هر آنچه که باید در باره انتخابات پارلمانی هلند بدانیم

مارک روته، نخست وزیر مستعفی هلند که با ۱۳ سال سابقه هدایت دستگاه اجرایی این کشور، طویل‌ترین دوره نخست وزیری را در میان سیاستمداران هلندی به نام خود ثبت کرده پس از انتخابات ۲۲ نوامبر رسما دفتر خود را در لاهه ترک و آنرا با کلاس‌های درس جایگزین می‌کند. 

آقای روته پیش‌تر، در پی سقوط دولت ائتلافی تحت ریاست وی در ماه ژوئیه که هلند را درگیر یک کارزار انتخاباتی غیرمنتظره کرد از سمت خود استعفا داد و سپس اعلام کرد که تا زمان اعلام  نتیجه انتخابات به کار خود ادامه خواهد داد. 

هلند بدین ترتیب دو سال زودتر از موقع مقرر، روز چهارشنبه ۲۲ نوامبر برای تعیین ترکیب جدید پارلمان و دولت آینده این کشور انتخابات زودهنگام برگزار می‌کند. 

در این گزارش سعی شده است تا اطلاعاتی در خصوص عرصه سیاسی هلند، احزاب، شخصیت‌ها و موضوعاتی که به انتخابات در این کشور اروپایی مربوط است، ارائه شود.

ماجرا چگونه به انتخابات زودرس کشیده شد؟

استعفای روته، سیاستمداری که به خاطر برخوداری از ظرفیت‌ دور ماندن از بحرانهای دولتی و باقی ماندن در دولت لقب «مارک تفلون» را به خود اختصاص داد و یا به خاطر سبک ساده زندگی به «آقای معمولی»شهرت یافت، نشانه پایان یک عصر سیاسی برای هلند است.

اختلافات بر سر بحران مهاجرت در واقع نقطه عطفی برای این عصر بود که پس از سه دوره نخست وزیری، مانعِ به سرانجام رسیدن چهارمین دولت ائتلافی مارک روته شد.

نخست وزیر هلند برای ماه‌های متوالی روی مجموعه‌ای از اقدامات به منظور کاهش ورود مهاجران جدید به کشورش کار کرد و راه‌کارهای ملموس و مشخصی را در این زمینه به شرکای دولت ائتلافی پیشنهاد کرد.  

اما اختلافات درونی در دولت ائتلاف بر سر محدود کردن راه پیوستن خانواده مهاجران و ایجاد یک نظام پناهندگی ویژه مبتنی بر اعمال محدودیت‌های دوگانه باعث شد که او دست از کار بکشد و رسما استعفا دهد.

دو حزب «دموکرات‌های ۶۶» و «اتحادیه مسیحی»  از چهار حزب ائتلاف حاکم با لایحه پیشنهادی مارک روته مخالفت کردند، در حالی که دو حزب دیگر، یعنی «حزب مردم برای آزادی و دموکراسی» و «حزب دموکرات مسیحی هلند»، از آن حمایت کردند.

هدف  این بود که شمار اعضای خانواده پناهجویان که مجاز به پیوستن به آنها در این کشور هستند کاهش یابد و خانواده‌ها مجبور شوند دست کم تا دو سال برای پیوستن به عضو پناهجوی خود در هلند منتظر بمانند.

مارک رونه چند روز پس از فروپاشی ائتلاف اعلام کرد که در راس فهرست لیبرال‌های «حزب مردم برای آزادی و دموکراسی» برای انتخابات پیش رو قرار نخواهد داشت.

فیلیپمونگرین، پژوهشگر پسادکترا در گروه تحقیقات رسانه، جنبش و سیاست در دانشگاه آنتورپ به یورونیوز گفت: «توانایی روته در ایجاد اجماع، سبک مدیریتی و شیوه عملی او در سیاست، علاوه بر این، ظرفیت‌های آشکار وی برای  فرار از تله رسوایی‌های سیاسی و دور کردن راست افراطی،بی شک از جمله دلایل باقی ماندن در قدرت برای یک دوره طولانی بوده است.»

این پژوهشگر دانشگاه آنتورب سپس می‌افزاید: «روته با روحیه‌ای معطوف به سازش و مصالحه و نشان دادن انعطاف پذیری ایدئولوژیک در صورت نیاز، توانسته است در یکی از پیچیده‌‌ترین نظام‌های سیاسی چند حزبی اروپا قدرت را برای سال‌ها حفظ کند؛ جانشین‌های او نیز شاید همین راه را طی کنند، شاید هم راه دیگری در پیش گیرند.» 

در حال حاضر سوال بزرگ این است که چه کسی پس از مارک روته عرصه سیاسی هلند را متحول خواهد کرد؟ 

انتخابات هلند چگونه انجام می شود؟

برخلاف دیگر کشورهای اروپایی، انتخابات در هلند معمولاً روزهای چهارشنبه برگزار می شود تا بدین طریق زمینه افزایش مشارکت رأی دهندگان فراهم شود.

در سیستم «فهرست باز» مورد استفاده در انتخابات پارلمانی هلند، هر حزب فهرستی از نامزدهای خود را روی برگه‌های رای ارائه می دهد و شهروندان می توانند انتخاب کنند که به کدام نامزد رای دهند.

برای کسب کرسی در مجلس نمایندگان هلند، تنها آستانه‌ای که یک حزب باید بدان دست یابد، شمار آرای معتبر کسب شده تقسیم بر عدد ۱۵۰ به تعداد کرسی‌های مجلس است. این فقدان آستانه جدی در انتخابات دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ندرت مشاهده می‌شود.

به موجب مقرراتی که از سوی دولت هلند اعلام شده، ساکنان  جزایر آروبا، کوراسائو و سنت مارتن تنها در صورتی می توانند در انتخابات شرکت کنند که دست کم ۱۰ سال در هلند زندگی کرده باشند یا کارمند بخش‌های دولتی در یکی از این جزایر باشند.

تشکیل یک ائتلاف جدید دولتی در این کشور از زمان جنگ جهانی دوم به این سو به طور متوسط تنها به  ۹۴ روز زمان نیاز داشته است اما  توافق بر سر تشکیل آخرین کابینه هلند ۲۹۹ روز طول کشید.

نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که برای تشکیل یک دولت ائتلافی پس از انتخابات ۲۲ نوامبر، دست کم به ائتلاف سه حزب سیاسی نیاز است.

• سقوط دولت ائتلافی هلند: پس از استعفای مارک روته چه روی خواهد داد؟
• تنش بر سر سیاست‌های مهاجرتی؛ دولت ائتلافی هلند سقوط کرد
• خداحافظی نخست وزیر هلند از سیاست؛ مارک روته: دیگر برای نخست وزیری تلاش نخواهم کرد

احزاب اصلی کدام هستند؟

رقابت بر سر ۱۵۰ کرسی مجلس سفلی پارلمان هلند پس از آنکه اعضای کلیدی چهارمین ائتلاف حاکم تحت ریاست مارک روته اعلام کردند که دست از سیاست خواهند کشید، نوید‌بخش ورود نسل جدیدی از رهبران سیاسی در این کشور است.

در میان این افراد می‌توان به زیگیرد کاگ، معاون نخست وزیر کشور و رهبر حزب چپ-لیبرال «دموکرات‌های ۶۶»، اشاره کرد . او اعلام کرده که به دلیل  تهدیدات مکرری که در زمان مسئولیت دریافت کرده ، و تبعات آن بر خانواده اش این تصمیم را گرفته است.

از ۲۶ حزب سیاسی که در انتخابات پارلمان هلند شرکت دارند در حال حاضر تنها ۱۷ حزب در پارلمان صاحب نماینده هستند.

فیلیپ مونگرین، پژوهشگر پسادکترا در گروه تحقیقات رسانه، جنبش و سیاست در دانشگاه آنتورپ می گوید: «انتخابات هلند یکی از ناپایدار‌ترین انتخابات در اروپای غربی است.»

به گفته محقق فوق دکتری دانشگاه آنتورب، حزب حاکم بر خلاف انتخابات ۲۰۲۱، اکنون دو رقیب نزدیک دارد: یکی از آنها «قرارداد جدید اجتماعی» نام دارد که  ماه اوت توسط پیتر اومتزیگت، نماینده مستقل و عضو پیشین حزب « دموکرات مسیحی»  تأسیس شد؛ و دیگری فهرست مشترکی از احزاب کارگر و چپ سبز که ماه ژوئیه تحت ریاست فرانس تیمرمنمنز، معاون سابق کمیسیون اروپا تشکیل شد.

آخرین نظرسنجی‌ها نشان می دهد که این سه حزب برای قدرت رقابت می کنند: حزب «قرارداد جدید اجتماعی» پیتر اومتزیگت با ۲۷ درصد آرا، «حزب مردم برای آزادی و دموکراسی» نخست وزیر سابق  با ۲۶ درصد و ائتلاف چپ سبز و حزب کارگر با ۲۵ درصد آرا از بخت‌های این انتخابات هستند.

فیلیپ مونگرین می گوید: «حزب نخست وزیر مستعفی در موقعیت خیلی خوبی نیست، اما نخست وزیری مطمئناً دور از دسترس این حزب نیست، به خصوص که به نظر می رسد اومتزیگت در صورت موفقیت حزبش، حاضر به پذیرش سمت نخست وزیری نباشد.»

او افزود: «حزب جدید اومتزیگت رای دهندگان چندین حزب از جمله « دموکرات مسیحی»، «دموکرات‌های ۶۶» و «حزب مردم برای آزادی و دموکراسی» را به سوی خود جذب می کند، مسئله‌ای که می‌تواند نشان دهنده عملکرد نسبتا ناامیدکننده این احزاب در نظرسنجی‌ها باشد.»

جنبش کشاورز-شهروند (BoerburgerBeweging، BBB) حزبی دیگری است که در انتخابات منطقه‌ای اخیر نتایج خوبی به دست آورد.

کشاورز-شهروندان حامی جنبش اعتراضی کشاورزان علیه طرح‌های‌‌ ارائه شده برای کاهش شمار گله‌های دام بودند که دولت هدف از ارائه أنرا محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای اعلام کرده بود.

سیاست‌های مارک روته برای مقابله با تغییرات آب و هوایی  در مجموع جنبش اعتراضی کشاورزان را در هلند تقویت کرد و به صحنه آورد.

اومتزیگت کیست و چرا عرصه سیاسی هلند را لرزاند؟

پیتر اومتزیگت یکی از محبوبترین سیاستمداران محافظه کار در هلند است. اگرچه او تنها دو ماه پیش حزب سیاسی خود، «قرارداد اجتماعی جدید» را تأسیس کرد، اما بسیاری برای پیروزی در انتخابات روی او حساب باز کرده‌اند.

این سیاستمدار ۴۹ ساله به خبرنگاران گفت: «ما می خواهیم آرمان‌های خود را تحقق بخشیم و به دنبال قدرت نیستیم.»

محبوبیت او در کاریزمای شخصی و مبارازات سیاسی وی نهفته است. نماینده سابق حزب دموکرات مسیحی که اکنون مستقل است، پس از ترک حزب پیشین خود گزارشی انتقادی از این حزب تهیه و منتشر کرد.

آقای اومتزیگت نقش کلیدی در کشف رسوایی مربوط به اختصاص کمک هزینه‌های خانوادگی ایفا کرد که منجر به فروپاشی دولت روته در سال ۲۰۲۱ شد.

پیشینه پیتر اومتزیگت در افشای آنچه روی داده و تحقیق در مورد رسوایی‌های سیاسی، او را به عنوان یک ستاره در حال ظهور قرار داده است، اما آیا چهره سیاسی قادر خواهد بود از ای فرصت استفاده کند؟

چه چیزی در ذهن رای دهندگان است؟

بر اساس تحقیقات اخیر، وقتی از رای دهندگان هلندی پرسیده می‌شود چه چیزی خواب را از آنها گرفته است به سه چیز اشاره می‌کنند: قدرت خرید، مهاجرت و سیستم بهداشتی هلند.

همانطور که مونگرین می‌گوید، بر اساس آمار اعلام شده، تورم ماهانه مواد غذایی در ابتدای سال به ۲۰ درصد نزدیک شد و در حال حاضر حدود ۱۰ درصد است، مسئله‌ای که بار سنگینی بر دوش مصرف کنندگان هلندی می‌گذارد.

او افزود: «برای حفظ قدرت خرید مصرف کنندگان و تأمین مالی سیستم بهداشتی، بسیاری از رای‌دهندگان کاهش مهاجرت را به عنوان یک راه حل مناسب به منظور آزاد کردن بودجه عمومی می بینند.»

طبق بررسی‌های اخیر، بیش از ۴۰٪ از رأی‌دهندگان معتقدند که پول زیادی برای سیستم اسکان مجدد پناهجویان در کشور و همچنین سایر هزینه‌های مالی مرتبط با مهاجرت هزینه می‌شود.

کمبود مسکن، تبدیل راه‌های تولید انرژی و تغییرات آب و هوایی نیز از دیگر دغدغه‌های رای دهندگان در انتخابات زودرس ۲۲ نوامبر خواهد بود.

یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید