اشتباه بزرگ اینشتین چه بود؟

تینا مزدکی:‌ برخی از مشهورترین اشتباهات علمی تاریخ شامل نظریه‌های اصلی علم مدرن هستند، از اشتباه آلبرت اینشتین و ادوین هابل گرفته تا بحران Y۲K و کشف Archaeoraptor، که چند مورد از بحث برانگیزترین رویدادهای اخیر علم هستند. مجموعه بزرگترین اشتباهات تاریخ علم، به چند نمونه معروف از نقص‌های انسانی همراه با این واقعیت که گاهی اوقات ما فقط نمی‌دانیم فناوری که ایجاد کرده‌ایم چه می‌کند یا ایده‌های ما در نهایت به کجا می‌رسد، می‌پردازد.

اگرچه ما آنها را خطا و نقص می‌نامیم، اما این مثال‌ها خطاپذیری ذاتی علم را نیز نشان می‌دهد که یکی از بزرگترین نقاط قوت آن نیز می‌باشد. علیرغم همه چیزهایی که به علم به زندگی ما آورده است، همچنان باید در نظر داشت که احتمال شکست آن وجود دارد، به هر حال شکست، بخشی از خود فرآیند علمی است.

ثابت کیهانی اینشتین

ثابت کیهان شناسی یا ثابت کیهانی (که اغلب با حرف یونانی لامبدا بزرگ Λ مشخص می‌شود.)، در اخترفیزیک جهت اصلاح نظریه اولیه نسبیت عام توسط آلبرت اینشتین برای دستیابی به جهان ایستا ارائه شد. این مقدار ثابت به این دلیل به وجود آمد که معادلات اینشتین یک ناپایداری خاصی را در جهان نشان می‌داد که از نیروهای گرانشی ناشی می‌شد، واقعیتی نگران‌کننده که نیاز به مطالعه داشت.

در دهه ۱۹۳۰، اکتشافات جدید، به ویژه اکتشافات اخترشناس ادوین هابل، این نظریه را بیان کرد که جهان در واقع ساکن نیست، بلکه دائما در حال انبساط است و معلوم شد که معادلات اولیه اینشتین بدون مقدار ثابت تمام مدت درست بوده است و نیازی به ثابت کیهانی نبود. دانشمند معروف خودش متوجه این موضوع شد و مقاله خود را اصلاح کرد.

با این حال، در دهه ۱۹۹۰، ثابت کیهانی به روشی جدید به معادلات اینشتین بازگشت، این مقدار به همان کشف اینشتین که خودش حذف کرده بود مربوط می‌شد. با مشاهدات جدیدی که نه تنها یک جهان در حال انبساط، بلکه شتابی را در آن انبساط نشان داد، فیزیکدانان شروع به مطالعه حول این ایده کردند که آنچه ممکن است مسئول این انبساط باشد، یک انرژی کشف نشده موجود در فضا است که اکنون «انرژی تاریک» نامیده می‌شود.

خطای اینشتین، «Λ» یعنی لامبدای او ، در واقع به وجود یک شکل دافعه گرانش اشاره کرده بود و اکنون به نظر می‌رسد که این نیروی محرکه در پشت شتاب کیهانی وجود دارد و همان انرژی تاریک است؛ ماده‌ای که باعث ایجاد گرانشی می‌شود که جهان را در کنار هم نگه می‌دارد و انرژی تاریک نیز، نیروی متضادی است که جهان را از هم جدا می‌کند.

بحران سال ۲۰۰۰ یا Y۲K

تغییر هزاره در سال ۲۰۰۰ با وحشت ناشی از آنچه Y۲K یا اشکال هزاره نامیده شد خودش را نشان داد. برخی ادعا کردند که این اولین تهدید واقعی پایان دهنده تمدن عصر اطلاعات بود، اما واقعا موضوع چه بود؟

باید گفت که با نزدیک شدن به سال ۲۰۰۰، این تصور در جامعه علوم رایانه گسترش یافت که وقتی تاریخ به سال ۲۰۰۰ رسید، بسیاری از نرم افزارهای رایانه‌ای که جهان به آنها وابسته است نمی‌توانند سال صحیح را تشخیص دهند و منجر به شکست در صنایعی که به کامپیوتر متکی هستند در سراسر جهان می‌شود. این نگرانی از این واقعیت ناشی می‌شود که بسیاری از برنامه‌ها فقط از دو رقم برای نشان دادن سال‌ها استفاده می‌کردند (روشی که در ابتدا برای حفظ حافظه و صرفه‌جویی در آن اجرا می‌شد)، بنابراین وقتی هزاره جدید شروع شد، احتمالاً نرم‌افزار نمی‌دانست که سال ۱۹۰۰ است یا ۲۰۰۰.

ترس از اینکه یک فاجعه تکنولوژیکی گسترده در اول ژانویه ۲۰۰۰ رخ دهد، منجر به یک کمپین بین المللی گسترده در بین برنامه نویسان، مشاغل و دولت‌ها برای به روز رسانی و ارتقاء برنامه‌ها و سیستم‌های حیاتی مختلف شد. برآوردها پیش‌بینی می‌کردند که اگر اقدامات پیشگیرانه انجام نشود تا ۶۰۰ میلیارد دلار خسارت اقتصادی وارد شود، اگرچه خود این اقدامات حدود ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه داشت.

تابلویی الکترونیکی در École centrale de Nantes که به اشتباه سال ۱۹۰۰ را در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۰ نشان می‌دهد.