سبک سازی و قیرگونی پل تاریخی شهرستان اصفهان مبتنی بر علم مرمت نیست

یک پیشکسوت مرمت در اصفهان گفت: سبک سازی و قیرگونی پل شهرستان کارِ درستی نبوده است. کاروان روی این پل تاریخی نباید سبک سازی می‌شد و می‌بایست برای ایزولاسیون آن به جای قیروگونی از ملات‌های آهکی استفاده می‌شد.

مرتضی فرشته نژادافزود: می‌بایست این پل با همان روشی که ساخته شده بود مرمت می‌شد، اما حالا این پل را سبک سازی و برای ایزولاسیون در مقابل رطوبت قیروگونی کرده اند.

اودر ادامه با تاکید بر اینکه پل شهرستان نیازی به سبک سازی نداشته است، گفت: اساسا پل را برای ماندگاری بیشتر در مقابل ضربه پای اسب و شتر سنگین می‌کنند تا تاقش پایین نیاید و در نتیجه باید گفت این پل احتیاجی به سبک سازی نداشته است. از سویی می‌بایست از ملات آهکی برای ایزولاسیون استفاده می‌شد چرا که این ملات، رطوبت را جذب و محکم‌تر می‌شود و در نتیجه جلوی نفوذ رطوبت به پایین را هم می‌گیرد.

این پیشکسوت مرمت آثار تاریخی در اصفهان تصریح کرد: امروزه نمی‌توانیم برای مرمت بنا‌های تاریخی از بتون، ایزوگام و یا قیروگونی استفاده کنیم بلکه بنای تاریخی را باید به همان شکل که بوده، بشناسیم و مرمت آن هم با همان شکل و با توجه به وضعیت روز باشد.

فرشته نژاد گفت: قیر‌هایی که در پل استفاده شده است در روز‌ها و سال‌های آینده در اثر تابش خورشید سست می‌شود و شرایط را برای این اثر تاریخی بدتر می‌کند.

وی ادامه داد: گفته می‌شود برای کف فرشِ کاروان رویِ پل، از کف فرش‌های خشتی استفاده خواهد شد که از دیدگاه من درست نیست و باید از قلوه سنگ و همان مصالح گذشته استفاده شود، اما با این تفاوت که عبور عابران هم با مشکل مواجه نشود.

فرشته نژاد که مرمت ۵۰ سالِ پیش پل شهرستان را برعهده داشته است همچنین گفت: ناظرِ اولِ مرمت پل شهرستان من بودم، اما تایید کننده اصلی مرمت، مرحوم باقر آیت الله زاده شیرازی (بنیان‌گذار مرمت علمی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در ایران) بود که هیچ کاری بدون اجازه و نظراو انجام نمی‌شد.

او  در پاسخ به اینکه روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی گفته بود، در مرمت ۵۰ سالِ پیشِ پل شهرستان ترکیب آهک و برخی مصالح ناهمگون همچون قیر باعث از میان رفتن تدریجی عایق قیروگونی بسترِ عرشه پل شده بود، گفت: در مرمت ۵۰ سال پیشِ پل از قیر استفاده نشد، مرحوم شیرازی بالای سرِ مرمت پل بود و اجازه استفاده ذره‌ای از قیر را نمی‌داد؛ آنچنان مرحوم شیرازی ما را آموزش داده بود که به کار وی اعتقاد داشتیم و به همین دلیل به هیچ وجه از قیر در مرمت این پل استفاده نمی‌کردیم.

فرشته نژاد یادآور شد: پل شهرستان و به خصوص ساختمان نواقلی (بنای ورودی پل) آن ۵۰ سال پیش مخروبه شده بود و مرمت این اثر در آن سال‌ها بر عهده من بود. علم مرمت، اما به ما دیکته می‌کند که آنچه در بنا بوده است باید همان اجرا شود.

او اظهار داشت: این پل سوق الجیشی که قدمتش به پیش از دوره اسلام برمی گردد، چندین بار به دلایل مسائل امنیتی و جلوگیری از پیشروی دشمن تخریب و دوباره ساخته و مرمت شده است.

 سخنگوی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان نیز گفت: این پل تاریخی قدیمی‌ترین پل تاریخی روی زاینده رود است که در ۴۰ یا ۵۰ سال گذشته یکسری مرمت‌های اساسی بر روی آن انجام شده است.

شهرام امیری ادامه داد: در مرمت‌های گذشته، از مصالح ناهمگون در عرشه این پل استفاده شده است که در قرارداد‌های ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ برنامه اداره کل میراث فرهنگی اصفهان این بود که عرشه این پل به طور کامل مرمت و مصالح ناهمگونِ مرمت‌های پیشین هم اصلاح شود.

اوافزود: برهمین اساس عرشه پل شهرستان سبک سازی شد و با توجه به اینکه احتمال نفوذ آب از عرشه به تاق‌های آجری وجود دارد، ضمن جمع آوری کف فرش ها، یک لایه سبک و نازک قیر و گونی به جهت ایزوله کردن کف فرش بر روی عرشه انجام شد.

در روز‌های گذشته تصاویری از پل شهرستان در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد عرشه پل، قیروگونی شده است و همین موجب نگرانی برخی از کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی نسبت به مداخله غیراصولی در مرمت یک اثر تاریخی شده است.

این اثر تاریخی توسط پیمانکاری که دارای گرید از سوی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان است در حال مرمت است و به گفته معاونت میراث فرهنگی اصفهان، پوشش کار شده بر روی عرشه پل آسفالت نیست و کف این پل با هدف ایزولاسیون رطوبتی قیر و گونی شده تا پس از اصلاح، کف فرش سنگی بر روی آن کار شود.

پل شهرستان یا پل جی کهن‌ترین پلِ تاریخی اصفهان بر روی رودخانه زاینده رود است.

این پل در زمان ساسانیان بنا شده و در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیر و مرمت شده است.

این پل که بیشتر یک پل جنگی و نظامی بوده به لحاظ امنیتی بسیار حائز اهمیت بوده است و به همین دلیل هم در ادواری از تاریخ دچار تخریب شده و سپس مجدد بازسازی و مرمت شده است.

منبع : ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان اصفهان