مرشد احدی: پرده خوانی، استفاده از ابزار هنر برای آشنایی با زندگی حضرت زهرا (س) و ائمه اطهار است

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، مرشد محمد احدی پرده‌خوان و تعزیه‌خوان که در ایام فاطمیه در جشنواره «صد دانه یاقوت» پرده خوانی می‌کند در خانواده‌ای مذهبی متولد شده و پدرش از تعزیه خوانان مطرح تهران بوده است. از کودکی به واسطه حضور در کنار پدر با شیوه‌های سنتی نمایش ایرانی آشنا شده و از همان موقع در تعزیه‌هایی که پدر در آن‌ها حضور داشته، بازی کرده است.

وی در گفتگویی در ابتدای صحبت‌های خود گفت: پرده‌خوانی از جمله هنر‌های اصیل ایرانی است که امروزه دیگر نامی همانند گذشته از آن برده نمی‌شود و در سراسر کشور تنها چند پرده‌خوان وجود دارد که پاسدار این هنرند.

محل برگزاری نمایش پرده خوانی در فرهنگسرای اشراق پر از مردمی است که آمده‌اند تا از تاریخ و هنر ایرانی خود در کنار شور اسلامی بهره‌مند شوند و ساعتی را در کنار خانواده و دوستان خود از نقالی و پرده خوانی مرشد محمد احدی که از معدود نقالان پرده خوانان امروز است بهره‌مند شوند.

به کارگیری چوب‌دستی در حرکات نمایشی، توفیق در استفاده از علائم و نشانه‌های دست، چرخش بدن در جهت انتقال مفاهیم و استفاده از لباس، پرده و اشیاء اصیل و هماهنگ از ویژگی‌های اجرا‌های مرشد احدی به شمار می‌رود.

به اعتقاد مرشد احدی نقالی، پرده خوانی، روایت‌گری و قصه گویی از جمله هنر‌های سنتی و آئینی است که بسیاری از مردم هنوز آن را نمی‌شناسند که باید برای ترویج و شناساندن آن به مردم تلاش شود. او می‌گوید: نقل یعنی گفتن و نقال کسی است که داستان‌های زیادی برای گفتن دارد، اولین نقل تاریخ هم زمانی اجرا شد که ملائک جمع شدند و از خداوند پرسیدند که چرا انسان اشرف مخلوقات است و به دستور حضرت حق کرسی ساخته شده و آدم به دستور خداوند بر روی کرسی شروع به نقل کردن برای ملائک می‌کند.

مرشد احدی اضافه کرد: نقل و قصه‌گویی به همین جا ختم نمی‌شود؛ قرآن را که باز می‌کنیم می‌بینیم که تماماً قصه است، اما این نوع قصه‌گویی به شکل پرده‌خوانی مختص ایرانی‌ها است. هر جا که پرده و یک نقال و چوب دستی کنار هم جمع شوند نشان از یک فرهنگ ایرانی است و همه کشور‌ها این را مربوط به ایران و ایرانی می‌دانند.

او با اشاره به اینکه در گذشته نقالی و پرده‌خوانی یکی از مهم‌ترین راه‌های آموزش مسایل دینی و اخلاقی به مردم بود، گفت: اصل نقالی این بود که تمام شریعت توسط یک معرکه‌گیر آموزش داده می‌شد. با این روش بود که مسایل دینی را به افراد بی سواد جامعه آموزش می‌دادند؛ بنابراین کسی که می‌خواست وارد نقالی و پرده خوانی شود حتما می‌بایست به شریعت دین تسلط می‌داشت و این گونه نبود که هر کس بتواند در این عرصه فعالیت کند.

وی با اشاره به اهمیت پرده خوانی در ایام فاطمیه بیان کرد: حضرت زهرا (س) الگو، سرمشق، شاخص، معیار سنجش و ارزیابی برای رفتار فردی و اجتماعی ما هستند و باید به رفتار و گفتار حضرت صدیقه زهرا سلام‌الله علی‌ها تأسی کرد و الگوپذیری مستقیم داشته باشیم و گفتار و رفتار حضرت را عیناً در راه و رسم زندگی خود به کار گیریم.

مرشد احدی تصریح کرد: ولایت‌پذیری، ولایت‌مداری، عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی حضرت زهرا (س) از مواردی است که ما باید برای داشتن این صفات و برای تأسی از راه و روش سیره معصومین (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س)، پیوسته در تلاش و کوشش باشیم. پرده‌خوانی یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی با شخصیت والای حضرت زهرا (س) و ائمه اطهار است. حضرت زهرا (س) یک انسان مکتبی است؛ به این معنا که ملاحظه‌ای در حوزه دین نداشتند و از دین در هر شرایطی و در برابر هر کسی دفاع می‌کردند. ایشان از نظر اخلاقی نیز به کلیه اصول اخلاق پایبند بودند. به همین جهت ایشان می‌تواند یک الگو باشد.

این تعزیه‌خوان افزود: پاکدامنی، عفت، خداشناسی، عزت، تربیت و پرورش فرزندانی از جنس نور از صفات بارز حضرت زهرا (س) است که سلاله پاک ائمه اطهار (ع) از سرشت پاک آن حضرت سرچشمه گرفته که منجیان عالم بشریت در جایگاه والای امامت و ولایت در این دنیا و آخرت هستند که مقامشان نزد خدا از مقام انبیا هم والاتر است.

وی همچنین در پاسخ این سوال که در حال حاضر آیا متون پرده خوانی مربوط به شریعت دین به صورت کامل در اختیار نسل‌های بعدی قرار دارد یا می‌توان چنین کاری را برای حفظ و استمرار این شیوه نمایشی انجام داد؟ اظهار کرد: ما هر چه داریم سینه به سینه و به صورت شفاهی انتقال یافته و به استعان رسیده است. بخشی از این‌ها البته از میان خطوط کتاب‌های جوهری قدیم است. عمده مجالسی که به صورت شفاهی یا بعضاً مکتوب در اختیار ماست، که به ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال پیش و دوران صفوی مربوط می‌شود. در این سال‌ها پرده خوانان نقش حافظ میراث فرهنگی را داشته‌اند و این میراث را مثل گنجینه‌ای در سینه‌هایشان حفظ کرده‌اند.

این پرده خوان پیشکسوت با بیان اینکه پرده‌هایی پر از رنگ و نقش با داستان‌هایی که در دل خود پنهان کرده‌اند یکی از سرمایه‌های دیرین فرهنگ ایرانی بوده است عنوان کرد: هر جایی که ترکیبی از پرده‌ای پر از نقش و رنگ و نقال و یک چوب دستی مشاهده شد می‌توان نشانی از فرهنگ ایرانی را دریافت، نقالی ایرانی یا افسانه‌گویی ایرانی کهن‌ترین شکل بازگویی افسانه‌ها در ایران است که در مناسبت‌های گوناگون از دیرباز در شهر‌های مختلف ایران وجود داشته است، نقالی هنری است که سعی در بیان داستان‌ها و روایت‌های قدیمی ایرانی دارد.

مرشد احدی تاکید کرد: هنر پرده خوانی قدمت زیادی در ایران دارد و مردمان گذشته نیز علاقه زیادی به این مراسم از خود نشان می‌دادند، اما متاسفانه این هنر ارزشمند در جامعه کم رنگ شده و قطعا لازم است با رویکردی نو و تازه به این آیین، سمبل ادبیات شفاهی ایران زمین را از محاق فراموشی به در آورد. خوشبختانه مدیران فرهنگسرا‌ها این مهم را از یاد نبرده‌اند و شاهد هستید که اجرای پرده خوانی چقدر برای مخاطبان جذاب است و از آن استقبال می‌کنند.