«ردیف موسیقی ایران برای پیانو» کتاب شد/ واکنش به حرف و حدیث‌ها!

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن موسیقی ایران، آیین رونمایی کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» اثر جواد معروفی با تصحیح و بازبینی پویان آزاده، پنجشنبه ۱۶ آذر ماه مصادف با سی امین سالگرد درگذشت جواد معروفی آهنگساز، تنظیم کننده و ردیف دان موسیقی ایرانی، با حضور میلاد کیایی، کیوان ساکت، بهروز وجدانی، علیرضا میرعلینقی، سید مجتبی حسینی (معاون هنری سابق)، رضا خرم و تعدادی دیگر از هنرمندان در تالار رودکی برگزار شد.

خیلی خوشحالم که در حوزه ردیف دست خالی نیستیم

امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران ضمن اشاره به ضرورت و اهمیت انتشار این کتاب در جملاتی گفت: در سیستم حوزه موسیقی، نکته ای وجود دارد که در رابطه با نغمه های ایرانی بر ساز ویلون و پیانو است؛ در دهه های گذشته پیرامون این فرآیند مقاومت خاصی وجود داشته است. البته ویولن به واسطه استاد صبا و شاگردانش از این هجمه عبور کرد اما همچنان روی موضوع پیانو حرف و حدیث های بسیاری است. بر این اساس بسیار خوشحالم آقای پویان آزاده توانست برای اولین بار این ردیف را به چاپ برساند تا در حوزه مکتوبات این ردیف دست خالی نباشیم.

در ادامه برنامه ویدیویی از زنده یاد جواد معروفی پخش شد که در آن به تکنیک های ساز پیانو اشاره داشت.

آرزوی مرحوم جواد معروفی محقق شد

بهروز وجدانی پژوهشگر موسیقی هم در این مراسم ضمن قدردانی از انتشار این اثر موسیقایی عنوان کرد: این کتاب برای اولین بار به همت آقای پویان آزاده به چاپ رسیده و باید بگویم ایشان توانستند آرزوی استاد خود جواد معروفی را به سرانجام برسانند.

این پژوهشگر موسیقی اقوام ایرانی، به موضوع ثبت آثار موسیقی اشاره کرد و گفت: یکی از کنوانسیون های مربوط به موسیقی کنوانسیون آثاری از میراث فرهنگی ناملموس است که در سال ۲۰۰۳ در یونسکو به تصویب رسید و خوشبختانه سال ۲۰۰۹ اولین اثر ایرانی تحت عنوان «ردیف موسیقی ایرانی» به این کنوانسیون ارسال و در یونسکو به ثبت شد. تا به امروز هم ۲۴ اثر در این فهرست جهانی به ثبت رسیده که ۵ عدد از این آثار مربوط به موسیقی است و این اتفاق بزرگ نشان از اهمیت و جایگاه موسیقی در بین سایر عناصر میراث فرهنگی دارد.

وی با اشاره به این نکته که پویان آزاده ۵ پرونده در فهرست میراث ملی ناملموس به ثبت رسانده است، افزود: اولین پرونده در حوزه پیانو نوازی تحت عنوان «نت نویسی پیانو ایرانی» است که سال ۹۱ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسید. سال ۹۵ هم «نت نویسی مرتضی محجوبی» به همت پویان آزاده در فهرست حافظه جهانی یونسکو در ایران ثبت شد و سال ۹۶ نیز «شیوه نواختن پیانو ایرانی به سبک استاد مرتضی محجوبی» به ثبت رسید در همان تاریخ «شیوه نواختن پیانو کلاسیک ایرانی در ایران» به ثبت رسید و در سال ۹۷ نیز این کتاب در فهرست نمونه میراث فرهنگی ثبت شد. البته در آن تاریخ این کتاب به چاپ نرسیده بود و به پرونده شیوه نوازندگی جواد معروفی اضافه شده است.

قدردانی از زحمات یک چهره دوست داشتنی در موسیقی

در ادامه برنامه ویدیویی از سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر پخش شد که به اجرای ارکستر ملی ایران به رهبری فریدون شهبازیان اختصاص داشت که در این اجرا قطعه «چهارگاه برای ارکستر» اثرجواد معروفی با نوازندگی پویان آزاده بود.

میلاد کیایی نوازنده پیشکسوت موسیقی ایرانی هم در بخش دیگری از این مراسم ضمن ارایه توضیحاتی درباره نحوه آشنایی خود با مرحوم جواد معروفی گفت: آشنایی من با مرحوم جواد معروفی به ۶۰ سال قبل باز می گردد. آن زمان به شورای موسیقی رادیو دعوت شدم و اولین دیدارم با چهره پاک و دوست داشتنی استاد جواد معروفی این هنرمند بزرگ به آن دوران بر می گردد. برخورد احترام آمیز این هنرمند بزرگ را هیچ گاه فراموش نمی کنم. جواد معروفی در تنظیم موسیقی کم نظیر بود؛ موضوع مهمی که در ارزش یک کار هنری بسیار مهم است. ناگفته نماند آن دوران و در برنامه رادیو، استادان روح الله خالقی و جواد معروفی هر ۲ در این زمینه شاخص بودند. نکته دیگر اینکه، پدر آقای جواد معروفی استاد موسی خان معروفی، جزو اولین کسانی بود که ردیف موسیقی ایرانی را به صورت مکتوب درآورد و نت نویسی کرد.

در ادامه این مراسم ویدیویی از یکی از استادان شناخته شده دانشگاه نیویورک پخش شد و اعلام کرد، قرار است این کتاب و این شیوه ردیف موسیقی ایرانی روی پیانو در این دانشگاه تدریس شود.

ماجرای «ارتقای مکتب» چیست؟

علیرضا میر علینقی پژوهشگر موسیقی ایران نیز در این مراسم ضمن بیان خاطره آشنایی خود با مرحوم جواد معروفی به کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» اشاره کرد و گفت: حدود شش سال قبل مقدمه ای برای این کتاب نوشتم و جالب است بدانید آقای پویان آزاده وسواس بسیاری در تولید این کار داشت که شگفت انگیز است و در کمتر کسی این نگاه حساس را سراغ دارم.

میرعلینقی در ادامه صحبت های خود به موضوع ردیف اشاره کرد و توضیح داد: طبق عادت بیشتر استادان قدیم، نوشته های اساتید با نواخته هایشان فاصله داشت. یعنی وقتی چیزی را می نوشتند الگویی در ذهن داشتند اما وقتی می خواستند بنوازند بیشتر به خیال آزاد و بداهه نوازی خود متعهد بودند تا متنی که نوشته اند. این درحالی است که نت در موسیقی ما سابقه ۱۰۰ ساله دارد اما بسیاری از موسیقدان‌های ارجمند ما نت را به رسمیت نمی شناختند و یا آنچنان با آن اخت نمی گرفتند تا فاصله بین آنچه که نوشته می شود با نواختن آن کمتر شود و کار بسیار سخت و ارزشمند آقای پویان آزاده، در راستای اقدامی است که به آن ارتقای مکتب می گوییم.

وی در پایان افزود: به عنوان دوستداران استاد و شخص آقای پویان آزاده باید بگویم از انتشار این کتاب بسیار خوشحالم. این کتاب را نقطه عطفی در تاریخ پیانو ایرانی می دانم چرا که کاری است ماندگار. امیدوارم در سال های بعد آثاری از این دست با دقت و حوصله بسیار به عرصه برسد و ما را از داشتن مکتب ویژه پیانو ایرانی خرسند کند.

تلاش ما اشاعه فرهنگ موسیقی درست است

پویان آزاده مصحح کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» به عنوان سخنران پایانی این مراسم ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این مراسم بیان کرد: خوشحالم بعد از سال ها این کارگان برای پیانو کلاسیک ایرانی شکل گرفت و این اصالت توانست امتداد پیدا کند. همانطور که دوستان و اساتید بزرگوار اشاره داشتند این کتاب می تواند نقطه عطفی برای پیانو ایرانی باشد.

وی درباره تکنیک های پیانو ایرانی در این کتاب گفت: برخی از مواردی که باید درباره این کتاب توضیح داده می شد، در مقدمه آمده اند. البته نیاز هم بود این بازنگری ها انجام شود. چرا که نمونه های صوتی که استاد معروفی منتشر کرده اند با نت هایشان انطباق نداشت و این اتفاق قرار است در قالب پروژه ای شکل بگیرد و حمایت شود، این سبک از نوازندگی مهجور است و نیاز به حمایت دارد و تلاش ما اشاعه فرهنگ موسیقی است.

آزاده در ادامه صحبت هایش به بحث آموزش پیانو ایرانی در مراکز علمی اشاره کرد و گفت: تمام تلاش من حفظ اصالت ردیف های پیانو ایرانی و حفظ اصالت اجرای آثار جواد معروفی بود و تغییرات شخصی در آن ایجاد نکردم.

در پایان این مراسم با حضور هنرمندان کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» رونمایی شد.

کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» به همت انجمن موسیقی ایران و نشر پیانو با تصحیح و بازنویسی پویان آزاده روانه بازار نشر شده است.