قرق اختصاصی چیست؟/ افزایش گونه های مختلف حیات وحش با قرق ‌های اختصاصی

برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ مجوز رسمی فعالیت پنج ساله سه قرق اختصاصی در استان های یزد و کرمان به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شد. پس از آن در سال ۱۳۹۶ نیز برای صدور مجوز فعالیت دو قرق اختصاصی دیگر در استان‌های یزد و سمنان پیگیری‌هایی صورت گرفت که در پی آن مجوز قرق یزد صادر شد و مجوز قرق سمنان نیز در حال طی مراحل نهایی واگذاری است.

 اقدامات بشر برای حیوانات و گیاهان نیز فاجعه بار بود به طوری که صدها گونه جاندار فقط در ۷۰ سال اخیر منقرض شده اند، بر اساس آمار معتبر جهانی در کنفرانس زمین، هر سال در جهان بیش از ۱۰۰ گونه گیاهی و ۹ گونه جانوری منقرض شدند.

برای مثال در ایران در این مدت شیر ایرانی به کلی منقرض شد و یا نسل ببر مازندران از بین رفت و اکنون نیز نسل پلنگ ،یوزپلنگ ایرانی نیز در خطر انقراض است.

حسن اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد:قرق کردن یک محدوده طبیعی است که در حقیقت یک فرد یا یک گروه در اختیار می گیرند.یعنی محیط زیست آن محدوده را شناسایی کرده و بعد با منابع طبیعی هماهنگ میکند و در آخر اگر نظر مثبت آنها را دریافت کرد به شورا عالی محیط زیست رفته و تصویب می شود. بعد از تصویب آن در شورا محدوده قرق شده را در قالب مجوزی در اختیار آن فرد یا گروه قرار می‌دهند.

اکبری در ادامه بیان کرد:یکی از دستاوردهای محیط زیست در حفظ حیات وحش ایجاد قرق های اختصاصی بوده ، زیرا موجب افزایش گونه های مختلف جانوری شده است.

او گفت:البته این محیط های قرق شده واگذار نمی شوند بلکه صرفا به مدت ۵ سال در اختیار طرف قرار مقابل میگیرد و باید کار‌هایی که مجاز است آن محدوده  انجام دهد. به طور مثال مجاز است نیرو حفاظتی تحت عنوان قرق بان بکار بگیرد و امکاناتی مثل موتور سیکلت و خودرو تامین کند  تا بتواند از آن منطقه حفاظت کند. 

اکبری تصریح کرد:نمیتواند دیوار کشی یا فنس کشی و محصور کند. حق دخالت در عرصه  پوشش جاده ندارد زیرا اصلا مالک نیست. صرفا اختیار حفاظت از حیات وحش را بر عهده  دارد. با نظارت محیط زیست فرد  تا دوسال فقط در محیط قرق شده از حیات وحش محفاظت میکند.

او بیان کرد:بعد از دوسال بررسی میکنیم که با این حفاظت ها جمعیت حیات وحش افزایش یافته  یا خیر. بعد از بررسی ها به او اجازه میدهیم در حد همان محدودیت قرق شده  پروانه‌ مجاز شکار دریافت کند.  

افزایش گونه های مختلف حیات وحش با قرق اختصاصی 

اکبری تصریح  کرد: به جرات می توانم بگویم در این چند سالی که قرق ها در کشور فعال هستند یکی از موفق ترین مدل های حفاظت از تنوع زیستی در کشور بودند، اگر چه قطعا ایراداتی به مساله وارد است و حتما باید برطرف شود اما مساله ای که واضح است این است که رشد گونه های جانوری موجود در این قرق ها افزایش یافته است، به عنوان مثال سه منطقه قرقی که در یزد فعال است جمعیت گونه های جانوری آن نسبت به زمان تحویل به قرق دار دو تا ۴ برابر شده است، مثلا زمانی که علی آباد چل گزی که یکی از قرق های اختصاصی یزد است را تحویل دادیم سقف عدد گونه ها حدود ۵۰ راس کل و بز بود اما در آخرین سرشماری این تعداد به هزار و ۲۰۰ راس رسید، حتی در منطقه پلنگ و گربه وحشی هم مشاهده شده است.

او گفت:مجوز هم به این شکل است که فردی که قرار است شکار را انجام دهد قرق دار معرفی میکند و ما یک مجوز به او میدهیم که سه شبانه روز از صبح بعد از طلوع آفتاب تا غروب آفتاب اجازه دارد برود در شکارگاه، یک نفر محیط بان هم همراهش می رود و میتواند یک شکار بزند وقتی شکار را زد محیط بان اطلاعات را ثبت کرده و از منطقه خارج میشود. 

چگونگی اعتبار قرق های اختصاصی 

اکبری گفت:قرق های اختصاصی اعتبار دولتی ندارند و بخش خصوصی خودش هزینه می کند، درآمدشان هم به این صورت است که وقتی که سرشماری انجام می شود اگر حفاظت قابل قبول باشد و تعداد گونه های موجود افزایش یافته باشند، سازمان محیط زیست متناسب با شرایط به قرق دار اجازه می دهد تعدادی پروانه شکار صادر کند و آن پروانه ها محل درآمد آنها می شود، این پروانه ها می تواند به متقاضیان خارجی فروخته شود که بازار خوبی دارد و حق دولت هم در قالب تعرفه های دولتی به خزانه دولت واریز می شود.

او  بیان کرد: تعرفه دولت مصوبه قانونی است فرض کنیم الان پروانه ویژه ایرانی یک میلیون تومان است برای خارجی ها هم عدد مشخصی تعیین شده است، فرض کنیم اگر به قرق دار اجازه صدور ۳۰ پروانه شکار داده می شود ابتدا تعرفه دولتی محاسبه و به خزانه دولت واریز می شود. 

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: اگر قرق دار تمایل به ادامه کار داشته باشد و سازمان هم بررسی کند و در گزارش کارشناسی به این نتیجه برسد که عملکرد قابل قبول بوده، می تواند قرق اختصاصی را تمدید کند.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی محیط زیست