السنوار را داده است. سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل دربارهٔ او گفته است: «به تعقیب او ادامه می‌دهیم و پیدایش خواهیم کرد.»

یحیی السنوار کیست؟

۱۹ اکتبر (۲۷ مهر) یحیی السنوار ۶۱ ساله شد. او در سال ۱۹۶۲ در اردوگاه آوارگان فلسطینی خان یونس در نوار غزه به دنیا آمد. السنوار ۲۴ سال از این دوران را که اکثر دورهٔ جوانی‌اش را تشکیل می‌دهد، در زندان‌های اسرائیل سپری کرد.

خانواده السنوار در اصل از شهر اشکلون هستند که فلسطینی‌ها به آن عسقلان می‌گویند. پس از اعلام برپایی کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸، خانودهٔ السنوار مجبور به ترک شهر خود و انتقال به اردوگاه خان یونس شدند.

السنوار در اردوگاه خان یونس بزرگ شد؛ منطقه‌ای که در سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شد. روزنامهٔ آمریکایی وال‌ استریت جورنال نیز به‌نقل از مسئولانی در حماس نوشته است که السنوار در تشکیل واحد امنیت داخلی حماس برای پیگرد کسانی که «خرابکار» نامیده می‌شوند و همچنین «افراد نفوذی» نقش ایفا کرده است.

یحیی سنوار و اسماعیل هنیه در حال استقبال از یک هیئت امنیتی اطلاعاتی مصر در شهر غزه، ۲۰۱۷

یحیی السنوار در مدارس اردوگاه خان یونس تحصیل کرد و پس از پایان دورهٔ متوسطه، برای ادامهٔ تحصیل به دانشگاه اسلامی غزه پیوست. او لیسانس زبان عربی را از این دانشگاه به دست آورد.

در سال ۱۹۸۲ به‌اتهام «مشارکت در فعالیت‌های خرابکارانه» توسط نیروهای امنیتی اسرائیل دستگیر شد و چهار ماه را در بازداشت گذراند.

تأسیس شاخهٔ سیاسی حماس

یحیی السنوار در دوران دانشجویی از فعالان علیه اسرائیل بود. او همچنین از نزدیکان احمد یاسین، بنیانگذار گروه افراطی حماس، به شمار می‌آید.

به‌گفتهٔ مسئولان اسرائیلی، هنگامی که حماس اواخر دههٔ هشتاد میلادی از یک گروه سیاسی اسلامگرا به یک گروه مسلح تبدیل شد، السنوار در تأسیس گردان‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی این گروه، نقشی محوری ایفا کرد.

نیروهای امنیتی اسرائیل یحیی السنوار را سال ۱۹۹۸ دستگیر کردند. او به‌اتهام دست داشتن در کشته شدن شماری از سربازان اسرائیلی به چهار بار حبس ابد محکوم شد.

السنوار در زندان‌های اسرائیل

یحیی السنوار در زندان به یکی از مسئولان اعضای زندانی گروه حماس تبدیل شد. او ساعت‌های طولانی با اسرائیلی‌ها و با زندانبانان صحبت می‌کرد و از این راه فرهنگ آن‌ها را شناخت. همچنین به تماشای شبکه‌های تلویزیونی اسرائیلی اعتیاد پیدا کرده بود و زبان عبری را به‌خوبی آموخت.

مسئولان سابق زندان‌های اسرائیلی به روزنامهٔ وال استریت جورنال گفته‌اند که السنوار در زندان دچار بیماری مغزی شد و پزشکان اسرائیلی، با انجام عمل جراحی، جان او را نجات دادند.

مبادلهٔ اسرا میان اسرائیل و حماس

مذاکرات میان اسرائیل و حماس برای آزادی گیلعاد شالیط، سرباز اسرائیلی که سال ۲۰۰۶ توسط حماس ربوده شده بود، نقطهٔ تحول در زندگی یحیی السنوار بود.

به‌نوشته هفته‌نامهٔ اکونومیست، آن هنگام اسرائیل السنوار را به‌عنوان مذاکره‌کننده از سوی حماس پذیرفتند و به او اجازه دادند با رهبران این گروه که خواستار مبادلهٔ بیش از هزار زندانی فلسطینی با شالیط بودند، در تماس باشد.

اسرائیل با آزادی شماری از افرادی که حماس خواستار آزادی آن‌ها بود مخالفت کرد، اما نام السنوار در میان آن‌‌ها نبود. این‌گونه بود که او سال ۲۰۱۱ آزاد و به یکی از فرماندهان گردان‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی گروه افراطی حماس، تبدیل شد.

السنوار با بهره بردن از شناخت خود از اسرائیل، فرهنگ اسرائیلی و زندان‌های اسرائیل که در دوران زندان کسب کرده بود، به یکی از بانفوذترین شخصیت‌های حماس میان رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی این گروه افراطی تبدیل شد.

یحیی سنوار در کنار اسماعیل هنیه در یک تجمع سیاسی در غزه، ۲۰۱۹

در سال ۲۰۱۷ یحیی السنوار به‌عنوان رهبر حماس در نوار غزه انتخاب و بدین ترتیب جانشین اسماعیل هنیه شد که در آن سال ریاست دفتر سیاسی را بر عهده گرفت.

السنوار و حمله ۷ اکتبر (۱۵ مهر)

به‌نوشتهٔ روزنامه‌های وال‌ استریت جورنال و فایننشال تایمز، مسئولان امنیتی اسرائیل السنوار را یکی از تندروترین اعضای حماس و حلقه اتصال میان رهبران سیاسی و شاخه نظامی این گروه افراطی می‌دانند.

محمد الضیف، فرمانده گردان‌های عزالدین قسام شاخه نظامی حماس، بیانیهٔ اجرای عملیات این گروه علیه شهرها و شهرک‌های اسرائیلی را خواند و آن را «عملیات طوفان اقصی» نامید. از آن زمان یحیی السنوار سکوت را کرده است.

مایکل میلیشتاین، از افسران سابق سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل، معتقد است که الضیف مجری حملهٔ ۱۵ مهر بود، اما مغز متفکر حمله یحیی السنوار بوده است.

اکرم عطاء‌الله، خبرنگار فلسطینی ساکن غزه که چند بار با السنوار مصاحبه کرده، گفته است که حملهٔ ۱۵ مهر نشان می‌دهد حماس اکنون روش‌های خشن‌تری به کار می‌برد و از این راه تلاش می‌کند در مذاکرات احتمالی آینده با اسرائیل اهرم‌های فشار بیشتری داشته باشد.

السنوار و نیروی قدس سپاه پاسداران

سال ۱۳۹۶ خورشیدی، یک فایل صوتی از یحیی السنوار منتشر شد که در آن می‌گفت قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در یک مکالمهٔ تلفنی به او گفته «همهٔ امکانات در نبرد دفاع از قدس در اختیار حماس است».

این فایل صوتی را که روایت السنوار از گفت‌وگوی تلفنی قاسم سلیمانی با او بود، شبکهٔ لبنانی المیادین، همسو با جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان، چهارم دی ۱۳۹۶ منتشر کرد.

به‌گفتهٔ یحیی السنوار، قاسم سلیمانی در این مکالمه به او گفته بود که «سپاه پاسداران و نیروی قدس در کنار مردم فلسطین بر سر دفاع از قدس حضور دارند».

آقای سنوار همچنین افزوده بود این گروه و نیز گروه جهاد اسلامی فلسطین با قاسم سلیمانی در تماس هستند. البته او در این فایل به ماهیت همکاری‌های عملی احتمالی اشاره‌ای نکرده بود.

بیشتر در این باره:

روایت سنوار از تماس تلفنی سلیمانی؛ «همه امکانات در اختیار حماس است»

بیشتر در این باره:

از محمد الضیف، طراح عملیات حماس علیه اسرائیل، چه می‌دانیم؟