خیابانی که قرار بود نام «راستکار» را زنده کند/ یادبود با هنرمندان

به گزارش خبرنگار مهر، یادبود فهیمه راستکار بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون با حضور جمعی از هنرمندان تئاتر جمعه شب سوم آذر ماه به همت انجمن صنفی بازیگران تئاتر در خانه تئاتر برگزار شد.

مریم رحیمی اجرا و کارگردانی این مراسم را بر عهده داشت که در طول برنامه از تصاویر، عکس‌ها و لحظاتی از مصاحبه‌های فهیمه راستکار گفت که به سختی در این مدت جمع آوری شده است. در ابتدای این مراسم تصویری از سهراب سپهری پخش شد و از علاقه زنده یاد راستکار به اشعار این شاعر مطرح گفته شد که باعث شده است نام فرزندش را هم سهراب بگذارد.

آشنایی با فهیمه راستکار از زمان حضور پیتر بروک در ایران

در ادامه صدرالدین زاهد مدرس و پژوهشگر تئاتر در سخنانی بیان کرد: اولین آشنایی من با فهیمه راستکار به دهه ۵۰ برمی‌گردد که پیتر بروک به ایران آمد. آن زمان از بروک خواسته شد تجربه‌های خود را در قالبی عملی ارایه کند. تنها شرطی که آن زمان ایران برای بروک قایل شد این بود که از خود هنرپیشه‌ها و هنرمندان ایرانی برای سامان دادن تجربه خود استفاده کند، بروک هم پذیرفت و به کارگاه نمایش، دانشگاه تهران و گروه آقای صیاد و گروه‌های مختلف اعلام همکاری شد.

وی اضافه کرد: فراخوانی برای حضور در این همکاری با بروک اعلام شد و من هم در کارگاه نمایش بودم و برای حضور در این تجربه رفتم. او انتخاب‌هایی از میان هنرمندان داشت؛ رضا کرم رضایی و فهیمه راستکار هم در میان آنها بودند. من و پرویز پورحسینی، داریوش فرهنگ و … هم بودیم و حدود ۱۸ نفر بودیم که شروع به تمرین کردیم و این اولین آشنایی نزدیک من با خانم راستکار بود چون آشنایی دوری داشتم و نمایش‌های او را دیده بودم. آنچه برای من عجیب بود این بود که او که ستاره زمان ما بود با همه اینکه از ما بزرگ‌تر و با تجربه تر بود اما آنچنان صبور بود که اصلاً احساس فاصله‌ای ایجاد نمی‌شد و همه تمرین‌ها را با ما انجام می‌داد.

اجراهای بی نظیر فهیمه راستکار در دوبله

ابوالحسن تهامی مدیر دوبلاژ و پیشکسوت حوزه دوبله نیز در سخنانی عنوان کرد: فهیمه راستکار از پیشکسوت‌ها و یادگارهای دوبله است. آشنایی من با او از تئاتر شروع می‌شود که کارم را از این حوزه و از سال ۱۳۳۶ شروع کردم.

وی اضافه کرد: خانم راستکار تجربه‌ای هم با هوشنگ لطیف پور در دوبله فیلم اتللو داشت و به جای دزدمونا صحبت کرده بود که فکر می‌کنم سال ۱۳۳۴ دوبله شد، برای کارهای فنی به روسیه رفت و یکی دو سال بعد نمایش داده شد.

تهامی تصریح کرد: کارهای موفق راستکار بیشتر در حوزه نقش‌های تیپیک بود. در ایتالیا به جای سوفیا لورن هم صحبت کرد اما در ایران این مدل کار خیلی پی گرفته نشد. از جمله همکاری‌هایی که می‌توانم به آن ببالم فیلم «شیر در زمستان» بود که راستکار به جای کاترین هیپبورن صحبت کرد و بسیار اجرای بی نظیری بود.

وی با بیان اینکه کار هر روزه دوبله ما را به صورت خانواده درآورده بود درباره توانمندی‌های راستکار یادآور شد: زبان ایتالیایی و فرانسه را بسیار خوب می‌دانست و در نتیجه نقش‌ها را بسیار خوب در می‌آورد. بسیاری از نقش‌های برجسته و مشکل را او می‌گفت.

هرآنچه برایم مادرم بنویسم کم است و کامل نیست

سهراب فرزند فهیمه راستکار که به دلایلی نتوانسته بود در این مراسم حضور پیدا کند و قرار بود متنی درباره مادرش به نگارش درآورد در پیامی این چنین نوشت: هرآنچه برایم مادرم بنویسم کم است و کامل نیست پس دلم نیامد برای مادرم کامل ننویسم.

در ادامه صدای یکی از مصاحبه‌های فهیمه راستکار پخش شد که راستکار درباره ورود خود به دوبله توضیح داد و بیان کرد: من سال ۱۳۳۵ به حرفه دوبله وارد شدم و کار را با هوشنگ لطیف پور آغاز کردم، ۱۳۳۷ به ایتالیا رفتم و حدود چهار سال در ایتالیا کار کردم و بعد به ایران بازگشتم. دوبله در ایتالیا راحت تر بود چون تجهیزات بیشتر بود، در ایران موسیقی و افکت همراه دوبله ضبط می‌شد و کارمان را سخت‌تر می کرد.

ایرج پارسی نژاد دکترای ادبیات تطبیقی سخنران بعدی مراسم بود که گفت: فهیمه راستکار به راستی اهل نامش بود چون اهل فهم بود و اهل راستی و شرافت کاری بود. من در آن زمان اهل تئاتر نبودم اما تماشای تئاتر را دوست داشتم. نشست و معاشرتی هم با ایرج گرگین، علی نصیریان، بیژن مفید، سیروس ابراهیم زاده و … داشتم. فهیمه عاشق تئاتر بود و از وقتی دختر نوجوانی بود به مدرسه هنرپیشگی رفت. فهیمه زن آزاده ای بود که در قالب ایدئولوژی نمی گنجید.

نامگذاری خیابانی به نام فهیمه راستکار هنوز عملی نشده است

در بخش پایانی مراسم فاضل جمشیدی خواننده درباره آشنایی با راستکار بیان کرد که از طریق مریم نشیبا او را شناخته است.

وی همچنین یادآور شد: سالار عقیلی هم دوست داشت اینجا باشد ولی خارج از ایران بود.

در این مراسم نکوداشت، قطعاتی موسیقایی از آثار مورد علاقه راستکار به سرپرستی فاضل جمشیدی اجرا شد. همچنین ابوالحسن تهامی نیز شعر «عروسی فیگارو» سروده سیمین بهبهانی را خواند که آن هم از اشعار مورد علاقه فهیمه راستکار بود.

مریم رحیمی که اجرای مراسم را بر عهده داشت با اشاره به نکته‌ای نسبت به نامگذاری یک خیابان به نام فهیمه راستکار گفت: در شورای شهر در زمان جواد حق شناس تصویب شده بود که خیابان ارمغان غربی به نام نجف دریابندری و ارمغان شرقی به نام فهیمه راستکار نامگذاری شود که ارمغان غربی عملی شد و اکنون به نام نجف دریابندری است اما ارمغان شرقی با وجودی که آن هم تصویب شده بود هنوز نامگذاری اش انجام نشده است.

گلچهره سجادیه، کاظم هژیرآزاد، رسول نجفیان، ایرج راد، بهرام شاه محمدلو از جمله هنرمندانی بودند که در این مراسم حضور داشتند.

در پایان این مراسم مستندی درباره زنده یاد فهیمه راستکار به کارگردانی علیرضا چاووش پخش شد.