شیوع بیماری جدید در چین، نگرانی در سایر کشورها/ پشت پرده موج مرموز ذات‌الریه کودکان در چین چیست؟

الهه جعفرزاده: بر اساس به‌روزترین اطلاعات و آخرین گزارش‌های منتشرشده، موج بیماری‌های تنفسی که چین را درنوردیده، ناشی از بازگشت و ظهور بیماری‌های فصلی است که طی قرنطینه‌های طولانی‌مدت کووید در این کشور سرکوب شده‌اند. احتمال اینکه این موج بیماری به یک پاندمی دیگر تبدیل شود و تهدیدی همه‌گیر باشد، بسیار کم است.

همانطور که سخنگوی کمیسیون ملی بهداشت چین، روز یکشنبه (۵ آبان)، در پاسخ به درخواست سازمان جهانی بهداشت (WHO) در خصوص شفاف‌سازی شیوع بیماری در این کشور اعلام کرد: «موج اخیر عفونت‌های تنفسی، ناشی از همپوشانی ویروس‌های رایجی مانند: ویروس آنفلوانزا، راینو ویروس (سرماخوردگی)، ویروس سین‌سیشیال تنفسی (RSV)، آدنوویروس و دیگر ویروس‌ها است و ویروس جدیدی در کار نیست.»

این گروه از ویروس‌ها علائمی خفیف و شبیه سرماخوردگی دارند. با این حال، افزایش تعداد کودکانی که از ماه می در بیمارستان بستری شده‌اند، به ویژه در شهرهای شمالی مانند پکن، عمدتاً به دلیل «مایکوپلاسما پنومونی» است. مایکوپلاسما یک باکتری است که ریه‌ها را آلوده می‌کند و یکی از علل شایع ذات‌الریه محسوب می‌شود.

چین قرنطینه‌های کووید را بسیار جدی‌تر و طولانی‌تر از سایر کشورها حفظ کرد و همین قرنطینه‌های طولانی و رعایت سایر پروتکل‌های بهداشتی دوران پاندمی، مردم را نه‌تنها در برابر کووید، بلکه از سایر بیماری‌های تنفسی و عفونی (مانند آنفلوانزا و RSV) که برای کودکان خطرناک‌تر هستند، کم و بیش محافظت می‌کند. اما در شرایط کنونی از شدت این سد محافظتی تاحدودی کاسته شده و کاملاً طبیعی است که چرخه‌ای از بیماری‌ها به جریان بیفتند.

پشت پرده موج مرموز ذات‌الریه کودکان در چین چیست؟

در حالی که ویروس‌های شناسایی‌شده عمدتاً در شیوع چین مقصر شیوع بیماری هستند، یک باکتری به نام «مایکوپلاسما» نیز در این میان در حال انتشار است. با توجه به اوج گرفتن آمار ابتلا به بیماری‌های تنفسی فصلی، شیوع این باکتری در چنین وضعیتی کمی شرایط را سخت کرده است. به عبارتی، افراد در معرض عوامل بیماری‌زای بیشتری قرار می‌گیرند. گزارش‌های جهانی نشان می‌دهند اپیدمی‌های مایکوپلاسما هر چند سال یک بار رخ می‌دهند.

مایکوپلاسما به طور معمول باعث ذات‌الریه یا ایجاد نوعی عفونت‌ خفیف در ریه می‌شود، اما ممکن است باعث بیماری جدی‌تر در برخی گروه‌ها، به ویژه کودکان خردسال، شود که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. هم‌چنین این باکتری می‌تواند منجر به حملات آسم، تورم مغز یا اختلال عملکرد کلیه شود، اما کشنده نیست.

عفونت‌های باکتریایی به‌شدت فرصت‌طلب هستند و در صورت بی‌احتیاطی، در پی عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شوند. اگرچه ذات‌الریه ناشی از باکتری مایکوپلاسما معمولاً با آنتی بیوتیک‌هایی به نام ماکرولیدها درمان می‌شود، اما اتکای بیش از حد به این داروها منجر به ایجاد مقاومت در این پاتوژن شده است. مطالعات نشان می‌دهد که میزان مقاومت مایکوپلاسما به ماکرولیدها در پکن بین ۷۰ تا ۹۰ درصد است. در واقع این مقاومت دارویی، علت افزایش تعداد بستری‌ها در بیمارستان است، چرا که این باکتری می‌تواند روند بهبود عفونت را کندتر کند یا مانع از درمان فرد در خانه شود و او را راهی بیمارستان کند.

«بدهی ایمنی» عامل شیوع موج بیماری در چین

از زمان شیوع پاندمی کووید تا کنون، دنیا تقریباً به سبک زندگیِ استفاده از ماسک، شستن مکرر دست‌ها و ضدعفونی کردن با الکل عادت کرده است؛ اگرچه از زمان اعلام پایان پاندمی، موارد جدیدی از ابتلا به کووید در سراسر جهان گزارش شد، اما شمار آن اندک بود. بسیاری از پزشکان از این پدیده با نام «بدهی مصونیت» یا «بدهی ایمنی» یاد کرده‌اند. دلیل اصلی بدهی ایمنی این است که پیشگیری از یک بیماری همه‌گیر در سال‌های اخیر به خوبی انجام شده و افراد را کمتر در معرض ابتلا به آنفلوانزا یا سایر ویروس‌ها قرار داده است، حال این ایمنی با کاهش نسبی پروتکل‌ها ممکن است کمتر شود و احتمال ابتلا به بیماری در جامعه بالا برود؛ که اتفاق عجیبی نیست.

مثلاً ایالات متحده سال گذشته پس از پایان دادن به اقدامات احتیاطی، شاهد شیوع موج دیگری از بیماری بود؛ به گونه‌ای که شیوع آنفلوانزا، کووید و ویروس سین‌سیشیال (RSV) در همان زمان به اوج خود رسیدند و یک تلاقی سه‌گانه از ویروس‌ها را ایجاد کردند. اصطلاح «بدهی مصونیت» برای توصیف این وضعیت از همان زمان مورد توجه قرار گرفت. از همین رو احتمال شیوع بیماری‌های تنفسی در ایالات متحده در سال جاری نیز کم است، زیرا این کشور طی سال گذشته، بدهی ایمنی خود را نسبت به بیماری‌هایی مانند RSV پرداخت کرد.

در شرایط فعلی هم محتمل است چین دچار این وضعیت شده باشد و اکنون زمان آن فرا رسیده که بدهی ایمنی خود را با کمی تأخیر بازپرداخت کند تا مانند دیگر کشورها به یک ثبات و وضعیت عادی همپوشانی ویروس‌های تنفسی با کووید برسد. گفتنی است که این بدهی مصونیت در چین، نتیجه حفظ قرنطینه‌های طولانی‌تر دوران پاندمی کرونا در مقایسه با سایر کشورهاست. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا (CDC) نیز این دیدگاه را تأیید کرده است.

کشورهای دیگر نگران نباشند

از آنجا که نتایج آزمایش‌ها به‌طور قطع وجود ویروس جدید را رد می‌کند، لزومی ندارد که شیوع این موج بیماری در چین، باعث نگرانی دیگر کشورها شود. به گفته کارشناسان، تا به امروز هیچ پاتوژن (عامل بیماری‌زا) جدیدی در این جریان کشف و شناسایی نشده؛ از همین رو احتمال انتقال این موج به خارج از چین ناچیز است. بزرگترین پیامد این موج بیماری احتمالاً فشار بر کادر درمان و سیستم بیمارستانی چین خواهد بود و خطر همه‌گیری در کار نیست.

هم‌چنین گفته می‌شود شیوع این بیماری در چین می‌تواند آغاز موجی از عفونت‌های تنفسی به واسطه کودکان باشد؛ زیرا کودکان در چرخه بیماری‌های عفونی بیشتر مستعد ابتلا به ویروس هستند و در اثر ابتلای آنها به بیماری، انتشار و انتقال ویروس به سایر اعضای خانواده امری بدیهی است.

بیشتر بخوانید:

واکنش چین به نگرانی جهانی درباره شیوع ویروس جدید در این کشور

خبر جدید از شیوع بیماری هولناک در چین/ این بیماری به ایران رسیده است؟

چرا تعداد افرادی که علائم سرماخوردگی دارند، زیاد شده؟/ توصیه‌های مینو محرز

۷ نکته ساده برای پیشگیری از ابتلا به بیماری در پاییز و زمستان

منابع: politico ، nature

۴۷۲۳۲