در هیچ جای دنیا صندوق بازارگردان نداریم

به گزارش  بورس تابناک به نقل از نبض بورس، در دهمین نمایشگاه کیش اینوکس میزبان میثم فدایی مدیرعامل سابق فرابورس و مدیرعامل فعلی تامین سرمایه دماوند در غرفه نبض بورس بودیم و گفتگوی جذابی را پیرامون موضوعات مختلف درباره صندوق ها، عرضه اولیه و مشکلات بازار سرمایه با او داشتیم. این گفتگو را بخوانید و بینید. 

مشکلات امروز بازار سرمایه چیست؟

دو خواسته مهم فعالان بازار سرمایه

میثم فدایی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در رابطه با مشکل فعلی بازار سرمایه در کشور بیان کرد: یکی از مشکلات اساسی که در چند ماهه اخیر در بازار سرمایه شاهد بودیم بیشتر مربوط به تصمیمات کلان اقتصادی بوده است‌ و درواقع، مطالبه ای که فعالان بازار سرمایه از تصمیم گیران کلان اقتصادی دارند به چند مورد تقسیم می‌شود. مورد اول این است که یک سری تصمیمات اقتصادی که گرفته می‌شود شفاف و پیش بینی پذیر باشند. به طور مثال؛ فرمول یا متد محاسبه نرخ خوراک و گاز که در بودجه های سنواتی یا برنامه هفتم توسعه یا هر جای دیگری که قانونگذاری می‌شود شفاف باشد یا مثلاً در بحث ترازنامه بانک ها، نرخ تسعیر ارز و این که با چه عددی محاسبه می‌شود برای فعالان بازار سرمایه کاملاً مشخص باشد.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: موضوع دیگری که مطالبه فعالان بازار سرمایه است نحوه اطلاع رسانی و سرعت در آن است و یکی از مفاهیم بازار سرمایه مفهوم کارایی است و یکی از اقسام آن کارایی اطلاعاتی است که اطلاعات باید درست، سریع و به موقع در بازار سرمایه اطلاع رسانی شوند؛ به طوری که این اطلاع رسانی اثر خود را در لحظه روی قیمت سهام ها بگذارد. این در حالی است که در مدت گذشته، یک سری تصمیمات بود که با یک لگ زمانی به بازار ارائه شد اما خدا را شکر، اخیراً تصمیمات گرفته شده به سرعت ابلاغ می‌شوند. به همین دلیل، انتظار بازار از شرکت ها و ناشران بزرگ و همچنین، از سازمان بورس این است که این تصمیمات هر چه سریع تر در سامانه کدال بدون هیچ  گونه وقفه ای شفاف سازی شوند و در این میان، فرمول و متد شفاف سازی نیز، کاملاً قابلیت محاسبه و ارجاع داشته باشد.

افزایش تعداد صندوق ها در بازار چالش است یا فرصت؟

هیچ جای دنیا صندوق های بازارگردان نداریم

فدایی در پاسخ به این پرسش که «آیا تعداد صندوق هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، می‌توانند به عنوان موقعیت برای سرمایه گذاران به شمار آیند یا موجب بروز مشکلاتی در بازار سرمایه می‌شوند؟» تصریح کرد: الان در بازار سرمایه تقریباً ۴۲۰ صندوق داریم که حدود ۱۰۰ مورد آن ها صندوق های بازارگردانی هستند و در این میان، انتقادی به عملیات بازارگردانی وجود دارد. اما باید به این نکته اشاره کرد که تقریباً در هیچ جای دنیا صندوق های بازارگردانی نداریم و در واقع، بازارگردانی در دنیا متدی دارد و یک سری امتیاز به بازارگردان داده می‌شود و مدل بازارگردانی فعلی در دنیا توسط نهادهای مالی انجام می‌شود نه این که در یک صندوقی صورت بگیرد. البته این صندوق های بازارگردانی یک بار در سال ۹۲ تشکیل شدند که آن زمان هم، بازار خوب نبود ولی بعد از بازار سال ۹۹ بود که خیلی رشد و توسعه پیدا کردند و در حقیقت، اگرچه هدف محتوایی قانون حمایت از بازار بود. اما آن را با مفهوم بازارگردانی مطرح کردند.

ناشری که برای بازارگردانی وام گرفت

این تحلیلگر بازار سرمایه تأکید کرد: یکی از مسائلی که  در حال حاضر، صندوق های بازارگردانی با آن روبرو هستند این است که فرد پول را از ناشر می گیرد و می‌گوید خودش بازارگردانی کند و این یک مسئله اشتباهی است. به همین دلیل، ناشر می‌گوید اگرچه پول مواد اولیه شرکت و کارگر را ندارم ولی از من خواسته می‌شود که بازارگردانی کنم؛ به طوری که بنده ناشری می‌شناسم وام گرفته است و به بازارگردان پول داده است تا بازارگردانی کند و این اشتباه است. همچنین، اشتباه بعدی به خاطر مدل آن است. زیرا صف خرید و صف فروش ها و نوسان ایستایی که داریم باعث شده اند بازارگردان در بسیاری از این‌ها گیر کند.

صندوق های طلا و زعفران روی بازار تاثیری ندارند

فدایی با اشاره به صندوق های موجود در بازار گفت: ۱۰۰ مورد از صندوق های موجود در بازار مربوط به صندوق های بازارگردانی و یک سری دیگر از صندوق ها PE و VC هستند که در دنیا دو مدل دارند. یکی، مدل صندوق است و دیگری مدل شرکت است که ما در این‌ها مدل صندوق را داریم و حدود ۱۴ صندوق کالایی داریم که آن‌ها در یک بازار مجزا روی طلا و زعفران فعال هستند و اصلاً تأثیری روی بازار سهام ندارند و اتفاقاً جزء صندوق هایی هستند که در بازار سرمایه بسیار از آن‌ها استقبال می شود.

صندوق های درآمد ثابت و سکتور فاند یاری رسان به بازار

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: ما دو نوع صندوق داریم که الان در بازار سرمایه و بازار سهام موثر هستند. یکی صندوق های درآمد ثابت هستند که فکر می کنم حدود ۱۲۵ صندوق هستند و عملکردشان تا این لحظه این است که یک درصد خوبی از پرتفوی آن‌ها یعنی به طور متوسط ۵ درصد از پرتفوی این صندوق‌ها به بازار سهام تزریق شده و به آن کمک کرده است. دیگری هم صندوق های سهامی هستند. در این میان، نکته شایان ذکر این است که تعدادی از صندوق‌های سهامی دارای مجوز صندوق های سکتور فاند (sector fund) هستند. بنابراین، باید به این موضوع توجه کرد که بازار سرمایه ما بزرگ شده است و تعداد نمادها خیلی زیاد شده اند. در نتیجه، انتظار این که در یک نهاد مالی، تیم تحلیلی عمیق وجود داشته باشد که بدین صورت و جزئی همه صنایع را تحلیل کند واقعاً وجود ندارد. پس این سکتور فاندها کمک می کنند که مثلاً کمیته سرمایه گذاری یک شرکت یا حتی شخص حقیقی به این نتیجه برسد صنعت پتروشیمی خوب است. اما فرصت تحلیل ۲۰ شرکت پتروشیمی را ندارد. بنابراین، این سکتور فاندها به شرکت های سرمایه گذاری و افراد کمک می‌کنند تا بتوانند به طور عمیق تر در آن حوزه فعال باشند. اما نکته ای که وجود دارد این است که اگر عملکرد صندوق در مقایسه با شاخص مربوطه خودش خوب نباشد باید لغو مجوز شود و لزومی ندارد صندوقی که عملکرد خوبی ندارد بتواند ادامه فعالیت داشته باشد. بنابراین، در بحث صندوق‌ها نه تنها باید تفکیکی در انواع صندوق داشته باشیم بلکه به این موضوع توجه کنیم که در حال حاضر، کدام صندوق‌ها می‌توانند کمک کنند. اینرو، با توجه به این که در حال حاضر، تعداد صندوق‌ها افزایش پیدا کرده اند نکته انتقادی این است که برخی از صندوق‌ها عملکرد خوبی ندارند و باید بازبینی شوند.

ارزش گذاری عرضه اولیه ها ایراد دارد؟

وعده عدم ضرر عرضه اولیه وعده درستی نیست | رابین هود هم ۶۰ درصد ریزش داشت

فدایی با اشاره به ارزش گذاری روی عرضه اولیه ها ادامه داد: این که قیمت گذاری یک عرضه اولیه ای به گونه ای باشد که هیچ کسی تا یک سال ضرر نکند نه تنها روی شرکتی عرضه نشده است بلکه روی یک شرکت موجود هم، نمی توان این قول را داد حتی اگر با وجود همه سبقه آن سهم و شناخت موجود، یک نفر بگوید سهمی را می خرم و قول می دهم تا یک سال این سهم زیر ارزشی که بنده خریداری کرده ام نیاید.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان این که ما در بازار سرمایه مان با یک سری ریسک های سیستماتیک و سیاسی مواجه می شویم، تصریح کرد: مثلاً نمونه اخیر ریسک های سیستماتیک و سیاسی، جنگ بین حماس و اسرائیل است که این ریسک از بیرون به ما تحمیل شد و همه صنایع ما را درگیر کرد و یا در این میان، بحث‌های اقتصادی و اقتصاد جهانی مثل افزایش نرخ بهره در آمریکا به عنوان مسئله ای است که از بیرون به ما تحمیل شد.

فدایی خاطرنشان کرد: به نظر بنده این که بگوییم عرضه اولیه انجام شود و تا یک سال ضرر ندهد نگاه و وعده خیلی درستی نیست تا جایی که حتی در بورس های پیشرفته دنیا نیز، این اتفاق می افتد. مثل عرضه رابین هود که پس از آن، حدود ۶۰ درصد ریزش داشت. این در حالی است که بازار کاملاً پیشرفته با زیرساخت های فنی پیشرفته بود. اما فعالان بازار سرمایه حتماً در ارزش گذاری‌هایی که انجام می‌شوند نظر دهند، انتقاد کنند و سوال بپرسند. زیرا مشکلی که در عرضه‌های اولیه داریم مشارکت نکردن فعالان بازار در ارزیابی گزارش‌های ارزش گذاری است و بنده از رسانه بسیار خوب نبض بورس و از سایر رسانه ها خواهش می‌کنم که در عرضه های اولیه قبل از عرضه حتماً نظر فعالان بازار را در مورد ارزش گذاری‌ها منعکس کنند. قطعاً این فضای رسانه ای به غنی تر شدن گزارش‌های ارزش گذاری هم کمک می‌کند.