اثر کبری یا تصمیم کبری؟!

آفتاب‌‌نیوز :

در قرن ١٨ زمانی که انگلیس، هند را به استعمار خود درآورده بود تعداد مارهای کبری در سطح شهر دهلی زیاد بودند و دولت هم برای مدیریت بحران تصمیم گرفت برای هر مار مُرده‌ای که مردم تحویل دهند جایزه نقدی به آن‌ها پرداخت کند.

این تصمیم در ابتدا با تحویل مارهای مرده زیادی توسط مردم موفق به نظر می‌رسید و همه منتظر بودند که در طول زمان تعداد مارهای کبری کمتر شود، اما در نهایت تعجب تنها تعداد مارهای مرده‌ای که مردم تحویل می‌دادند هر روز بیشتر می‌شد.

دولت از پیامد این کار غافل شده بود، زیرا بسیاری از مردم فقیر دهلی با تصور اینکه این کار درآمد خوبی دارد به پرورش مار روی آورده بودند.

البته این آخر ماجرا نبود و زمانی که دولت اعلام کرد دیگر برای مارها جایزه نمی‌دهد فقرا نیز مارهایی را که پرورش داده بودند در هر طرف شهر رها کردند. بنابراین جمعیت مارهای کبری نه تنها کاهشی پیدا نکرد بلکه وضعیـت از روز اولش هم بحرانی‌تر شد، از این پدیده در علوم سیاسی به نام اثر کبری یاد می‌شود.

اثر کبری یعنی نداشتن افق تصمیم‌گیری مناسب درحل مسائل که می‌تواند عواقب پیش‌بینی نشده و خطرناکی را به همراه داشته باشد. ما تاکنون نمونه‌های بسیار زیادی از اینگونه تصمیمات را در طول قرن‌های اخیر در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی از دولتمردان کشور شاهد بوده‌ایم!