گوشه شهنشاه، دیارِ هم آغوشِ تاریخ و طبیعت

ایسنا/لرستان روستای گوشه شهنشاه خرم‌آباد، دیاری که هم آغوش تاریخ و طبیعت است.

خیلی‌ها روستای گوشه شهنشاه خرم‌آباد را به نام انارهایش می‌شناسند. روستایی در خرم‌آباد که هم آغوش تاریخ و طبیعت است، بهار دل‌انگیز و پاییز فریبایی دارد، سرخی انار و باغ‌هایی که اطراف روستا را احاطه کرده است، ترغیبت می‌کند که به داخل روستا بروی، اما به جز انارها، اینجا چیزهای قشنگ‌تری هم وجود دارد.

درخت سرو کهنسال و تنومندی در مرکز این روستا قرار دارد که آشیانه لک‌لکی بر فراز آن بنا شده است. ساکنان روستا، این پرنده و آشیانه‌اش را خیلی دوست دارند و مراقبش هستند چراکه از زمان پدران و پدربزرگ‌هایشان در این روستا آشیانه ساخته شده و البته توسط میراث‌فرهنگی لرستان به ثبت ملی رسیده است. خیلی‌ها هم معتقدند این لک‌لک، نماد خوش‌یمنی برای روستاست.

حکایت زیبایی‌های گوشه شهنشاه به باغ‌های انار و درخت سرو کهنسال و آشیانه لک‌لکی پیر، ختم نمی‌شود. فقط کافی است به روبه‌رو و چندگام جلوتر نگاه کنی، روبه‌رویت مقبره‌ای تاریخی است و چند قدم پایین‌تر از سرو کهنسال، کاروانسرای بزرگ و تاریخی گوشه شهنشاه، خودنمایی می‌کند. این روستا از سطح دریا ۱۴۰۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در فصول پاییز و زمستان، سرد و خشک است.

روستای گوشه شهنشاه به دلیل واقع شدن بقعه شجاع‌الدین خورشید (ﺳﺮﺳﻠﺴﻠﻪ ﺍﺗﺎﺑﮑﺎﻥ ﻟﺮ) به گوشه‌ شهنشاه مشهور شده است. از راه‌پله‌های این مقبره باید چندپله با کمی احتیاط بالا بروی، روی سقف بقعه که می‌ایستی، زیبایی‌ها و سکوت دل‌انگیز این روستا را بیشتر حس می‌کنی. اینجا هنوز خیلی شلوغ نشده است، شاید به دلیل فاصله ۱۵کیلومتری‌اش تا خرم‌آباد برای چند طبقه‌سازی و شلوغ شدن این روستا، عجله نکرده‌اند، مردم آرام و زحمت‌کشی دارد که بیشترشان به کشاورزی و دامداری مشغولند.

در کنار بقعه شجاع‌الدین خورشید، گورستانی قدیمی با سنگ ‌قبرهای کهن وجود دارد که بر روی آن‌ها آیاتی از قرآن کریم، خط کوفی و نقش‌های برجسته، کنده‌کاری شده است. این آرامگاه در زمان شاهوردی‌خان آخرین اتابک لر ساخته شده است، شجاع‌الدین خورشید به مدت ۳۰ سال از آخر قرن پنجم تا اوایل قرن ششم هجری قمری بر ایالات لر کوچک فرمانروایی کرده و بواسطه عدالت و دادگستری، مقبره او مورد احترام اهالی بوده است.

در همین گورستان نیز، درخت توت کهنسال و زیبایی وجود دارد که توسط میراث‌فرهنگی لرستان به ثبت ملی رسیده و محافظت می‌شود. در مورد ساختار بقعه شجاع‌الدین خورشید باید گفت که شکل مقبره مستطیلی و پلان داخلی آن هشت ضلعی و هر ضلع آن ۲,۵ متر است. سبک معماری گنبد آن دو پوسته و مواد و مصالح به کاررفته در آن سنگ، آجر، ملات، گچ و ماسه آهک است و گنبدش ۱۲ متر ارتفاع دارد. البته رنگ زیبای بنا هم جذابیت ویژه‌ای در این روستا دارد. این بقعه به شماره ۱۹۲۰ در سال ۷۶ در فهرست آثارملی به ثبت رسیده است.

چندقدم آن طرف‌تر، ناخودآگاه ساختمانی با سردر ثبت شده، نگاهت را به خود جلب می‌کند؛ ﮐﺎﺭﻭﺍﻧﺴﺮﺍی گوشه شهنشاه. این کاروانسرا از جمله آثار به جامانده از دوره صفویان است که در کنار مقبره شجاع‌الدین خورشید قرار ﮔﺮﻓﺘﻪ، ساختمان ﮐﺎﺭﻭﺍﻧﺴﺮﺍ دارای ۱۵ اتاق و صحنی به اندازه ۳۰۰ مترمربع است. کل ساختمان به ﺩﻭ بخش تقسیم شده که بخش پشت ﮐﺎﺭﻭﺍﻧﺴﺮﺍ محل نگهداری چهارپایان و بخش جلویی از اتاق‌های ۹ مترمربعی تشکیل شده که محل استراحت مسافران بوده است. این بنا هم به شماره ۱۹۲۱ شهریور ۱۳۷۶ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. البته ﺩﻭ ﺩﺭﺧﺖ ﺑﻨﻪ و ﯾﮏ ﺩﺭﺧﺖ ﺯﺭﺑﯿﻦ نیز ﺍﺯ ﺟﺎﺫﺑﻪ‌ﻫﺎﯼ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺭﻭﺳﺘﺎﯼ ﮔﻮﺷﻪ هستند ﮐﻪ ﺩر سال ۸۷ در ﻓﻬﺮﺳﺖ آثار ﻣﻠﯽ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳیده‌اند.

این روزها، روستای گوشه، شاهد اجرای طرح هادی در اطراف این بناهای تاریخی و طبیعی است، با تلاش‌هایی که صورت گرفته، این روستا بیش از گذشته معرفی شده و در فصل پاییز به واسطه باغ‌های انارش، بسیار پرتردد می‌شود و البته انار این روستا از جمله انارهای معروف لرستان است. این روستا به واسطه برخورداری از آب و هوای مطبوع، طبیعت بکر، بناها و آثار تاریخی و طبیعی، پتانسیل‌های ویژه‌ای برای گردشگرپذیری دارد اما برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در این روستا، باید کارهای زیادی صورت گیرد.  

نیلوفر قربانی از جمله افرادی‌ است که به گفته خودش، این روستا و زیبایی‌های خاصش از جمله بقعه تاریخی و باغ‌های انارش، برایش جذابیت دارد و سالی چندبار به این روستا می‌آید. او معتقد است که روستای گوشه شهنشاه به واسطه این ظرفیت‌ها و مردم آرام و سخت‌کوشی که دارد می‌تواند به یک روستای گردشگرپذیر تبدیل شود.

احترام بازگیر هم با بیان اینکه در قبرستان قدیمی گوشه و در کنار بقعه شجاع‌الدین خورشید، برخی از نزدیکان خانوادگی‌اش سالیان پیش دفن شده‌اند، می‌گوید: در دوران کودکی‌اش هروقت با بزرگترها به این روستا می‌آمده، به او می‌گفتند این آرامگاه تاریخی است و برخی گذشتگان آنها به دلیل کوچ و ییلاق و قشلاق در این روستا که در مسیر ایلات بوده، دفن شده‌اند و این گورستان خاطرات بزرگترها را برایشان زنده می‌کند.

به گفته او، لک لک و درخت پیر این روستا نیز از قداست و احترام خاصی نزد بزرگترها و ساکنین این روستا، برخوردار بوده و لازم است اقدامات بیشتری برای محافظت از آن صورت گیرد.

رحیم قائدرحمت نیز معتقد است این روستا از جمله روستاهای پرظرفیت برای گردشگری و حتی اقامت گردشگران است.

به گفته او، باغات انار، انجیر، آرامش روستا، زیبایی‌های تاریخی و... این روستا ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای گردشگرپذیری هستند، اما نیازمند برنامه‌ریزی و جذب سرمایه‌گذار هستند.

حجت‌اله عباسیان معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان نیز در این خصوص می‌گوید: در سال‌های اخیر پیگیری‌ها و همکاری‌های زیادی برای جذب سرمایه‌گذار به منظور توسعه گردشگری در این روستا صورت گرفته است. علاوه بر این با راهنمایان دفاتر خدمات گردشگری نیز در خصوص معرفی این روستا، مذاکرات و پیگیری‌هایی داشته‌ایم.

 او ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر نیز زمینی برای استقرار موتورهای چهارچرخ از طرف بخش خصوصی اختصاص یافته و به ارائه خدمات تفریحی به گردشگران می‌پردازد.

به گفته عباسیان، یک درخواست نیز برای ایجاد مجتمع گردشگری در این روستا به اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ارسال شده که تمامی همکاری‌های لازم برای ساخت این مجتمع انجام می‌گیرد چراکه برنامه و نگاه ما، توسعه زیرساخت‌های گردشگری به ویژه در روستاهای گردشگرپذیر است و روستای گوشه شهنشاه از جمله روستاهای دارای ظرفیت گردشگرپذیری در مرکز استان است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اظهار امیدواری می‌کند: با وجود خانه‌های قدیمی در این روستا البته به شرط برخورداری از استحکام لازم و تایید بنیادمسکن، می‌توان از خانه‌های این روستا برای ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی، استفاده کرد.

انتهای پیام