بررسی آخرین وضعیت مرمت مسجد وکیل شیراز/ نصب و مقاوم‌سازی کاشی‌ها ادامه دارد

حدود یک ماه پیش، برخی فعالان حوزه میراث فرهنگی عکس‌هایی از مسجد وکیل شیراز منتشر کردند که حکایت از وضعیت نابسامان کاشی‌کاری‌های این مسجد تاریخی داشت. بعضی از آن‌ها افتاده و شکسته بودند، برخی دیگر را خطر افتادن تهدید می‌کرد، برخی رنگ و لعاب خود را از دست داده و برخی نیز دچار آسیب‌های دیگری شده بودند. اما حالا متولی نگهداری از این مسجد، خبر می‌دهد که اقدامات موثری در حال انجام است.

ناظر اماکن تاریخی و میراثی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان فارس در این باره گفت: ما هم پیگیر این مسئله شدیم. این کاشی‌ها قدمت زیادی دارند و بخشی از آن‌ها در گذشته از بین رفته‌اند. بخشی دیگر هم که در حال ریزش بود را خودمان باز کردیم تا استحکام‌بخشی‌های لازم را انجام دهیم. با اقداماتی که انجام شد، کاشی‌های ایوان جنوبی به طور کامل نصب شد.

محمدرضا اسفندی افزود: با هماهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، بخشی از کاشی‌های ایوان شمالی هم جازنی شد و یک سری کاشی‌ها هم که افتاده و شکسته بودند، را مرمت کرده و در جای خود قرار دادیم.

اسفندی با بیان اینکه مسجد وکیل ۱۱ هزار متر وسعت دارد و از این نظر نسبت به بقیه اماکن تاریخی شیراز، حفظ و نگهداری آن بسیار هزینه‌بر است، گفت: ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم به تنهایی همه بخش‌هایی که لازم است را مرمت کنیم، بنابراین مجبوریم با توجه به بودجه‌ای که در اختیارمان است و درآمد‌هایی که از بازدید گردشگران به دست می‌آید، اولویت‌بندی کرده و به مرور کار‌های مرمتی و حفاظتی را انجام دهیم. بخش‌های دیگری از ایوان که احتمال می‌دهیم استحکام پشت آن ضعیف شده باشد را نیز مرمت می‌کنیم.

او در ادامه به یک اتفاق ویژه و جدید در مسجد وکیل اشاره کرد و گفت: ما در مسجد وکیل یک گاوچاه داریم که طی اتفاق غیرمنتظره‌ای، یک مسیر از آن را پیدا کردیم. در بررسی‌هایی که انجام شد، متوجه شدیم که مسیر این گاوچاه به سمت کوچه قلوه سنگی ادامه داشته است که شاید حدود ۱۵۰ سال پیش، به دلایل مختلف و اتفاقاتی که افتاده، پُر شده یا ریزش کرده است. با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی، نقشه اجرایی بازسازی این مسیر آماده شده است و در حال انتخاب مرمت‌گری هستیم که بتواند این گاوچاه را احیا کرده و در آینده نزدیک، یک جاذبه جدید به مسجد قدیمی شهرمان اضافه شود.

اسفندی در خصوص مسجد تاریخی نصیرالملک و اقداماتی که برای حفاظت و مرمت آن در حال انجام است، گفت: یکی از بزرگترین جاذبه‌های این مسجد، تصاویر زیبایی است که در شبستان آن و در اثر تابش نور خورشید به پنجره‌های رنگی به وجود می‌آید. دریچه این پنجره‌ها از جنس چوب است و با توجه به اینکه چوب یکی از مصالح زنده به شمار می‌رود و ممکن است در طول زمان دچار فرسودگی شود، لایه‌های آسیب دیده این چوب‌ها را برداشت کردیم و با استفاده از روغن کاملا گیاهی به نام بَزرَک، آن‌ها را احیا کردیم.

او افزود: در این کار از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نشد تا طبیعی بودن چوب حفظ شود. این کار‌ها هم با هماهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی استان فارس انجام شده است.

ناظر اماکن تاریخی و میراثی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان فارس در پایان گفت: در حال حاضر مرمت شیشه‌های رنگی پنجره‌های طرح گره در حال انجام است. ضمن اینکه همزمان، در بخش‌هایی از پشت بام مسجد که نیاز به مرمت دارد و باعث ورود رطوبت به ساختمان اصلی مسجد می‌شود، مشغول انجام اقداماتی هستیم.

مسجد وکیل مسجدی تاریخی مربوط به دوره زندیان در شیراز است که به دستور کریم‌خان زند ساخته شد. این مسجد در غرب بازار وکیل و در انتهای راستهٔ شمشیرگر‌ها واقع شده‌است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.

مسجد نصیرالملک نیز در محله گود عربان قرار دارد و ساخت آن در سال ۱۲۶۷ هجری شمسی به پایان رسیده است. مسجد نصیرالملک از دیدگاه کاشی کاری از ارزنده‌ترین مساجد ایران و از دیدگاه ساختمان‌سازی به ویژه مقرنس، بی‌ماننداست.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز