آیا کاهش ۳ ماهه‌ی سربازی چاره‌ساز است؟/ احسان حقی

    خانه  > slide, سایر گروهها  >  آیا کاهش ۳ ماهه‌ی سربازی چاره‌ساز است؟/ احسان حقی

•  خبر اختصاصی
•  تاریخ : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
•  دسته : slide,سایر گروهها
•   لینک کوتاه :
•  کد خبر : 020907720

چاپ خبر

آیا کاهش ۳ ماهه‌ی سربازی چاره‌ساز است؟/ احسان حقی

ماهنامه خط صلح – از زمان وضع اولین قانون در خصوص نظام وظیفه‌ی عمومی که در سال ۱۳۰۴ و تحت عنوان «قانون خدمت نظام اجباری» به تصویب رسید، نزدیک به یک‌صد سال می‌گذرد. در طول این یک سده، به فراخور تحولات اجتماعی و تغییر ضرورت‌ها و نیازهای کشور و هم‌چنین بروز اتفاقاتی مانند جنگ، قوانین مختلفی (پیش و پس از انقلاب بهمن ۵۷) در باب خدمت سربازی به تصویب رسیده است. در حال حاضر «قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی» مصوب ۱۳۶۳ –که در طول سالیان گذشته اصلاحات موردی در مورد آن اعمال شده و در سال‌ ۱۳۹۰ نیز مورد بازنگری کلی قرار گرفته است—، ملاک عمل در حوزه‌ی خدمت وظیفه‌ی عمومی به شمار می‌رود. صرف نظر از فواید و مضرات اجباری بودن خدمت سربازی در ایران –که بررسی آن، مجالی مبسوط و جداگانه می‌طلبد— مدت زمان این خدمت اجباری، یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های مهم این خدمت عمومی به شمار می‌رود. در حال حاضر و به موجب ماده‌ی ۴ قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی: «خدمت وظیفه‌ی عمومی ۳۰ سال است و مراحل آن برای کلیه مشمولان به شرح زیر است:

الف- مدت خدمت دوره‌ی ضرورت ۲۴ ماه است و در صورتی ‌که مشمولان، مازاد و یا کم‌تر از تعداد مورد نیاز باشند ستاد کل با کسب اجازه از فرماندهی ‌کل، آن را به کم‌تر یا بیش‌تر از مدت دوره‌ی ضرورت تغییر می‌‌دهد.

ب- دوره‌ی احتیاط ۸ سال.

ج- دوره‌ی ذخیره‌ی اول ۱۰ سال.

‌د- دوره‌ی ذخیره‌ی دوم ۱۰ سال.

‌تبصره‌ی ۱- تاریخ شروع و پایان خدمت در مراحل احتیاط و ذخیره از تاریخ پایان خدمت دوره‌ی ضرورت محاسبه می‌گردد و در هر حال تاریخ خاتمه‌ی ‌آن از سن ۵۰ سالگی تجاوز نخواهد کرد.

تبصره‌ی ۲- در مواقع ضرورت و بسیج همگانی ممکن است افراد مشمول این قانون تا سن شصت‌سالگی نیز احضار شوند.»

آن‌چه بیش از همه برای مشمولین و نزدیکان آن‌ها حایز اهمیت و دغدغه‌آفرین است، مدت خدمت دوره‌ی ضرورت است که به موجب حکم مندرج در بند الف، ماده‌ی ۴ این قانون می‌تواند بیش‌تر یا کم‌تر از ۲۴ ماه باشد و تصمیم‌گیری در خصوص مدت زمان آن، به ستاد کل نیروهای مسلح تفویض شده که البته این تصمیم، در صورت کسب اجازه از فرمانده‌ی کل قوا معتبر خواهد بود. اخیراً و بر اساس اعلامی که از سوی رئیس سازمان وظیفه‌ی عمومی فراجا صورت گرفته است، به موجب مصوبه ستاد کل نیروهای مسلح، مدت زمان خدمت دوره‌ی ضرورت، به میزان سه ماه کاهش یافته است. البته مدت خدمت ضرورت، به اعتبار محل انجام خدمت متفاوت در نظر گرفته شده است. برای نمونه مدت خدمت ضرورت برای افرادی که در مناطق عادی خدمت می‌کنند ۲۱ ماه (سه ماه کم‌تر از مدت مندرج در قانون)، برای سربازان غیربومی (ملاک غیربومی، فاصله بیش از دویست کیلومتر از محل سکونت سرباز اعلام شده است) ۱۸ ماه و برای سربازانی که در مناطق عملیاتی، محروم، بد آب و هوا و یا مرزی خدمت می کنند، ۱۴ ماه اعلام شده است.

صرف نظر از وجود برخی ابهامات (از جمله نحوه‌ی محاسبه‌ی مدت زمان خدمت سربازان غیر بومی که در مناطق عملیاتی، محروم و یا بد آب و هوا خدمت می‌کنند)، مبنای قانونی تعیین چنین معیارهایی از سوی ستاد کل نیروهای مسلح، مشخص نیست. به بیان دیگر، اختیاری که در ماده‌ی ۴ قانون خدمت وظیفه عمومی، برای ستاد کل نیروهای مسلح در نظر گرفته شده است، صرفاً ناظر به کاهش یا افزایش مدت زمان خدمت دوره‌ی ضرورت برای تمامی مشمولین است و تعیین مدت زمان خدمت بر اساس معیار محل خدمت (هرچند که به منظور ایجاد عدالت و برابری در بین مشمولین صورت گرفته باشد)، خارج از صلاحیت مندرج در این ماده‌ی قانونی بوده و نیازمند تصریح قانونگذار است. در واقع، نقص و نارسایی قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی در تعیین معیارهایی برای کاهش میزان خدمت دوره‌ی ضرورت را نمی‌توان با تصمیمات نهادها و مراجعی مانند ستاد کل نیروهای مسلح، مرتفع یا برطرف نمود.

به نظر می‌رسد در صورتی که بنا به ادامه‌ی خدمت وظیفه‌ی عمومی به کیفیت فعلی بوده و برنامه‌ای برای دگرگون کردن اصل اجباری بودن خدمت سربازی در دستور کار قرار نداشته باشد، بهتر است که قانونگذار با اصلاح قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی، معیارهایی برای تعیین مدت زمان خدمت دوره‌ی ضرورت وضع نماید تا ستاد کل نیروهای مسلح در چارچوب این معیارهای قانونی، اختیار تعیین مدت زمان خدمت دوره‌ی ضرورت را داشته باشد؛ در غیر این صورت، وضعیت مبهم و ناعادلانه‌ی فعلی که متکی به حکم قانونگذار نیز نیست، ادامه یافته که به نوبه خود، بی‌ثباتی و بلاتکلیفی در عرصه‌ی مهم خدمت وظیفه‌ی عمومی را –که دغدغه و مسئله‌ی بخش عمده‌ای از افراد جامعه است—، رقم خواهد زد.

مطالب مرتـبط

• صدوپنجاه‌ویکمین شماره از ماهنامه‌ی خط صلح منتشر شد
• صدوپنجاهمین شماره از ماهنامه‌ی خط صلح منتشر شد
• صدوچهل‌ونهمین شماره از ماهنامه‌ی خط صلح منتشر شد
• صد و چهل‌ و هشتمین شماره از ماهنامه‌ی خط صلح منتشر شد
• صد و چهل‌ و هفتمین شماره از ماهنامه‌ی خط صلح منتشر شد

برچسب ها: احسان حقی خدمت وظیفه خط صلح خط صلح 151 ستاد کل نیروهای مسلح سرباز سربازی سربازی اجباری فرمانده کل قوا قانون خدمت وظیفه عمومی کاهش سربازی ماهنامه خط صلح نیروهای مسلح

بدون نظر

نظر بگذارید