قطع اینترنت و قتل خبرنگاران، غزه را به «سیاه‌چاله‌ای خبری» تبدیل کرده است

ناصر ابوبکر، رئیس سندیکای روزنامه‌نگاران فلسطینی (SNJT) و معاون فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران (IFJ)، هفتم دسامبر/۱۶ آذر در کنفرانسی خبری، بر نقش روزنامه‌نگاران فلسطینی در اطلاع‌رسانی از وضعیت غزه تاکید کرد و درباره حمله هدفمند اسرائیل به خبرنگاران و زیرساخت‌های ارتباطی در غزه هشدار دادند. به گفته کنشگران، این وضعیت تلاش اسرائیل برای تبدیل غزه به یک «سیاهچاله‌ای خبری» را نشان می‌دهد.

به گزارش کمیته حفاظت از خبرنگاران (CPJ)، ۶۳ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای در طی دو ماه از آغاز جنگ یعنی از ۷ اکتبر/۱۵ مهر کشته شده‌اند. از این تعداد ۵۶ خبرنگار فلسطینی، چهار خبرنگار اسرائیلی، و سه نفر از آنها لبنانی بوده‌اند. مرگ ۶۳ خبرنگار در دو ماه گذشته معادل مرگ خبرنگاران در طول کل سال ۲۰۲۲ است.

بیشتر خبرنگاران کشته شده در غزه بوده‌اند و در حالی که جلیقه آبی خبرنگاری به تن داشته‌اند بر اثر حملات هوایی جان‌ باخته‌اند. دومینیک پرادالی، رئیس فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران (IFJ) گفته است که «بیش از ۵۰ سال است که از حقوق خبرنگاران دفاع می‌کنم و هرگز ندیده‌ام دولتی این تعداد خبرنگار را در چنین مدت کوتاهی به قتل برساند.»

برای خواندن آخرین رویدادهای مهم جنگ اسرائیل ــ فلسطین و تحلیل‌ها و نظرها درباره‌ی آن، به صفحه‌ی ویژه‌ی زمانه رجوع کنید:
جنگ اسرائیل ــ غزه: گذشته، حال، آینده

IFJ معتقد است که ارتش اسرائیل روزنامه‌نگاران را با «حملاتی هدفمند» به قتل رسانده و در این‌باره تحقیقاتی را شروع کرده است. همچنین، سازمان خبرنگاران بدون مرز مدتی پیش درباره جنایات جنگی علیه خبرنگاران در فلسطین و اسرائیل به دادگاه جرائم بین‌المللی شکایت برده است. با وجود فشارهای بین‌المللی، ارتش اسرائیل به رویترز و آژانس خبری فرانسه اعلام کرده است که نمی‌تواند امنیت خبرنگارانی که در غزه هستند را تضمین کند. به گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز، دست‌کم ۱۴ تن از خبرنگاران در حین تهیه گزارش و در حالی که جلیقه آبی‌رنگ خبر به تن داشته‌اند کشته شده‌اند.

آزادی بیان و آزادی رسانه‌ای برای فلسطینی‌ها

در میان خبرنگاران کشته شده، بسیاری از آنها با خبرگزاری‌های فرانسوی همکاری می‌کرده‌اند؛ از جمله رشدی سراج، خبرنگاری که برای مدیاپارت، رادیوفرانس و لوموند گزارش تهیه می‌کرد. همچنین دفاتر رسانه‌ای از جمله دفتر رسانه‌ای آژانس خبری فرانسه نیز در بمباران‌های اسرائیل تخریب شده‌اند. آژانس خبری فرانسه و خبرگزاری رویترز، از طریق تصاویر ماهواره‌ای و ویدئوهای ثبت شده به شواهدی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد ارتش اسرائیل در حمله‌ای که باعث مرگ خبرنگار رویترز، ایسام عبدالله و زخمی شدن شش خبرنگار دیگر در جنوب لبنان شده بود، نقش داشته است. تحقیقات جداگانه‌ی آژانس خبری فرانسه، دیدبان حقوق بشر، و عفو بین‌الملل در این زمینه همگی نتیجه مشترکی داشته‌اند: ارتش اسرائیل تنها نیرویی است که کنترل مرزی را در این منطقه در اختیار داشته است.

الن مروان، از کنفدراسیون دموکراتیک فرانسوی کار خبرنگاران می‌گوید که «غزه به سیاهچاله‌ای خبری تبدیل شده است» و آن‌چه در غزه می‌گذرد «نمی‌تواند از چشم جهانیان پنهان بماند. مساله بر سر حقیقت و تاریخ است؛ آن‌چه که اتفاق می‌افتد باید ثبت شود.»

با گذشت دو ماه از جنگ، ناصر ابوبکر، رئیس سندیکای روزنامه‌نگاران فلسطینی، که بیش از ۲۰ سال است با آژانس خبری فرانسه همکاری می‌کند وضعیت همکاران خبرنگارش در غزه را چنین توصیف می‌کند:

ما تا پیش از ۷ اکتبر/۱۵ مهر، ۲۰۰ خبرنگار در غزه داشتیم. امروز تقریبا هیچ خبرنگاری باقی نمانده است. آن‌ها که نتوانستند فرار کنند مرده‌اند. همکاران ما هر روز هدف حمله‌های ارتش اسرائیل هستند. خیلی از آن‌ها اعضای خانواده‌شان را از دست داده‌اند. آن‌ها بدون برق و با اینترنت بسیار محدود به کارشان ادامه می‌دهند؛ از منابع بیرونی مثل تجهیزات داخل بیمارستان برای شارژ تلفن‌هایشان استفاده می‌کنند. هیچ رادیویی در غزه نیست. دفترها و تجهیزات خبری همه خراب شده‌اند. اسرائیل دارد مرتکب جنایت علیه اطلاعات می‌شود.

خبرنگاران، به جز پذیرش خبر مرگ و کار با تجهیزات بسیار محدود شده و مشکلات برق و اینترنت، با تهدیدهای هر روزه هم مواجه‌اند. ابوبکر با اشاره به معتز عزایزه، یکی از معدود خبرنگارانی که هنوز در غزه فعال است و هر روز در صفحه اینستاگرامش از وضعیت زندگی فلسطینی‌ها در شرایط جنگی غزه گزارش می‌دهد گفت:

او مرتبا به مرگ تهدید می‌شود و روی واتساپ پیام‌ها و تماس‌هایی از سوی افراد ناشناس یا نظامی دریافت می‌کند. خبرنگاران فلسطینی که هنوز در کرانه باختری کار می‌کنند هم توسط نیروهای نظامی اسرائیلی به مرگ تهدید می‌شوند … من هر روز قبل از شروع کار با همکارانم در غزه احوال‌پرسی می‌کنم و تمام آن‌ها فقط یک جواب می‌دهند: «هنوز زنده‌ایم». آن‌ها هر لحظه منتظر مرگ‌اند و مدام از خود می‌پرسند که آیا نفر بعدی آن‌ها خواهند بود یا نه؛ با این‌حال به کارشان ادامه می‌دهند. اگر آن‌ها دست از کار بکشند، چه کسی این جنایات را ثبت خواهد کرد؟ اسرائیل می‌خواهد خبرنگارانی که جنایت‌هایش را ثبت می‌کنند به قتل برساند.

تلاش خبرنگاران غزه برای شکستن سد خبری

او افزود: «این جنگی علیه فلسطینی‌ها، علیه انسانیت، علیه حقوق بشر، و علیه حقوق بین‌الملل است.»

قطعی مکرر اینترنت و سد راه‌های ارتباطی، اضطراب‌های مربوط به جنگ را بیش‌تر از آن‌چه هست می‌کند

قطعی اینترنت، به جز دشوارساختن کار خبررسانی، اضطراب ساکنین غزه و دوستان و آشنایانشان در کشورهای دیگر را نیز به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش داده است. امان الاسطل (Eman al-Astal)، نویسنده‌ی ساکن غزه در گفت‌وگویی با الجزیره گفته است که در هنگام قطع اینترنت، دوستان و همکارانش در خارج غزه فقط با دو سناریو مواجه‌اند که هیچ یک امیدبخش نیست: سناریوی اول این است که تجیهزات ارتباطی از جمله برج‌های مخابراتی و شرکت‌های تامین ارتباطات هدف حمله قرار گرفته‌اند و از بین رفته‌اند، و سناریوی دوم این است که دوست یا آشنایشان کشته شده است. او گفته است:

زندگی در این‌جا چنان پیش‌بینی‌ناپذیر است که هر لحظه ممکن است کاملا در قطع کامل خبری فرو برویم و جهان هیچ‌چیز درباره‌اش نداند […] هرکار می‌کنی باز وضعیت تغییری نمی‌کند. مثل این است که در یک سیاره دیگر گیر افتاده باشی.

تنها چند روز بعد از اعلام جنگ، اسرائیل در حمله هوایی به ریمل، شرکت ارتباطی «اتصالات» را در مرکز غزه هدف گرفت و باعث شد اتصال اینترنت به شکل چشم‌گیری در سطح غزه قطع شود و امان و بسیاری دیگر از ساکنان فقط با دیتای موبایل و به صورت‌ گاه‌به‌گاه امکان برقراری ارتباطات اینترنتی را پیدا کنند. با پیش‌رفت جنگ، قطعی اینترنت اضطراب‌ها را بیش‌تر کرده است. هزاران نفر در سراسر غزه و در کشورهای دیگر در بی‌خبری و اضطراب از وضعیت دوستان، خانواده و آشنایانشان به سر می‌برند.

امان الاسطل باور دارد که اسرائیل به شکلی هدفمند مراکز ارتباطی را هدف می‌گیرد تا مانع نشر اخبار شود. با این‌حال، اخیرا سیم‌کارت‌های الکترونیکی این امید را به‌وجود آورده‌اند که ساکنان غزه بتوانند بدون نیاز به سیم‌کارت به اینترنت وصل شوند. هرجند که این سیم‌کارت‌ها ارتباطات ضعیفی فراهم می‌کنند و تنها امکان برقراری تماس متنی را ممکن می‌کنند.

اسرائیل تنها متهم سانسور خبری غزه نیست

در حالی‌که ارتش اسرائیل با حملات هدفمند به خبرنگاران و قتل آن‌ها، تهدید آن‌ها، هدف گرفتن خانه‌ها و خانواده‌هایشان، تخریب تجهیزات ارتباطی، نابود کردن دفاتر خبری، قطع برق و قطع اینترنت تلاش می‌کند خبرهای مربوط به جنگ را مخفی نگه دارد، برخی کشورهای دیگر نیز با لغو سخنرانی‌ها و ممنوع کردن گفت‌وگو، به سرکوب اندیشه درباره‌ی مساله‌ی فلسطین روی آورده‌اند.

۶ دسامبر/۱۵ آذر شهرداری پاریس کنفرانسی با عنوان «علیه یهودستیزی و ابزارسازی از آن و برای عدالت انقلابی» را با بهانه «نگرانی از اخلال در نظم عمومی» لغو کرد. قرار بود جودیت باتلر، فیلسوف فمینیست امریکایی در این کنفرانس سخنرانی کند. باتلر نظریه‌پرداز کوییر، روشنفکر یهودی و چپ و منتقد استعمارگری اسرائیل است و قرار بود در این کنفرانس سخنران اصلی باشد. از جمله برگزارکنندگان این کنفرانس سازمان یهودیان ضداستعماری «اتحادیه یهودیان فرانسوی عدالت‌خواه» (UJFP)، «کنش‌گران ضدفاشیسم پاریس و حومه (l’Action antifasciste Paris-banlieue)»، «انقلاب دائمی (Révolution permanente)»، «حزب جدید ضدسرمایه (NPA)» و کلکتیو Parolesdhonneur بودند. شهرداری پاریس مدعی است که حضور Parolesdhonneur در میان برگزارکنندگان باعث لغو این کنفرانس شده است.

کلکتیو و رسانه‌ی Parolesdhonneur به کنش‌گر ضداستعماری، حوریه بوتلجه، نویسنده فرانسوی-الجزیره‌ای مربوط است که کتاب‌هایی از جمله «سفیدها، یهودی‌ها و ما. به سوی عشقی انقلابی» از او به زبان‌های مختلف ترجمه شده است اما در رسانه‌های فرانسوی، به دلیل برخی گفته‌هایش، از جمله علیه فمینیسم سفید و علیه هم‌جنس‌گرایی، از او استقبال نمی‌شود.

با این‌حال، معترضان به لغو این کنفرانس تاکید می‌کنند که حوریه بوتلجه در میان فهرست سخنرانان نبوده است و حضور او نمی‌تواند بهانه‌ای برای لغو این شب گفت‌وگو از سوی شهرداری باشد. جودیت باتلر نیز اعتراض خود را به این شکل صورت‌بندی کرده است:

شهرداری پاریس وارد بحث با کسی شده است که قرار نیست حرف بزند و این کار را با لغو سخنان کسی انجام می‌دهد که قرار بوده حرف بزند. این کار تاسف‌برانگیز است.

همچنین، میشل سیبنوی، با نقل قول از «صدای یهود برای صلح» می‌پرسد که «شهرداری پاریس به تظاهرات راست افراطی که از مساله یهودستیزی ابزارسازی می‌کند اجازه برگزاری تظاهرات می‌دهد اما وقتی یهودیان می‌خواهند علیه ابزارسازی از یهودستیزی بحث و گفت‌وگو کنند آن را لغو می‌کند.