دیپلمات روس: قطعنامه‌های جهانی محکومیت اسراییل در راه است

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: بیش از پنجاه روز از عملیات بزرگ و غافلگیرانه «طوفان الاقصی» مقاومت فلسطین علیه رژیم صهیونیستی می‌گذرد؛ عملیاتی که بسیاری از صهیونیست‌ها معتقد بودند که واکنش رژیم به این عملیات می‌تواند در کوتاه مدت آنها را به پیروزی برساند. اما امروز نه تنها اسراییل نتوانسته در عرصه میدانی یکی از اسرای خود را آزاد کند، بلکه امروز خلاف گفته‌های بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم مبنی بر اینکه ما زیر توافقات با حماس نمی‌رویم و از طریق عملیات زمینی اسرای خود را آزاد می‌کنیم، ثابت شد. امروز شاهد توافق آتش‌بس ۴ روزه بین اسراییل و حماس هستیم. توافقی که گروه‌های مقاومت اعلام کردند بر اساس شرایط و مقتضیات گروه‌های مقاومت نوشته شده و نه بر اساس خواسته‌های رژیم صهیونیستی.

عملیات طوفان الاقصی یک نقطه شروعی برای بازیگری بسیاری از بازیگران عرصه بین الملل شد. کشورهایی مثل روسیه، چین، ایران، آمریکا، قطر، ترکیه و مصر. یکی از کشورهایی که در این میان سعی کرده بازیگری فعالی داشته باشد، روسیه است؛ کشوری که اکنون خود درگیر بحران اوکراین است که به زعم مقامات روسیه این بحران بر آنها تحمیل شده است. جنگی که با گسترش نیروهای ناتو به سمت مرزهای روسیه باعث شد، روسیه به این پیشروی واکنش نشان بدهد. بنابراین امروز روسیه به خوبی شرایط جنگ در غزه را درک می‌کند. این مساله باعث شده روسیه نقش فعالی در مدیریت و تلاش برای پایان دادن جنگ غزه داشته باشد. از جمله فعالیت‌های روسیه در شورای امنیت و میزبانی از گروه‌های فلسطینی و تشکیل گروه تماس بود.

به منظور بررسی نوع نگاه روسیه به مساله فلسطین و جنگ غزه، گروه بین‌الملل خبرگزاری مهر نشستی را با عنوان «نگاه روسیه به جنگ غزه» با حضور «ولادیمیر موروزوف» دیپلمات و معاون سابق سفارت روسیه در سرزمین‌های اشغالی و معاون کنونی دانشگاه وزارت امور خارجه روسیه برگزار کرد که ادامه متن کامل آن می‌آید.

جناب آقای ولادیمیر موروزوف ممنون از اینکه دعوت ما را برای شرکت در این نشست پذیرفتید. برای شروع ما چند هفته پیش شاهد بودیم که روسیه میزبان هیاتی از گروه فلسطینی حماس بود. این اتفاق برای عده‌ای در روزهای اول بحران غزه عجیب بود. به نظر شما هدف از میزبانی روسیه از گروه فلسطینی حماس چه بود و چه اهدافی را پیگیری می‌کرد؟

من هم از شما برای دعوت من در این نشست تشکر می‌کنم. تا آنجا که من می‌دانم حضور هیات حماس در مسکو تعجب‌برانگیز نبود و بر کسی پوشیده نیست که حماس را به عنوان گروه تروریستی نمی‌شناسد. ما همواره تماس‌های مستقیمی با نمایند گان این سازمان داشتیم. حتی اگر شما به یاد داشته باشید در سال ۲۰۰۶ حماس برنده انتخابات شد. آقای پوتین رئیس جمهور روسیه از حماس دعوت کرد و در مسکو حضور پیدا کردند. امروز هم در سال ۲۰۲۳ بلافاصله بعد از اینکه درگیری بین اسراییل و فلسطینی‌ها بوجود آمد روسیه اولین کشوری بود که دعوت کرد و خواستار برقراری آتش بس شد. بر کسی پوشیده نیست که مسکو حماس را به عنوان گروه تروریستی نمی‌شناسد. ما همواره تماس‌های مستقیمی با نمایند گان این سازمان داشتیم. حتی اگر شما به یاد داشته باشید در سال ۲۰۰۶ حماس برنده انتخابات شد. آقای پوتین رئیس جمهور روسیه از حماس دعوت کرد و در موسکو حضور پیدا کردند. امروز هم در سال ۲۰۲۳ بلافاصله بعد از اینکه درگیری بین اسراییل و فلسطینی‌ها بوجود آمد روسیه اولین کشوری بود که دعوت کرد و خواستار برقراری آتش بس شد.

بلافاصله بعد از وقوع این درگیری، میخائیل بوگدانوف معاون وزارت خارجه روسیه به قطر رفتند تا مذاکرات برای برقراری آتش بس بین حماس و اسراییل را پیگیری کنند. بعد از این اتفاق نماینده‌های حماس به مسکو رفتند تا مذاکراتی را برای آتش بس احتمالی و توقف درگیری‌ها آغاز کنند. به همین علت است که من فکر می‌کنم واسطه گری روسیه جای تعجب نداشت، شاید برای برخی از مخاطبان غربی تعجب برانگیز بود.

سوالی که برای ما به عنوان مخاطبان ایرانی جای تأمل دارد، نوع نگاه روسیه به مساله فلسطین هست. فلسطین در سیاست خارجی روسیه چه جایگاهی دارد و نحوه کنش گری و برخورد روسیه درباره بحران فلسطین چگونه است؟

مواضع روسیه در قبال مساله فلسطین مخصوصاً از سال ۱۹۴۷ که قطعنامه شواری امنیت در خصوص فلسطین اتخاذ شد، تغییری نکرده است و موضع ما همان موضع سازمان ملل بود. سازمان ملل در سال ۱۹۴۸ خواستار مساله دو کشوری؛ یک دولت فلسطینی و یک دولت یهودی بود که در سال ۱۹۴۸ دولت یهودی تشکیل شد، اما دولت فلسطینی تشکیل نشد و مشکل اصلی تاکنون در خصوص روابط اسراییل و فلسطین این است که دولت یهودی اسراییلی تشکیل و به رسمیت شناخته شد، اما دولت فلسطینی تشکیل نشد و به رسمیت نیز شناخته نشده است. موضع رسمی روسیه در خصوص فلسطین تشکیل دو کشور مستقل یهودی و فلسطینی است و مساله بعدی که مهم است، نقش جامعه جهانی است.

در جامعه جهانی کنونی مکانیسمی وجود دارد که آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه این مساله را پیگیری می‌کنند. یکی از مشکلاتی که ما بعد از ۲۰۱۴ داشتیم این بود که آمریکا این همکاری‌ها را متوقف کرد و ما چنین مسأله‌ای را در خصوص اوکراین هم داشتیم و این هیات و گروه ۴ نفره دیگر عملکردش را از دست داد.

ما معتقدیم که جامعه جهانی باید نقش بسیار فعال‌تری در مساله فلسطین و اسراییل بازی کند. ما معتقدیم که در این مقطع زمانی روسیه و جامعه جهانی باید همکاری کنند و آتش بس برقرار کنند و فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها را به این کار وا دارند.

نکته‌ای که باید در این راستا گفته شود، راه حل «دو دولتی» است؛ طرحی که از سال ۱۹۴۸ مبنای تشکیل رژیم صهیونیستی شد، اما مردم و گروه‌های مقاومت فلسطین آن را از همان روزهای اول نپذیرفتند. در سال ۲۰۰۲ ملک عبدالله پادشاه عربستان که آن زمان ولی عهد بود طرحی را به نام دو دولتی مطرح کرد و همان مختصاتی را داشت که برای جامعه جهانی مطرح شده بود. در ابتدا خواستار این بود که کشور فلسطین در کنار اسراییل تشکیل شود، اما گروه‌های مقاومت آن را قاطعانه رد کردند و موضع جمهوری اسلامی ایران این بود که یک کشور فلسطین تشکیل شود و تصمیم گیری درباره آینده فلسطین به تمام مردمی که در فلسطین زندگی می‌کنند و یا آواره‌هایی که به کشورهای اطراف رفتند موکول شود و مردم فلسطین در یک انتخابات آزاد شرکت کنند و نوع نظام و حاکمیت خود را تعیین کنند. اما می‌بینیم که همان طرح دو دولتی که مورد تأیید ایران و گروه‌های مقاومت نیست از طرف اسراییل رد شد و دولت تندرو نتانیاهو این طرح را نمی‌پذیرد.

اقدامات رژیم صهیونیستی در پنجاه روز گذشته مصداق کامل و عینی جنایت جنگی بود. بیش از ۲۰ هزار فلسطینی به شهادت رسیدند که بیشترشان زنان و کودکان بودند. نوع نگاه روسیه به مساله جنایت جنگی که در نواز غره رخ می‌دهد چیست و چرا این مساله درعرصه بین الملل پیگیری نمی‌شود که اسراییل به عنوان طرفی که مرتکب جنایت جنگی شده محاکمه شود؟

سوال شما سوال مهمی است. من فکر نمی‌کنم جامعه جهانی واکنش نشان نمی‌دهد، ما شاهد بسیاری از تظاهرات‌های ضد جنگ علیه اسراییل به نفع فلسطینی‌ها در سراسر جهان حتی در کشورهای غربی هستیم. آنچه که شما می‌گوئید مربوط به موضع دولت‌ها و کشورها است، نکته مهم این است که در درجه اول برخی از حاکمیت کشورها از آمریکا و در درجه بعد از کشورهای غربی تبعیت می‌کنند. از این طرف ما مواضع برخی کشورها مثل ایران و ترکیه را می‌بینیم که مواضع بسیاری سختی اتخاذ کردند. مواضع ایران و ترکیه در حمایت از فلسطینی‌ها برای ما تعجب‌برانگیز و شگفت‌انگیز بود به خصوص مواضع سخت رئیس جمهور دولت ترکیه در حمایت از ملت فلسطین.

صادقانه باید بگویم من توقع واکنش‌های بیشتری از کشورها داشتم تا آنجا که من می‌بینم و درک می‌کنم مواضع کشورهای عرب تعلل برانگیز بود صادقانه باید بگویم من توقع واکنش‌های بیشتری از کشورها داشتم تا آنجا که من می‌بینم و درک می‌کنم مواضع کشورهای عرب تعلل برانگیز بود. آنچه که ما می‌بینیم اختلافی است که در مساله فلسطین و اسراییل وجود دارد و مساله بسیار پیچیده است. بسیاری از کشورهای عربی نمی‌خواهند به خاطر این پیچیدگی مسائل روابطشان با آمریکا و کشورهای غربی تیره شود، به خاطر همین است که در حمایت از فلسطین تعلل می‌کنند. در خصوص سازمان ملل هم شاهد برخی تلاش‌ها هستیم که قطعنامه‌هایی را در حمایت از فلسطین علیه اسراییل تصویب می‌کند.

دادگاهی هم به نام دادگاه بین الملی لاهه وجود دارد که فکر نمی‌کنم نخست وزیر اسراییل در آنجا بخواهد محاکمه شود. آنچه که من فکر می‌کنم و در درجه اول باید بر آن متمرکز شویم آتش‌بس و توقف حملات و رساندن کمک‌های بشر دوستانه به مردم غزه است.

لطفاً در خصوص قسمت اول سوالم در مورد جنایت جنگی که اسراییل در غزه مرتکب شده نظرتان را بفرمائید.

آنچه که اسراییل انجام می‌دهد پاسخی است به آنچه که حماس انجام داد و متأسفانه بسیاری از مردم بی‌گناه در غزه در حال کشته شدن هستند. بسیاری از ساختمانها مخروبه و نابود شدند و همچنین زیر ساخت‌های اجتماعی مثل بیمارستان‌ها از بین رفتند ما باید شاهد واکنش جامعه جهانی باشیم. آنچه که شما می‌خواهید به عنوان جواب دریافت کنید این است که چرا با این اقدامات اسراییل توسط جامعه جهانی متهم نمی‌شود. این چیزی که شما خواستار آن هستید مدتی بعد انجام می‌شود و مطمئنم و معتقدم اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد بعد از درگیری‌ها چنین اتفاقی رخ می‌دهد.

شما تاکید کردید حمله اسراییل به غزه در پاسخ به حمله حماس بود، اما سوال اصلی این است حمله حماس در پاسخ به چه چیزی بود؟ حماس و مردم فلسطین در ۷۵ سال گذشته بارها شاهد این جنایات بودند، مردم غزه از ۲۰ سال گذشته در محاصره شدید به سر می‌برند، مردم غزه در بزرگترین زندان روباز دنیا زندگی می‌کنند. آیا شما به دشمنی که شما را محاصره کرده و در ۷۵ سال گذشته کودکان و زنان و خانواده‌ها را به قتل رسانده و مردم شما را آواره کرده آیا حمله نمی‌کنید.

در سال گذشته اسراییل به نوار غزه حمله کرد، آیا فلسطینی‌ها حمله کردند؟ ۲۰۱۴ و ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ نیز همینطور. بنابراین این تحلیل اشتباه است که ما فکر کنیم حمله اسراییل در پاسخ به حمله حماس بود. اسراییل برای حمله نیازی به بهانه نداشته، در این سال‌ها و در ۷۵ سال گذشته فلسطینی‌ها یک بار شروع کننده عملیات بودند، اما جامعه جهانی دقیقاً تمرکز کرده بر همین یکبار و می‌خواهند جای جلاد و قربانی را عوض کنند. بنابراین درست نیست که بگوییم حملات اسراییل به دلیل حمله حماس بوده چرا که بارها این اتفاق افتاده است.

می‌خواهم مطلبی را بگویم اینکه آقای گوترش، دبیر کل سازمان ملل همان مطلبی را گفتند که من تأکید کردم؛ اینکه متأسفانه کشور فلسطین تشکیل نشده و این علت درد و رنج ملت فلسطین در ۷۵ سال گذشته است. فلسطینی‌ها نمی‌توانند در صلح و آرامش زندگی کنند بدون آنکه کشور خودشان را داشته باشند و به خاطر همین جامعه جهانی، اتحادیه اروپا، سرزمین‌های فلسطین را سرزمین‌های اشغالی نامیدند. ما باید متمرکز بشویم بر این مساله و زمینه را برای این مساله که فلسطینی‌ها کشور خودشان را داشته باشند مهیا کنیم. فکر می‌کنم کشورهای عربی هم باید نقش موثرتری در حل مشکلات بین فلسطین و اسراییل ایفا کنند و با این روش من فکر می‌کنم نهایتاً بتوانیم این مساله را حل کنیم، هدف اصلی ما این است که بحران انسانی را متوقف کنیم.

بین جنگ اوکراین و جنگ غزه، مشابهت‌سازی‌هایی صورت می‌گیرد. در جنگ اوکراین جامعه جهانی روسیه را تحریم کرد، حتی تیم‌های ورزشی روسیه در مسابقات جهانی حذف شدند و تحریم شدیدی علیه روسیه اعمال شد، در حالی که روسیه پاسخی داشت که به زعم خودش قانع کننده بود و می‌گفت؛ به دلیل پیشروی ناتو این عملیات را انجام دادم.

اما در مورد اسراییل این اتفاق نمی‌افتد و با وجود جنایت‌های جنگی اسراییل هیچ کسی این رژیم را تحریم نمی‌کند، حتی روسیه. این تفاوت در دو دونوع برخورد و معیار دوگانه از کجا ناشی می‌شود؟

استانداردهای دوگانه یک واقعیت انکارناپذیر جامعه بین الملل است، ما شاهد بسیاری از این موارد بودیم، مثل جنگ اوکراین و روسیه، صربستان و کوزوو و اسراییل و غزه که جامعه جهانی برخوردهای دو گانه داشتند.

استانداردهای دوگانه یک واقعیت انکارناپذیر جامعه بین الملل است، ما شاهد بسیاری از این موارد بودیم، مثل جنگ اوکراین و روسیه، صربستان و کوزوو و اسراییل و غزه که جامعه جهانی برخوردهای دو گانه داشتند. با شما کاملاً موافقم که جامعه جهانی به اندازه کافی فعال نیست که خشونت‌ها را در غزه متوقف کند و با شما موافقم که روسیه توسط جامعه جهانی به خاطر حمله‌اش به اوکراین محکوم شد. به خاطر اینکه کشورهای مختلف منافع مختلف در مناطق مختلف دارند و باید به شما بگویم بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای خاورمیانه در بیان مواضعشان تردید دارند. بسیاری از کشورها منتظر این هستند که تحولات به چه سمت و سویی می‌رود و چه تحولاتی پیش می‌آید، اما نمی‌خواهم بگویم کشورها و جامعه جهانی اسراییل را محکوم نمی‌کنند، مطمئنم که قطعنامه‌هایی کمی بعدتر صادر می‌شود.

جمع‌بندی

ما سعی کردیم در این نشست نگاهی گذرا به موضع روسیه به جنگ غزه داشته باشیم و در خلال بحث نوع نگاه جامعه جهانی به مساله غزه را بررسی کردیم. واقعیت این است که در جامعه جهانی استانداردهای دو گانه وجود دارد که مانع از خاتمه این بحران می‌شود و اسراییل به عنوان رژیمی که مرتکب جنایت جنگی شده محکوم نمی‌شود و این مساله همواره در خصوص بحران‌ها و جنگ‌های یمن، سوریه و کشورهای دیگر صدق می‌کند. اما جامعه جهانی اکنون با یک آزمون بسیار بزرگ روبه رو شده یا باید مسیری را انتخاب کند به اسم شاهد و نظاره‌گر صرف بودن کشتار مردم فلسطین و یا یکبار برای همیشه سعی کند به این بحران پایان دهد.

این جنگ به زودی تمام می‌شود، اما مطمئن باشید این بحران سال‌های سال ادامه پیدا می‌کند. اسراییل اعلام کرد که می‌خواهد حماس را نابود کند و در این صورت جنگ را خاتمه می‌دهد. اما در واقع ایدئولوژی و تفکر هیچ گاه پایان نمی‌یابد و نابود شدنی نیست. اسراییل ممکن است به ساختار فیزیکی حماس ضربه بزند، اما با تفکراتی که وجود دارد نمی‌تواند مقابله کند.

«ایلان ماسک» اخیراً به اسراییلی‌ها اعلام کرد شما با هر یک نفری که در فلسطین می‌کشید، ده‌ها نفر نیروی جدید را برای حماس در آینده می‌سازید و این یک واقعیت است که مردم فلسطین وقتی رنج‌های هم وطنانشان و کشتار زنان و کودکانشان را می‌بینند حتی آن کسانی که برای پیوستن به نیروهای مقاومت و به دست گرفتن اسلحه مردد هستند کاملاً برای ادامه راه مقاومت مصمم می‌شوند.