ماجرای سختگیری کسی از طرف رضاخان مأمور رسیدگی به امتحانات طلاب شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب جرعه‌ای از‬ دریا‬، ‬حاصل بنان و بیان فقیه محقق و رجالی برجسته آیت الله سید موسی شبیری زنجانی است که در سه فصل تنظیم شده است. مطالبی که در این کتاب از قول ایشان نقل شده است، حاوی نکاتی ارزشمند و خواندنی است.

در جلد چهارم این کتاب صفحه ۴۹۸ آمده است:

در زمان حیات مرحوم حاج شیخ [عبدالکریم حائری] از طرف حکومت دستور آمد که عدّه‌ای محدود مجاز به داشتن عمّامه هستند. مرحوم حاج آقای والد [آیت الله سید احمد زنجانی] می‌فرمود: یکی از مأموران شهربانی نزد جمع ما آمد و گفت: در ایران برای عمّامه داشتن شش نفر مستثنا هستند، و آنها را نام برد که یکی از آنها مرحوم حاج شیخ عبدالکریم [حائری] بود.‌

درباره عکسی که در دفتر ما نصب شده است، مرحوم حاج آقا [آیت الله سید احمد زنجانی] می‌فرمود: این عکس دسته‌جمعی را ما به این جهت گرفتیم تا اگر قرار شد تغییر لباس بدهیم، از دوران طلبگی یادگاری داشته باشیم.

همچنین می‌فرمود: من یک قبا به نیکخواهِ خیاط داده بودم که بدوزد، ولی برای تحویل گرفتن آن مماطله می‌کردم و یک ماه سراغش نرفتم؛ چون شک داشتم پالتو می‌شود یا قبا.

وضع اصلاً معلوم نبود و حکومت رضاخان برای برداشتن عمّامه بسیار فشار می‌آورد. کم‌کم تخفیفاتی داده و قرار شد عمّامه محدود باشد؛ مثلاً اگر کسی اجازه اجتهاد یا تصدیق مدرّسی داشته باشد، به صورت محدود مجاز به گذاشتن عمامه باشد و برای استفاده عمّامه آقای آسیّد ابوالحسن اصفهانی از نجف برای برخی از علما از جمله مرحوم والد اجازه اجتهاد فرستادند با اینکه مرحوم والد از ایشان استجازه نکرده بود و هیچگاه در فکر گرفتن اجازه اجتهاد از کسی نبود.

از ایشان شنیدم که فرمود: آسید احمد لواسانی، برادر آسیّد محمّد صادق لواسانی، از نجف یک اجازه اجتهاد از آقای آسیّد ابوالحسن [اصفهانی] برای من فرستاده بود که صرفاً برای حفظ عمّامه بود و هیچ ارزش عنوانی نداشت و برای طلبه‌های عادی هم صادر می‌شد. [۱] من آن اجازه را تا همین اواخر ندیده بودم .[۲]

برای تشخیص صلاحیّت مدرّسی از طرف شاه، کسی مأمور رسیدگی به امور امتحانات طلّاب شد. او در امتحان گرفتن سخت‌گیر بود و در این جهت تعمّد داشت تا طلبه‌ها رد شوند و ظاهراً از سوی دستگاه حکومت دستور داشت که چنین عمل کند.

آیت الله شیخ عبدالکریم حائری (مؤسس حوزه علمیه قم)