داستان یک زن در دوران دیکتاتوری برنده بوکر شد؛ سخنرانی نازنین زاغری در مراسم

بوکر، معتبرترین جایزه ادبی بریتانیا و همچنین دنیای انگلیسی‌زبان، به پل لینچ نویسنده ایرلندی برای نگارش رمان «آواز پیامبر» اهدا شد که یک ویران‌شهر را به تصویر می‌کشد.

مراسم اهدای جایزه بوکر ۲۰۲۳ عصر یکشنبه در لندن، پایتخت بریتانیا برگزار شد و نازنین زاغری، که پیشتر در ایران با اتهام‌های سیاسی زندانی شده بود، یکی از سخنرانان این مراسم بود.

«آواز پیامبر» پنجمین رمان آقای لینچ است و او برای اولین بار برنده این جایزه معتبر شده است.

این رمان داستان تلخ زندگی مادر یک خانواده ایرلندی را روایت می‌کند که کشورش در حال سقوط در یک نظام دیکتاتوری است.

برخی منتقدان این رمان را جزو رمان‌های تنگناهراسانه (کلاستروفوبیایی) دسته‌بندی کرده‌اند.

آقای لینچ که بخشی از رمان «آواز پیامبر» را در دوران قرنطینه کرونا نوشت، پس از دریافت جایزه‌اش گفت: «نوشتن این کتاب آسان نبود. بخشی از من فکر می‌کرد با نوشتن آن شغلم را به خطر می‌اندازم اما باید آن را به پایان می‌رساندم.»

او در یک نشست رسانه‌ای با بیان این که شرایط آزاردهنده مقررات منع آمد و شد و شیوع یک ویروس، پیش از شیوع کرونا به ذهنش خطور کرده بود، افزود: «اما دیدن این اتفاق در زندگی واقعی بسیار عجیب بود.»

رمان «آواز پیامبر» داستان زندگی ایلیش استک، مادر چهار فرزند است که در زمانی نامشخص در دوبلین زندگی می‌کند. زندگی او با ناپدید شدن همسرش که توسط پلیس مخفی جدید ایرلند تحت تعقیب است، زیر و رو می‌شود.

شخصیت اصلی «آواز پیامبر» سپس به دنبال حفظ یکپارچگی خانواده‌اش است، در حالی که در اطرافش، کشور ایرلند راه استبداد را در پیش گرفته است.

جایزه بوکر، یکی از معتبرترین جوایز ادبی در جهان است که به آثار داستانی جایزه می‌دهد که به زبان انگلیسی نوشته شده باشد.

بیشتر در این باره:

رمان حجیم عاشقانه با پس‌زمینهٔ فاشیسم ایتالیا، برندهٔ گنکور ۲۰۲۳

پیشتر اهدای این جایزه به ارزش مادی ۵۰ هزار پوند به نویسندگانی مانند سلمان رشدی، مارگارت اتوود و ارونداتی روی، در شناساندن این نویسندگان به جهانیان نقش عمده داشته است.

همه رمان‌نویس‌هایی که امسال نامزد نهایی این جایزه شدند، شامل دو آمریکایی، یک کانادایی، دو ایرلندی و یک نویسنده کنیایی‌تبار، برای نخستین بار به این مرحله راه یافته بودند.

همچنین آقای لینچ که ۴۶ ساله است از این که جایزه بوکر را به ایرلند «بازگرداند» ابراز خرسندی کرد. او پنجمین ایرلندی است که برنده این جایزه شده است.

این نویسنده که در دوبلین زندگی می‌کند و پیش از رمان‌هایی چون «آن سوی دریا» و «گریس» را نوشته که مورد تحسین منتقدان قرار گرفته‌اند.

این نویسنده ایرلندی در پاسخ به سؤالی در مورد شورش‌های اخیر گروه‌های راست افراطی گفت: «این نوع انرژی هنوز وجود دارد، در زیر سطح وجود دارد.»

چند روز پیش و پس از یک حمله با چاقو در مرکز دوبلین، ده‌ها نفر در خیابان‌های این شهر دست به اعتراضات خشونت‌آمیز زدند.

زاغری: کتاب در سلول انفرادی به من احساس رهایی داد

سخنرانی اصلی مراسم اهدای جایزه بوکر نازنین زاغری رتکلیف بود که سال گذشته از زندان اوین در تهران آزاد شد و به بریتانیا بازگشت.

او درباره این که چگونه در سلول انفرادی کتاب‌ها به او کمک می‌کردند سخن گفت.

خانم زاغری گفت: «وقتی نگهبان در را باز کرد و کتاب‌ها را به من داد، احساس رهایی کردم. می‌توانستم کتاب بخوانم، آنها می‌توانند مرا به دنیای دیگری ببرند و این می‌تواند زندگی من را متحول کند.»

این زندانی سیاسی پیشین افزود: «یک روز هم‌سلولی من از طریق پست کتابی دریافت کرد. آن کتاب، "سرگذشت ندیمه" نوشته مارگارت اتوود بود که به فارسی ترجمه شده است.»

او از این که این کتاب توانسته از طریق پست راهی زندان شود، ابراز تعجب کرد.

سال گذشته، شهان کاروناتیلاکا، نویسنده سریلانکایی برای رمانش با عنوان «هفت ماه مالی المیدا» برنده جایزه بوکر شد. این رمان داستان یک قتل در جریان جنگ داخلی سریلانکاست که با طنزی سیاه روایت شده است.

بیشتر در این باره:

بوکر برای دومین بار به یک نویسنده سریلانکایی رسید