«مرده متحرک» یا «مرد غافلگیری»؛ یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه کیست؟

بنابراین ناپدید شدن یحیی سنوار در روزهایی که اسرائیل با استفاده از ده‌ها ابزار شناسایی و خبرچین برای پیدا کردن او تلاش می‌کند، جای تعجب ندارد.

یحیی سنوار پس از سال‌ها فعالیت در سایه که حبس در زندان‌های اسرائیل و مسئولیت در سازمان امنیت داخلی حماس را در بر می‌گرفت، به رهبری این جنبش اسلامگرا در غزه رسید.

اکنون فرماندهان ارشد اسرائیل می‌گویند که او یک «مرد مرده‌ای است که راه می‌رود.»

• گفت‌وگو با بیژن اشتری؛ آیا حکومت ایران آمادگی و توان ورود به جنگ اسرائیل و حماس را دارد؟
• آیا ایران می‌تواند با ترکیه بر سر مواضع مشترک علیه اسرائیل به توافق برسد؟

از سنوار به عنوان یکی از برنامه‌ریزان اصلی حمله ۷ اکتبر حماس به جنوب اسرائیل نام برده می‌شود که بنا بر آمار رسمی، حدود هزار و ۲۰۰ نفر در آن کشته و حدود ۲۴۰ نفر دیگر هم ربوده شدند.

تحقیقات انجام شده پیرامون حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل نشان می‌دهند که برای انجام چنین عملیاتی دست‌کم به یک یا دو سال نیاز بوده است، عملیاتی که همه را «غافلگیر» کرد و «توازن قوا» را در منطقه تغییر داد.

به گفته ابوعبدالله، یکی از اعضای حماس که سال‌ها با سنوار در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده است، این رهبر ۶۱ ساله حماس در غزه که از ۷ اکتبر تاکنون دیده نشده، به «مخفی‌کاری» معروف است. او گفت که سنوار یک متخصص امنیت در حد «عالی» است.

ابوعبدالله در سال ۲۰۱۷ پس از انتخاب همبند سابقش به عنوان رهبر حماس در غزه به خبرگزاری فرانسه گفته بود که او در «نهایت آرامش» تصمیم می‌گیرد، اما در دفاع از منافع حماس دارای «دیدگاه‌های سازش‌ناپذیرانه» است.

تنبیه همرزمان

پس از حمله ۷ اکتبر، ریچارد هچت، سخنگوی ارتش اسرائیل، یحیی سنوار را «شیطان» نامید و گفت که او «یک مرد مرده‌ متحرک» است.

سنوار که در اردوگاه آوارگان «خان یونس» در جنوب نوار غزه متولد شده است، پس از تاسیس حماس توسط شیخ احمد یاسین و آغاز نخستین انتفاضه فلسطینی‌ها در سال ۱۹۸۷ به این گروه اسلامگرا پیوست.

او دو سال پس از بنیانگذاری حماس توس طشیخ احمد یاسین، سازمان امنیت داخلی این گروه اسلامگرا به نام «المجد» را تشکیل داد.

سنوار در ادامه فعالیت‌های امنیتی‌ خود، واحدی را تشکیل داد که وظیفه‌اش «شناسایی، تعقیب و مجازات خشن مانند کشتن» افرادی بود که مظنون به همکاری با اسرائیل بودند.

بر اساس متن بازجویی‌های مقام‌های امنیتی اسرائیل از یحیی سنوار که در رسانه‌های این کشور منتشر شده است، او ادعا کرده که یک فرد مظنون به همکاری با اسرائیل را در قبرستان خان یونس خفه کرده است.

یحیی سنوار که فارغ‌التحصیل دانشگاه اسلامی غزه است، در دوره حبس ۲۳ ساله خود به زبان عبری تسلط پیدا کرد. معروف است که سنوار درک عمیقی از فرهنگ و جامعه اسرائیل دارد.

او در سال ۲۰۱۱ در جریان تبادل زندانیان میان اسرائیل و فلسطینیان آزاد شد. در جریان این تبادل، هزار و ۲۷ فلسطینی در مقابل یک گروگان اسرائیلی به نام «گیلعاد شلیط» آزاد شدند.

سنوار در آن زمان در حال گذراندن دوران محکومیت خود بود که به اتهام دست داشتن در کشته‌شدن تعدادی از سربازان اسرائیلی به چهار بار حبس ابد محکوم شده بود.

• جنگ غزه «آزمایش روابط نزدیک ترکیه و اسرائیل بود»؛ آیا ماه عسل آنکارا و تل‌آویو تمام شد؟

او پس از آزادی از زندان و پیش از آنکه رهبری جنبش حماس در نوار غزه را برعهده بگیرد، به عنوان یک فرمانده ارشد در گردان‌های عزالدین قسام، فعالیت خود را ادامه داد.

سنوار در حالی که سلفش تلاش کرده بود تا چهره‌ای میانه‌رو از حماس نشان دهد اما او ترجیح داد که مسئله آزاد کردن فلسطین را حتی با ابزارهای خشونت‌آمیزتر پی بگیرد.

حماس اعلام کرده که حملات هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه منجر به کشته شدن ۱۵ هزار نفر شده است که بیشترشان غیرنظامی هستند.

رادیکال و عملگرا

سنوار رویای یک کشور فلسطینی را در سر می‌پروراند که نوار غزه، کرانه باختری تحت کنترل گروه رقیب فتح در تشکیلات خودگردان فلسطینی و قدس شرقی را در برمی‌گیرد.

بنا به گزارش اندیشکده آمریکایی شورای روابط خارجی، سنوار متعهد شده است که هر فردی را که مانع آشتی حماس با فتح شود، مجازات کند. حماس و فتح پس از انتخابات سال ۲۰۰۶ با هم درگیر شدند.

اگرچه زود است درباره میزان محبوبیت حماس در میان فلسطینی‌ها به یک جمعبندی قطعی رسید اما شواهد نشان می‌دهد که آزادی زندانیان فلسطینی در پی توافق آتش‌بس صورت رگفته با اسرائیل، موجب افزایش محبوبیت حماس در کرانه باختری شده است.

بررسی سوابق فعالیتی سنوار نشان می‌دهد که او در برنامه‌ریزی نظامی «رادیکال» و در سیاست در مقاطعی «عمل‌گرا» بوده است.

به گفته برخی از ناظران سیاسی، سنوار فقط به دنبال «قدرت و توانایی» نیست بلکه از آن برای انجام مذاکره با اسرائیل استفاده می‌کند.

صفحه ایکس (توییتر سابق) یورونیوز فارسی را دنبال کنید

در سال ۲۰۱۵ وزارت خارجه آمریکا به صورت رسمی نام یحیی سنوار و محمد ضیف، فرمانده کنونی گردان‌های عزالدین قسام و یکی دیگر از مغزهای متفکر حمله ۷ اکتبر را به فهرست «تروریست‌های بین‌المللی» اضافه کرد.

برخی از منابع امنیتی بر این نظرند که سنوار و ضیف به تونل‌‌های احداث‌شده در نوار غزه که برای مقابله با بمباران اسرائیل ساخته شده‌اند، پناه برده‌اند.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائيل که وعده داده است سنوار را «پیدا کرده و از بین ببرد»، از ساکنان غزه خواست تا او را تحویل دهند. گالانت خطاب به ساکنان غزه گفت: «اگر پیش از ما به او برسید، جنگ را کوتاه می‌کنید.»