حکمرانی قرآنی، حکمرانی انقلاب اسلامی است

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، ششمین جلسه از سلسله نشست‌های حکمرانی قرآنی امروز با موضوع نسبت حکمرانی قرآنی و نظام مسائل کشور در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در این نشست، محسن رضایی، دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامرضا قاسمیان، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و علیرضا معاف، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: عبارت حکمرانی قرآنی یک ترکیب و استعاره مرکب پرمفهوم است. ما برای گفتمان سازی و تبدیل این عبارت به گفتمان غالب و حاکم در مدیریت امر فرهنگ و امور کشور، سلسله نشست‌هایی را برگزار کردیم. این جلسات، حیث اندیشگانی، علمی و نظری با گفتگو‌های تئوریک دارند. الحمدلله امروز هم ششمین نشست حکمرانی قرآنی را داریم. در آیه (إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ) منظور از (أَقْوَمُ) این نیست که چند راه برای هدایت وجود دارد و راه قرآن بهتر است بلکه منظور این است که فقط راه قرآن است که به مسیر درست هدایت می‌کند.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی ما با آیه (قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَىٰ وَفُرَادَىٰ) آغاز شد. دفاع مقدس ما با آیه (وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَٰکِنَّ اللَّهَ رَمَىٰ) آغاز شد. خرمشهر را خدا آزاد کرد نیز آیه قرآن است که امام خمینی (ره) با زبانی ساده آنرا بیان کردند. پس با قرآن می‌شود کشور را در همه امور و شئون اداره کرد. دکتر رضایی به عنوان فرمانده موفق جنگ، جنگی که در چندصد سال اخیر نظیر نداشته است و تنها جنگ ماست که دشمن به هیچکدام اهداف خود نرسید و نظام اسلامی به همه اهداف خود رسید و یک وجب از این خاک را از دست ندادیم، به ما خواهند گفت که جنگ چگونه با حضور مردم اداره و پیروز شد و آیا امروز هم می‌شود همانگونه کشور را اداره کرد برایمان خواهند گفت.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: میشل فوکو تعبیری دارد که می‌گوید آیت‌الله خمینی انقلاب را با میکروفیزیک قدرت یعنی مردم به پیروزی رساند و با مردم هم آنرا اداره کرد. درواقع امام ظرفیت‌های خرد افراد را به ظرفیت کلان مردمی و به ملت و امت تبدیل کرد. آیه (لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ) به یکی از اهداف نظام اسلامی که اقامه قسط و عدل توسط مردم است، اشاره دارد. امروز با شاخص‌های عدالت و شاخص‌های احیای امر قسط حکومت و انقلاب اسلامی چقدر به اهداف خودش رسیده است؟

معاف تصریح کرد: به تعبیر سردار رضایی، حکمرانی با حکومت کردن متفاوت است. حکومت کردن بدون در نظر گرفتن خواست مردم است، اما در حکمرانی خواست مردم و پذیرش اجتماعی حائز اهمیت است. قرآن‌کریم تعبیری دارد (أَنُلْزِمُکُمُوهَا وَأَنْتُمْ لَهَا کَارِهُونَ) به معنای اینکه (آیا شما را به آنچه نسبت به آن کراهت دارید ملزم کنم؟) یکی از چالش‌های جمهوری اسلامی در مباحث فرهنگی نیز همینطور است. سوال اینجاست که امروز ما چه مقدار باید روی گفتمان سازی و پذیرش مردمی طراحی‌های نرم و چه مقدار روی طراحی‌های سخت باید سرمایه‌گذاری کنیم؟

وی اذعان داشت: اینجا دور هم جمع شده‌ایم تا کیفیت اداره کشور را ارتقا دهیم. یکی از مشکلات امروز این است که برخی از مسائل جمهوری اسلامی حل نمی‌شود. به تعبیر مقام معظم رهبری که در گام دوم انقلاب اسلامی هم به آن اشاره فرمودند، این مسائل، مزمن و انباشته هستند، یعنی هنوز مسئله‌ای حل نشده، مسائل قبلی به آن اضافه و روی هم انباشته می‌شوند. امروز نظام تدبیر کشور با همه قوا و ظرفیتش کار نمی‌کند.

علیرضا معاف تاکید کرد: قرآن‌کریم و سیره اهل‌بیت (علیهم السلام) برای حکمرانی راه‌حل دارند. آیت‌الله جوادی آملی تعبیر لطفی با این مضمون دارند که ما با نهج‌البلاغه انقلاب کردیم، با رساله عملیه نمی‌توان کشور را اداره کرد. طبق آیات و روایات، اداره و حکمرانی کشور با قرآن‌کریم نه تنها ممکن است بلکه واجب است. مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی تأکید داشتند که حرف کسانی که اهل علم و اهل تجربه هستند، هردو را گوش دهید. چون گاهی علما میدان را نمی‌شناسند و گاهی حکما مباحث نظری را نمی‌دانند. در این جلسات صحبت‌های عزیزانی که هم اهل علم و هم اهل تجربه هستند را می‌شنویم.

محسن رضایی، دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا ضمن تبریک به مناسبت میلاد با سعادت حضرت زینب (سلام الله علیها) بیان داشت: حکمرانی و ارتباط آن با قرآن بسیار مهم و لازم است و برای اینکه بعد از قرن‌ها اسلام به صحنه حکمرانی بازگردد، نیاز به بحث و بررسی فراوان درباره غنی شدن حکمرانی کشور است و امروز هم مردم کف جامعه بسیاری از مشکلات کشور را ناشی از ضعف حکمرانی می‌دانند.

وی ادامه داد: بحث اول این است که اصلا حاکم کیست و چه کسی حق حکومت دارد. وقتی اسلام آمد، گفت هم خالق و هم پادشاه عالم خداست. گاهی انسان نسبت به خدا مغرور می‌شود، حتی در جامعه انقلابی ما هم بعضا این اتفاق می‌افتد و گاهی مرزبندی‌ها را گم می‌کنیم.

رضایی خاطرنشان کرد: در زمان آقای شاه‌آبادی جمع زیادی به ایشان مراجعه کردند و گفتند چرا این مشکلات و تورم و اینگونه مسائل بوجود آمده است و ایشان پاسخ دادند:، زیرا که شما به خدا مغرور شده‌اید و از توانایی‌های خودتان استفاده نمی‌کنید. باید واژه‌های قرآن در خصوص امر حکمرانی را استخراج کرد. ۸۵ آیه قرآن به اطاعت اشاره دارد و ۱۸۵ آیه به تبعیت می‌پردازد لذا اطاعت و تبعیت و ارتباطشان بسیار مهم است، تبعیت به نوعی همان تنظیم‌گری و به معنای این است که منافع شخصی در جهت منافع ملی قرار بگیرد.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ضمن تشریح مساله ولایت توضیح داد: مساله دیگر رابطه ولایت با حکمرانی است، آیا ولایت محدود به یک شخص است یا یک جریان رودخانه است؟ مقام معظم رهبری به بهترین شکل در چند سخنرانی مساله ولایت را باز کرده‌اند و در سایت شخصی ایشان این سخنرانی‌های ارزشمند موجود است.

محسن رضایی ادامه داد: مقام معظم رهبری می‌فرمایند ولایت یعنی یکپارچگی و در هم تنیده شدن، که از واژه ریسمان آمده است و ولایت یعنی آحاد جامعه در هم تنیده و یکپارچه شوند و بعد می‌افزایند مساله وحدت در اسلام بسیار مهم است و ولایت برای تقویت وحدت است.

وی با اشاره به شیوه اداره جنگ تصریح کرد: ما در جنگ زیر سایه حضرت، ولی عصر (عج) و بعد امام بودیم و این القاب و درجات معنی نداشت و بالاترین درجه ما برادر محسن برادر قاسم و برادر رحیم و نزد امام راحل، آقا محسن بود. در دوران دفاع مقدس نوعی حکمرانی خاص در سپاه حاکم بود و می‌بینیم که تاکنون در همان ریل حرکت و توسعه پیدا کرده و هر سال شاهد پیشرفت بوده است و این نکته را هم باید اضافه کنم که از اشتباهات دولتمردان انحلال سازمان جهاد سازندگی است.

رضایی با یادآوری الگوی توسعه بومی برای هر کشور افزود: الگوی پیشرفت هر کشور مختص به خودش است و ما نمی‌توانیم با راه فرانسه یا آمریکا و یا ژاپن پیشرفت کنیم البته می‌توانیم از تجربه آن‌ها استفاده کنیم که استفاده از دانش و تجربه لازمه پیشرفت است، اما هر کشوری راه پیشرفتش مختص خودش است. پیشنهاد می‌کنم به جز مباحث نظری و صرف جلسات، در زمینه‌های تجربی چه از تجارب خودمان و چه سایر الگو‌های پیشرفت، شیوه‌های حکمرانی، بررسی و تجزیه و تحلیل شود.

وی با اشاره به حادثه اخیر در غزه و تشریح شیوه جنگ انقلابی در برابر جنگ کلاسیک توضیح داد: نمونه پیروزی جنگ انقلابی در برابر جنگ کلاسیک پیروزی ویتنام برابر آمریکا و فرانسه است، پس از انقلاب اسلامی نوعی جنگ انقلابی اسلامی پدیدار گشت که نمونه موفقیت آن در جنگ‌های ۳۳ روزه و ۲۲ روزه مشاهده شد و، اما امروز جنگ مقاومت فلسطین در غزه برابر اسراییل سخت‌ترین نوع جنگ انقلابی اسلامی است و ان‌شاءالله با پیروزی ختم خواهد شد و امروز در بدنه حماس ما شاهد ولایت به معنای یکپارچگی و وحدت و شهادت طلبی و فداکاری هستیم.

دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا ادامه داد: قاعده بعد، اصل برادری است. هامنطور که می‌بینیم با گذشت چند دهه از انقلاب شاهد افول این اصل هستیم و من یاد دارم اوایل انقلاب اصل برادری که شعاعی از ولایت بود، به حدی پررنگ بود که صمیمیت و نزدیکی بین افراد از برادران خونی هم بیشتر بود و نمونه آن حال قاسم سلیمانی از استان کرمان پس از شهادت احمد کاظمی از استان اصفهان بود و در ادامه اثر این اخوت و برادری در اداره کشور و حکمرانی هویدا شد.

وی با یادآوری شیوه‌های مدیریتی در دوران دفاع مقدس بیان داشت: یکی دیگر از اصول مهم اقناع پذیری است، در جنگ هرگاه می‌خواستیم عملیاتی انجام دهیم ده‌ها جلسه برگزار می‌شد و تا اکثریت فرماندهان قانع نمی‌شدند عملیات انجام نمی‌شد و متاسفانه در حکمرانی امروز، این اصل هم رفته‌رفته کمرنگ شده است.

فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس ادامه داد: قاعده بعدی، یادگیری است. یادگیری، اثر معجزه آسایی نسبت به دانش نظری دارد، چراکه نظری‌ها کارایی عملی ندارند. فرماندهان جنگ عموما در ابتدا دانشجویانی بودند که سربازی نرفته و حتی بعضا تیراندازی هم بلد نبودند، اما با این سیستم یادگیری به آن مراحل شگرف فرماندهی جنگ رسیدند.

متاسفانه امروز با تغییر مدیران تمام دانش و تجربه مدیران قبل کنار گذاشته می‌شود و همه چیز از اول شروع می‌شود و بخشی هم ناشی از سیاست‌زدگی وارد شده به بدنه مدیریتی کشور است و جناح‌بندی‌ها مشکلات ایجاد کرده است.

وی در پایان بیان کرد: در این دوران که سه قوه در اختیار انقلابی‌ها است باید ۳ اقدام مهم را پیگیری کنیم: اول تقویت برادری‌ها است و اینکه با یکدیگر حرف بزنیم و جلو سوء زن‌ها را بگیریم. دوم مساله اخلاق است و می‌بینیم در ورزش و هنر و اقتصاد وسیاست دچار ضعف اخلاقی هستیم و برای نمونه در کشور‌هایی که به رفتار و فرهنگ در اقتصاد توجه شده پیشرفت هم قابل توجه‌تر بوده است و مثلا در ژاپن اخلاق سامورایی تاثیر شگرفی در پیشرفت اقتصادشان گذاشته است و ما علاوه بر نان و معیشت مردم باید به فکر احترام و همراه‌سازی و اخلاق هم باشیم؛ و مساله سوم نیز مادری است، همانطور که اتفاقات سال گذشته ناشی از این است که ما نتوانستیم جایگاه و شانیت زن را به خوبی تبیین کنیم. جایگاه مادری به معنای صرف خانه‌داری نیست بلکه یک گنجینه عظیم اخلاقی- انسانی و حتی اجتماعی است و شان مادری باید جایگاه بالاتری پیدا کند.

در بخش دیگری از این نشست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامرضا قاسمیان، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: مشکل امروز کشور این است که برخی از این برادر‌ها که آقای رضایی به آن اشاره کردند، دکتر شده اند و آن‌ها که روزی به عنوان «برادر» افتخار می‌کردند، امروز مثل گذشته نیستند.

وی تصریح کرد: درباره نحوه مقابله با دشمن باید بگویم، به تعبیر رهبری، جنگ بین غزه و اسرائیل نبرد حق و باطل است، نبرد باطل-باطل نیست. نبرد حق و باطل قواعد و سنن خاص خودش را دارد. باطل بادکنک بزرگی است که وقتی سوزن حق به آن می‌خورد می‌ترکد. عقلانیتی که در نبرد‌های حق و باطل است عقلانیتی سه بعدی است که امروز در نبرد‌های باطل-باطل نیست. اینکه شما می‌جنگیدید و پاسخ می‌گرفتید در دفاع مقدس بود، چون نبرد بین حق و باطل بود. عناصر ولایت و اخوت که به آن‌ها اشاره شد، بسیار مهم هستند. به نظرم امروز باید به شاخص‌های زمان دفاع مقدس برگردیم. نمونه‌اش برادر خودم است که نماز نمی‌خواند، اما در سه ماه اول جنگ نمازخوان شد، اهل جهاد شد و شهید شد.