گروسی: توافق‌های آژانس و ایران با وقفه روبه‌رو شده و من نگرانم

نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه یکم آذر / ۲۲ نوامبر با شرکت نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا در وین آغاز شد و تا روز جمعه ادامه خواهد داشت.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این نشست اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران همچنان به انباشت اورانیوم غنی‌شده ادامه داده است. او گفت:

از زمان دیدارمان در ماه سپتامبر، ایران انباشت اورانیوم غنی‌شده تا ۵ درصد، تا ۲۰ درصد و تا ۶۰ درصد با خلوص بالا را افزایش داده است و افزایش انباشت اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی با همان سرعتی که در جلسه پیشین شورای حکام گزارش داده بودم، ادامه یافته است.

گروسی افزود: «این موارد نشان می‌دهد که متأسفانه هیچ پیشرفتی در زمینه اجرای بیانیه مشترک امضاشده با تهران در چهارم مارس (۱۳ اسفند ۱۴۰۱) انجام نشده است.»

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۱ /  ۴ مارس سال جاری میلادی بر سر بازرسی‌های بیشتر از فعالیت‌های‌ هسته‌ای جمهوری اسلامی به توافق رسیدند. این توافق در پی سفر دو روزه رافائل گروسی به تهران و دیدار او با رئیس جمهوری، وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به‌دست آمد.

گروسی و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پس از دیدار در تهران اعلام کردند که برای ادامه مذاکرات فنی در چارچوب پروتکل الحاقی در وین و سپس تهران توافق کرده‌اند.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه همچنین نسبت به اجرای توافق ۴ مارس ۲۰۲۳ ابراز نگرانی کرد و گفت اجرای آن «با وقفه روبه‌رو شده است». او گفت: «مسیر پیشرفت باید شامل اجرای صادقانه و توام با همکاری تعهداتی باشد که بر سر آن توافق کرده‌ایم.»

گروسی افزود: «مسائل باقی‌مانده ناشی از تعهدات ایران نسبت به توافق جامع، پادمانی است و باید حل شوند تا آژانس در موقعیتی قرار بگیرد که بتواند اطمینان بدهد برنامه هسته‌ای ایران، صرفاً صلح‌آمیز است.»

او تأکید کرد که ایران هنوز توضیحات مستند فنی درباره وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در ورامین و تورقوزآباد را ارائه نداده و به آژانس اطلاعات لازم را درباره مکان‌های مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده نداده است. همچنین «هنوز مسئله ناهمخوانی در ارزیابی توازن مواد هسته‌ای در تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان و اجرای کد اصلاحی ۳,۱ برطرف نشده است».

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو انتصاب بازرسان آژانس در ایران را هم مورد انتقاد قرار داد و گفت: «موضع ایران بی‌سابقه و مغایر با همکاری لازم و مورد انتظار برای تسهیل اجرای مؤثر تعهدات پادمانی آن و روحیه همکاری توافق‌شده در بیانیه مشترک چهارم مارس تهران و آژانس است.»

جمهوری اسلامی ایران شهریورماه سال جاری پس از صدور بیانیه شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای ایران، مجوز هشت بازرس آلمانی و فرانسوی این نهاد سازمان ملل را لغو کرد. در پی این اقدام، فرانسه، آلمان و بریتانیا اعلام کردند که ایران به تعهدات ماه مارس با آژانس پایبند نبوده است.

رافائل گروسی نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که با این تصمیم جمهوری اسلامی، «یک سوم از با تجربه‌ترین گروه بازرس‌های آژانس که برای ایران تعیین شده‌اند، حذف شدند».

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگفت که ایران از فعالیت چه تعداد بازرس جلوگیری کرده است. دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند که تنها یک کارشناس غنی‌سازی در تیم منصوب به ایران باقی مانده است.

گزارش روز چهارشنبه رافائل گروسی به شورای حکام در حالی ارائه شد که ساعاتی قبل از آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه جلسه هیأت دولت گفت: «در حال حاضر ۱۲۰ بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ورود به کشور تأیید شده‌اند.» اسلامی درباره علت مخالفت با حضور برخی از بازرسان آژانس در ایران گفت: «اول این‌که برخی از آن‌ها سال‌هاست به ایران نیامده‌اند و نکته دوم این‌که به موجب ماده ۹ اساسنامه، ما این حق قانونی را در پذیرش یا عدم پذیرش بازرسانی که معرفی می‌شوند، داریم.»