فضائل حضرت فاطمه (س) در قرآن و روایات

فضائل بی‌شماری در روایات برای حضرت فاطمه زهرا (س) از رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) نقل شده که بعضی از فضائل، اختصاصی و مخصوص آن حضرت است و برخی از آن‌ها میان اصحاب کساء یا اهل بیت (ع) نیز مشترک است.

با توجه به اینکه حضرت زهرا (س) یکی از اصحاب کساء و اهل بیت (ع) بود، تمامی فضائلی که برای ایشان بیان شده شامل حضرت فاطمه (س) نیز می‌شود. گفته شده فضائل فاطمه زهرا (س) قابل شمارش نیست و کسی آن‌ها را انکار نکرده مگر آنکه خداوند او را رسوا کرده است.

اسامی و القاب متعددی که برای حضرت زهرا (س) بیان شده نیز هر یک دلالت بر فضیلتی از فضایل ایشان دارد مانند فاطمه که بر اساس روایات به جهت بریده شدن آن حضرت و شیعیانش از آتش جهنم یا بازداشته شدن از بدی‌ها و زشتی‌ها به این اسم نیز نامگذاری شده است.

همچنین در مورد نامگذاری آن حضرت به زهرا نیز در روایات آمده که به این جهت بود که خداوند او را از نور عظمت خود خلق کرد یا به این جهت که هنگامی در محراب به عبادت می‌ایستاد نورش برای اهل آسمان می‌درخشید.

حضرت فاطمه زهرا (س) دارای فضیلت‌های اختصاصی هستند که برترین بانوی عالم یکی از آن‌هاست و براساس دیدگاه شیعه و روایات شیعی، فاطمه (س) برترین بانو و سرور زنان دو عالم است. همچنین در روایتی از امام صادق (ع) سؤال شد آیا فاطمه (س) سرور زنان زمان خود بود؟ حضرت فرمود «.. ذَاکَ لِمَرْیَمَ کَانَتْ سَیِّدَةَ نِسَاءِ عَالَمِهَا وَ فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ‏ مِنَ‏ الْأَوَّلِینَ‏ وَ الْآخِرِینَ؛ مریم سرور زنان زمان خود بود و فاطمه سرور زنان عالم از اول تا آخر است» ‏.

در منابع روایی اهل سنت نیز فاطمه (س) «سیّدة نساء أهل الجنّة»، «سَیِّدَةَ نِسَاءِ المُؤْمِنِینَ» و «سَیِّدَةَ نِسَاءِ هَذِهِ الأُمَّةِ» خوانده شده است. حاکم نیشابوری، روایاتی با عبارت «سیدة نساء العالمین‏» را نقل کرده و برخی از آن‌ها را صحیح شمرده است.

خشنودی و خشم فاطمه، خشنودی و خشم خدا یکی دیگر از فضیلت‌های اختصاصی حضرت زهرا (س) است که براساس برخی روایات نبوی، خداوند به خشنودی فاطمه (س)، خشنود و به خشم او خشمگین می‌شود. پیامبر اکرم (ص) فرمود «یَا فَاطِمَةُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَیَغْضَبُ لِغَضَبِکِ وَ یَرْضَی لِرِضَاک‏؛‌ای فاطمه! همانا خداوند متعال به غضب تو غضبناک می‌شود و به رضایت و خشنودیت، خشنود می‌شود».

رسول خدا (ص) در حدیث مشهور بضعه فرمود «فاطمه (س) پاره تن من است؛ هر کس او را خشنود کند، مرا خشنود کرده و هر که او را بیازارد و ناراحت کند، مرا آزرده و ناراحت کرده است». این حدیث در منابع شیعی و اهل سنت مانند صحیح بخاری و مسلم نقل شده است. همچنین نخستین شخصی که به بهشت وارد می‌شود بنا به روایتی از رسول خدا (ص)، فاطمه (س) است که وارد بهشت می‌شود.

براساس برخی احادیث، فاطمه شب قدر است؛ هر که او را به صورت کامل بشناسد، شب قدر را درک کرده است. در توجیه تشبیه حضرت به شب قدر، موارد مختلفی بیان شده است. براساس یکی از آن‌ها تشبیه حضرت به شب قدر به جهت ناشناخته بودن شب قدر و حضرت فاطمه (س) است؛ همانطور که حقیقت شب قدر برای مردم عادی پنهان و ناشناخته است، مقام و منزلت فاطمه (س) نیز ناشناخته است.

فاطمه (س) دریای ژرف علم است

همچنین براساس روایتی از امام صادق (ع)، فاطمه (س) مانند امام علی (ع) دریای ژرف علم است. طبق روایات، حضرت فاطمه (س) به همه حوادث گذشته، حال و آینده علم داشت. براساس روایت نبوی (ص)، اگر زیبایی و خوبی‌ها به صورت یک شخص مجسم شود، آن شخص فاطمه زهرا (س) خواهد بود؛ بلکه فاطمه (س) از آن شخص برتر خواهد بود. طبق روایات محبوب‌ترین زن نزد رسول خدا (س) حضرت فاطمه (س) بود.

در آیه تطهیر، حضرت زهرا (س) به عنوان یکی از اهل بیت پیامبر (ع)، مظهر عصمت و طهارت شمرده شده است. در سوره کوثر، فاطمه (س) کوثر رسالت و ادامه دهنده نسل پیامبر (ص) معرفی شده است. برپایه دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنت آیه مباهله در حق اصحاب کساء نازل شده و مراد از «نِساءَنا» در آن فقط حضرت زهرا (س) است که این بر فضیلت و برتری فاطمه (س) نسبت به سایر زنان دلالت دارد. همچنین حضرت زهرا (س)، یکی از مصادیق «کلمات الهی» در آیه «فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْه‏» معرفی شده که توبه حضرت آدم (ع) با توسل به آن‌ها پذیرفته شد.

براساس آیه مودت (قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی‏)، محبت و مودت حضرت زهرا (س) و اهل بیت (ع) به عنوان مزد و پاداش رسالت پیامبر (ص)، واجب معرفی شده است. طبق روایات، مراد از «قربی» علی، فاطمه و حسنین (ع) هستند. این آیه بر وجوب محبت حضرت فاطمه (س) و اهل بیت پیامبر (ص) دلالت دارد. همچنین حضرت زهرا (س) به همراه اهل بیت (ع) در حدیث ثقلین، هم‌سنگ قرآن، در حدیث سفینه، کشتی نجات و در حدیث امان، امان اهل زمین و مردم معرفی شده است.

یکی از فضائل حضرت فاطمه (س)، عصمت و پاکی حضرت از هرگونه گناه، زشتی و خطاست. به گفته علامه مجلسی شیعیان بر عصمت آن حضرت اجماع دارند. عالمان شیعه برای اثبات عصمت حضرت زهرا (س)، به آیه تطهیر و حدیث بضعه برای اثبات عصمت حضرت زهرا (س) استفاده کرده‌اند.

اثبات عصمت حضرت زهرا (س) آثار خاصی در پی دارد که می‌توان به مواردی اشاره کرد؛ حضرت زهرا (س) با برخورداری از عصمت، دارای برخی از شئون و مقامات پیامبران و ائمه اطهار (ع) مانند حجیت قول، فعل و تقریر، مرجعیت دینی و صلاحیت تفسیر و تبیین دین خواهد بود. همچنین با اثبات عصمت حضرت فاطمه (س)، سیره عملی و موضع‌گیری‌های او در مسائل و موارد مختلف مانند اعتراض به غضب خلافت امام علی (ع) و مصادره فدک، ملاک و معیار تشخیص حق از باطل خواهد بود. براساس پذیرش عصمت حضرت زهرا (س)، ایشان الگوی کاملی در تمام عرصه‌های زندگی به شمار خواهد آمد.

منبع:ایسنا

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی