جزئیات توافق اسرائیل و حماس برای تبادل گروگان‌های اسرائیلی با زندانیان فلسطینی

قطر که میانجی اصلی مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و گروه حماس است می‌گوید دو طرف از صبح روز جمعه، ۳ آذر، آتش‌بس چهار روزه‌ای را آغاز خواهند کرد که و آن اولین دسته از گروگان‌های اسرائیلی در اواخر همان روز آزاد می‌شوند.

• جزئیات توافق

بر اساس این توافق در این وقفه چهار روزه حدود ۵۰ زن و کودک زیر ۱۹ سال به گروگان گرفته شده توسط حماس در ازای ۱۵۰ زن و نوجوان فلسطینی که در بازداشت اسرائیل هستند، آزاد خواهند شد.

پس از حمله تروریستی مرگبار ۱۵ مهر حماس به اسرائیل که منجر به کشتن‌شدن ۱۲۰۰ تن و ربوده‌شدن حدود ۲۴۰ تن دیگر شد، این کشور علیه حماس وارد جنگ شد و در همین چارچوب تهاجم زمینی به غزه را با هدف نابودی این گروه اسلامگرا آغاز کرد. حماس از جمله در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا، آمریکا، و اسرائيل قرار دارد.

بنا بر این گزارش، قرار است حماس در هر روز از این وقفه چهار روزه که طرفین «بشردوستانه» خوانده‌اند، گروگان‌ها را در گروه‌های ۱۲ نفری آزاد کند.

اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که به ازای هر دسته ده نفری دیگر از گروگان‌ها که آزاد شوند، این وقفه یک روز تمدید خواهد شد.

حماس اعلام کرد که اسرائیل موافقت کرده است که در هر روز از این توافق پرواز بر فراز شمال غزه را از ساعت ۱۰ صبح تا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت گرینوویچ متوقف کند و همچنین کلیه ترافیک هوایی در جنوب برای کل دوره متوقف خواهد شد. حماس گفت که اسرائیل موافقت کرده است که هیچ کسی را در غزه مورد حمله یا دستگیری قرار ندهد و مردم می‌توانند آزادانه در امتداد خیابان صلاح الدین حرکت کنند. خیابان صلاح الدین جاده اصلی است که بسیاری از فلسطینی‌ها از طریق آن از شمال به سمت جنوب گریخته‌اند.

محمد الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجه قطر و مذاکره‌کننده ارشد در مذاکرات آتش‌بس، گفت که در این چهار روز هیچ حمله یا تحرکات نظامی وجود نخواهد داشت. او گفت که قطر امیدوار است که این توافق «بذر یک توافق جامع‌تر و یک آتش بس دائمی» باشد.

ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، به خبرنگاران در دوحه گفت که بر سر لیست همه غیرنظامیانی که قرار است از غزه آزاد شوند توافق شده است. او گفت که قطر امیدوار است در مورد توافق بعدی برای آزادی گروگان‌های بیشتر از غزه تا چهارمین روز آتش بس مذاکره کند.

• چگونگی اجرای توافق

قطر گفت که کمیته بین المللی صلیب سرخ در غزه برای تسهیل آزادی گروگان‌ها کار خواهد کرد.

انتظار می‌رود گروگان‌ها از طریق مصر، تنها کشور به غیر از اسرائیل که با غزه مرز مشترک دارد، منتقل شوند.

همچنین در طول آتش‌بس، کامیون‌های بارگیری شده حامل کمک‌ها و سوخت وارد غزه شوند.

شاخه مسلح حماس روز پنجشنبه اعلام کرد که روزانه ۲۰۰ کامیون کمک‌رسانی و چهار کامیون سوخت وارد غزه می شود.

• کدام گروگان‌ها آزاد می‌شوند؟

دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز پنجشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که اسرائیل فهرست اولیه گروگان‌ها را برای آزادی از غزه دریافت کرده است.

یک مقام آمریکایی گفت در میان ۵۰ زن و کودک زیر ۱۹ سال که توسط حماس آزاد می‌شوند، سه شهروند آمریکایی، از جمله یک دختر که روز جمعه ۴ ساله می‌شود، وجود دارد.

علاوه بر غیرنظامیان و سربازان اسرائیلی که در ۷ اکتبر ربوده شدند، بیش از نیمی از تقریباً ۲۴۰ گروگان، شهروندان خارجی و دوتابعیتی از حدود ۴۰ کشور از جمله ایالات متحده، آرژانتین، بریتانیا، شیلی، فرانسه، آلمان، پرتغال، اسپانیا، تایلند، و اسرائیل هستند.

• چند فلسطینی آزاد می‌شود؟

اسرائیل فهرستی از حدود ۳۰۰ فلسطینی بازداشت شده را ارائه کرده است که ممکن است آزاد شوند. این رقم دو برابر تعداد زنان و خردسالانی است که در ابتدا با آزادی آنها موافقت کرده بود و گفت که انتظار دارد که بیش از ۵۰ گروگان تحت این توافق آزاد شوند.

رویترز به نقل از انجمن زندانیان فلسطینی گفت که تا روز چهارشنبه، ۷۲۰۰ فلسطینی در بازداشت اسرائیل به سر می‌بردند که در میان آنها ۸۸ زن و ۲۵۰ کودک ۱۷ سال و کمتر وجود دارد.

• کدام کشورها در مذاکرات سهم داشتند؟

قطر نقش میانجی اصلی را دارد. حماس یک دفتر سیاسی در دوحه دارد و دولت قطر کانال‌های ارتباطی خود را با اسرائیل باز نگه داشته است، آنهم در صورتی که این کشور برخلاف برخی دیگر از کشورهای عرب خلیج فارس روابط خود را با اسرائیل عادی نکرده است.

ایالات متحده همچنین نقش مهمی ایفا کرده است و جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، در هفته‌های منتهی به توافق، با امیر قطر و نتانیاهو در تماس دائم بود.

مصر، اولین کشور عربی که توافق صلح با اسرائیل امضا کرد و مدت‌هاست نقش میانجی را در طول دهه‌های درگیری اسرائیل و فلسطینی‌ها ایفا کرده است، نیز در این مذاکرات مشارکت داشت.

• چرا مذاکره زمان برده است؟

این توافق ۴۶ روز پس از آغاز حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر اعلام شد که یکی از شدیدترین درگیری‌ها بین دو طرف بوده است.

حماس مورد حمایت مالی و نظامی جکهوری اسلامی در ۷ اکتبر (۱۵ مهر) اسرائیل را هدف حملات موشکی قرار داد و با هجوم به مناطق جنوبی اسرائیل دستکم ۱۲۰۰ نفر اکثراً غیرنظامی را کشت و حدود ۲۴۰ نفر از جمله کودکان، زنان و سالمندان را به گروگان گرفت.

ایالات متحده، بریتانیا، اتحادیه اروپا، ژاپن، اسرائیل و شمار دیگری از کشورها حماس را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده‌اند.

مذاکرات اولیه برای توافق بین اسرائیل و حماس در چند روز پس از حمله ۷ اکتبر آغاز شد، اما پیشرفت کُند بود. مقامات آمریکایی گفتند که این تا حدی به این دلیل بود که ارتباطات بین طرف‌های درگیر باید از طریق دوحه یا قاهره انجام می‌شد و برای هر جزئیاتی می‌بایست وقت کافی گذاشت، از جمله تهیه فهرست کاملی از گروگان‌هایی که حماس ربوده بود.

به گفته رویترز، حتی با وجود توافق، آتش‌بس موقتی است. حماس گفته است در تمام این مدت «انگشتانش بر ماشه باقی می‌ماند». اسرائیل هم گفته است که تا زمانی که همه گروگان‌ها آزاد نشده و حماس ریشه‌کن نشده، جنگ ادامه خواهد داشت.

منبع: رویترز