توسعه بانکداری هوشمند، ضامن ارتقای سلامت نظام بانکی

«ابزارهای نوین در صنعت بانکداری مسیر مراجعه به شعبه را معکوس کرده و امروز این بانک است که بر بستر اینترنت، خود را به مشتریان معرفی و عرضه می کند.»

این ابزارها در عرصه های مختلف زندگی بشر مطلوبیت هایی را ایجاد کرده اند و هرجا که سخن از فعالیت های اقتصادی به میان می آید، طیف وسیعی از فعالیت های روزمره از پس اندازهای خُرد و خریدهای سوپرمارکتی گرفته تا سرمایه گذاری های کلان و تجارت های بین المللی را در بر می گیرد؛ با این حال، حلقه اتصال تمام فعالیت های اقتصادی در «بانک» یا به عبارت کلی تر «نظام بانکی» خلاصه می شود.

بدون شک نظام بانکی امروز را نمی توان با دو و یا حتی یک دهه قبل مقایسه کرد. شعبی که در سال های نه چندان دور شاهد ازدحام همه روزه جمعیت متقاضی خدمات بودند، امروزه بر بستر اینترنت به راحتی در منزل یا محل کار در دسترس مردم قرار گرفته و خدماتی بسیار پیچیده‌تر و کلان تر از سابق ارائه می دهند.

به بیان دیگر، ابزارهای نوین در صنعت بانکداری مسیر مراجعه به شعبه را معکوس کرده و امروز این بانک است که بر بستر اینترنت، خود را به مشتریان معرفی و عرضه می کند و در این مسیر، هر بانکی که در ابزارهای بانکداری الکترونیک و به عبارت کلی تر در عرصه بانکداری دیجیتال به سمت توسعه بیشتر حرکت کرده باشد، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص خواهد داد.

در شرایط کنونی و همزمان با پیشرفت هوش مصنوعی و توسعه استارت آپ ها، ارزش آفرینی دیجیتال به عنوان راهکار قطعی زیست بوم بانکی برای ارائه خدمات به نسل جدید مشتریان مطرح است. کوچ مشتریان از بسترهای سنتی به بستر دیجیتال از یک سو و قرار گرفتن مشتریان نسل جدید در مرکز منحنی توزیع نرمال مشتریان نظام بانکی از سوی دیگر، پارادایم های این زیست بوم را با تحولی اساسی مواجه و مضامین و مفاهیم جدیدی را عرضه کرده که امروزه از آن با عنوان «بانکداری دیجیتال» یاد می شود.

در حقیقت، بانکداری دیجیتال، عبور نظام بانکی از ابزار فیزیکی و رفتن به سمت دیجیتالی شدن حداکثری ابزارها و خدمات در این عرصه است. بدیهی است در این بستر بسیاری از ابزارهای ارائه خدمت که سابق بر این در «بانکداری الکترونیک» در قالب نیروی انسانی و یا تجهیزات نمود داشته، جای خود را به ابزارهای مبتنی بر اطلاعات و هوش مصنوعی داده و این جایگزینی هر روز با سرعت بیشتری صورت می پذیرد.

اما باید توجه داشت که با وجود مزایایی مانند تحلیل دقیق تر داده ها، امنیت بالاتر و کاهش فعالیت های مشکوک مالی، کیفیت بهتر ارائه خدمات و بهبود فرآیندها، بانکداری الکترونیک در صورتی که به ملزومات آن توجه نشود با مخاطراتی مواجه خواهد بود.

دقت در رعایت حریم خصوصی مشتریان در عین ایجاد شفافیت بالاتر، از جمله موارد مهمی است که گرچه پیش از این نیز به آن اشاره شده است، اما اهمیت آن به اندازه ای است که در فرآیند دیجیتالی شدن نظام بانکی باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

از سوی دیگر، تصمیم گیری هایی که به صورت خودکار توسط الگوریتم های هوش مصنوعی انجام می شود، ممکن است با چالش های قانونی و اخلاقی مواجه شود. اساساً ضوابط و مقررات می تواند به عنوان یک چارچوب مشترک برای استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مختلف و با هدف حفظ حقوق و حریم خصوصی افراد مورد استفاده قرار گیرد.

در همین راستا، ضروری است ضمن توجه ویژه به مواردی مانند حفظ حریم خصوصی داده ها، این مقررات در برگیرنده اخلاقیات در فرآیند استفاده از هوش مصنوعی و توجه به شفافیت در استفاده از الگوریتم ها و تصمیم گیری های مبتنی بر داده نیز باشد. همچنین، در این بستر می توان بر ایجاد استانداردهای امنیتی برای حفاظت از داده ها و سیستم های مرتبط با هوش مصنوعی تأکید کرد.

با این حال، پیاده سازی این مقررات در نظام بانکی با وجود چارچوب ها و قوانین خاص این زیست بوم مستلزم دقت نظر و توجه ویژه ای است که به عنوان یک ضرورت و در عین حال یک چالش جدی با آن مواجه هستیم، اما تردیدی نیست که مسیر پیش روی صنعت بانکداری از دنیای دیجیتال نیز عبور خواهد کرد و چالش های موجود نباید به عنوان مانعی بر سر راه این مهم قلمداد شود. بدیهی است این موضوع نیازمند عزم جدی و سریع نهادهای تصمیم ساز و تصمیم گیر برای هدایت نظام بانکی به سر منزل مقصود است.

به موازات تدوین مقررات و ضوابطی که پیشنهادات مربوط به آن از سوی نظام بانکی ارائه می شود و طراحی و تصویب آن بر عهده نهادهای بالادستی است، اقداماتی نیز می بایست در شبکه بانکی انجام شود که از آن جمله می توان به تغییر ساختارها و بروزرسانی سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری اشاره کرد.

اجرای موفق فناوری های هوش مصنوعی مستلزم برخورداری از مهارت های فنی و دانش تخصصی است که برای این منظور در ابتدا نیازمند آموزش و آماده سازی نیروی انسانی است و در این راستا جذب نخبگان، متخصصان و نیروهای زبده در عرصه فناوری داده و اطلاعات به منظور جبران خلاء های موجود می بایست ملحوظ نظر قرار گیرد.

در این زمینه گرچه تاکنون اقداماتی انجام شده، اما همچنان در ابتدای راه قرار داریم و برای رسیدن به جایگاه مطلوب، برنامه ریزی ها و اقدامات زیادی مورد نیاز است.

بر همین اساس، از جمله ابزارهای بانکی در حوزه دیجیتال می توان به سامانه های احراز هویت، اعتبارسنجی و مبارزه با پولشویی و نیز پلتفرم های ارائه خدمات در بخش های مختلف از جمله تأمین مالی زنجیره ها و یا خرید و فروش کالاها یا خدمات، همچنین توسعه ابزارهایی هوشمند با هدف افتتاح حساب و پرداخت تسهیلات به مشتریان نظام بانکی اشاره کرد؛ علی ایحال، همان گونه که اشاره شد تمامی این اقدامات گام هایی در مراحل نخستین بلوغ نظام بانکی بر بستر بانکداری دیجیتال به شمار می رود.

آنچه مسلم است گذر از این مسیر و رسیدن به جایگاه مطلوب نظام بانکی در چارچوبی که به آن اشاره شد، نه تنها باعث افزایش رضایت مشتریان خواهد شد، بلکه هزینه های بانک ها را نیز به شدت کاهش خواهد داد. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که پیاده سازی پلتفرم های هوشمند در زیست بوم بانکی تضمینی محکم بر ارتقای سلامت این بخش مهم از اقتصاد کشور بوده و با افزایش پویایی که نشأت گرفته از بکارگیری ابزارهای مدرن است، نقشی مهم در اطمینان بخشی هرچه بیشتر به بازیگران اقتصاد کشور ایفا خواهد کرد.

انتهای پیام