راهبردهای تحولی صداوسیما پژوهش‌محور است

پیمان جبلی در آیین نکوداشت هفته پژوهش که به‌همت مرکز تحقیقات صداوسیما و به‌مناسبت هفته پژوهش و در استودیوی شماره یک ساختمان شهدای رادیو برگزار شد، با اشاره به انتخاب عبارت «تحول پژوهش‌مدار و رسانه اثرگذار» به‌عنوان شعار این آیین گفت: به یقین از دهه‌های گذشته تاکنون، تمام مدیران، برنامه‌سازان و عناصر مختلف در صف و ستاد به‌دنبال جذب حداکثری مخاطبان بوده‌اند چراکه سرآمدی رسانه به مخاطبانش است.

وی افزود: مأموریت اساسی و هدف‌گذاری رسانه ملی هدایت فرهنگی است که در بیانات رهبر معظم انقلاب نیز بار‌ها بر آن تأکید شده و نیز توقع مشروع جامعه از ماست.

رئیس رسانه ملی جایگاه مطلوب رسانه ملی در جامعه را مشابه نقش مادری دلسوز برای خانواده دانست و گفت: با تکیه به چنین نقشی، انتظار می‌رود صداوسیما در عین اینکه ذائقه مخاطبان را در پی تحولات اجتماعی دنبال می‌کند، رصدگری دائمی و دقیق باشد که با آسیب‌شناسی صحیح، دستی بر آتش تولید غذای فکری، روحی و فرهنگی برای جامعه داشته باشد. وی افزود یک مادر دلسوز هیچگاه غذای مسموم را به فرزندانش نمی‌دهد حتی اگر آن غذا بسیار لذیذ و مورد پسند آن‌ها باشد در عین حال که میل و ذائقه خانواده اش را با دقت و حساسیت کشف می‌کند و غذای مفید بی ضرر و البته منطبق با ذائقه آن‌ها را تهیه می‌کند، رسانه نیز با اشراف و آگاهی کامل نسبت به ذائقه و میل و نیاز جامعه باید تلاش کند محتوای مفید و منطبق با نیاز و ذائقه مخاطبان را فراهم کند. 

جبلی تاکید کرد: همان گونه که باید برنامه‌های با محتوای سالم بصورت جذاب و با هدف جذب حداکثری مخاطب تولید و تهیه شود، باید رسانه مراقب باشد برنامه پرمخاطبش حاوی محتوای مسموم و آلوده نباشد چرا که ضرر برنامه پرمخاطب مسموم و آلوده چه بسا از برنامه کم مخاطب سالم بیشتر است. 

وی این نکته را نیز متذکر شد که باید بپذیریم نقش فکر، اندیشه، رصد، پژوهش و کشف واقعیت و حقیقت بر هر کار دیگری در رسانه تقدم دارد و تا شناخت دقیق، آگاهی کامل و به‌روزشده از تحولات فکری جامعه پیرامونی و مخاطبان خودمان نداشته باشیم، ممکن است هیچ تولیدی در هیچ‌گونه برنامه‌سازی‌ای به هدف اصابت نکند.

رئیس سازمان صداوسیما با بیان اینکه پژوهش قلب تپنده سازمان است و باید در دوره تحول مورد توجه اساسی قرار بگیرد گفت: برنامه‌سازی که پایه‌گذاری کارش بر پژوهش و بررسی دقیق نباشد، ممکن است برنامه‌سازی‌اش جز هدررفت منابع چیز دیگری در پی نداشته باشد.

رئیس رسانه ملی از مرکز تحقیقات سازمان خواست در تعامل نزدیک با حوزه‌های برنامه ساز به رفع نیاز‌های اطلاعاتی و تحلیلی آن‌ها کمک کند. وی به ماجرای اخیر کشف یک فساد مالی به عنوان مصداق این کمک و هم افزایی اشاره کرد و گفت رسانه برای پیگیری این موضوع نیاز جدی به کشف نظر مردم در این خصوص دارد و مرکز تحقیقات سازمان اطلاعات مبتنی بر افکار سنجی جامعه در این خصوص را به فاصله چند روز در اختیار حوزه‌های برنامه ساز قرار داد. 

جبلی در بخش دیگری از سخنانش افزود: ما در دوران تحول فناوری رسانه به سر می‌بریم و رویکرد پیشرفت فناورانه سازمان باید مبتنی بر پژوهش، همکاری و تعامل با نهاد‌های پژوهشی؛ ولو موسسات تخصصی در بیرون از سازمان باشد.

وی با اشاره به نقش پژوهش و توجه به نهاد‌های تخصصی پژوهشی در هم‌افزایی محتوایی و تقویت هویت و عدالت گفت: چند روز قبل نشان علم و صنعت به سبب تعامل هم‌افزا با حوزه دانشگاه در تولید پویانمایی به سازمان داده شد و این اتفاق، مصداق روشنی از این تعامل است.

رئیس رسانه ملی در خاتمه بر ضرورت توجه به تحقیقات اثرسنجی در کنار افکارسنجی و نظرسنجی برای برآورد میزان نزدیکی به اهداف تعیین شده تاکید کرد و افزود: تعامل حوزه‌های پژوهشی سازمان با حوزه‌های پیام و تامین نیاز‌های حوزه پیام نیز ضروری است و فاصله و جدایی‌ای که متأسفانه در طول این سال‌ها میان این دو اتفاق افتاده، باید جبران شود.

تحول بدون پژوهش امکان‌پذیر نیست

همچنین در این مراسم محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما با بیان اینکه اگرتحول را حول سه محور اصلی محتوا، رویکرد و سازوکار قرار دهیم، می‌توان گفت که تحول بدون انجام پژوهش امکان‌پذیر نیست گفت: در عصری که همه برآورد‌ها و آینده‌پژوهی‌ها نشان می‌دهد که در آینده‌ای نه چندان دور تلویزیون از خانه‌های مردم حذف خواهد شد، چه سازوکاری برای تولید محتوا در پیش بگیریم تا جذب حداکثری و محتوا محور محقق شود؟ در چنین فضایی سخن از تحول گفتن نه یک رویکرد بلکه یک ضرورت است و مقدمه آن پژوهش است.

وی ادامه داد: در این دوران تحولی شاهد تغییر در رویکرد‌ها و سازوکار‌ها هستیم. در کشوری که تلاش رسانه‌های معاند این است که مردم را از آرمان‌های انقلاب جدا کنند، اهمیت تحول دوچندان می‌شود.

شاکری‌نژاد به واکنش‌های مثبت و منفی تحول در رسانه ملی اشاره کرد و گفت: تغییر و تحول در سازمان واکنش‌هایی در بیرون و خارج به همراه داشت و امیدواریم که به عنوان دیده‌بان رسانه ملی در حوزه‌های مختلف بتوانیم به تحقق اهداف کمک کنیم.

وی در خاتمه به واحد‌های پژوهش در رسانه ملی و مراکز استان‌ها خدا قوت گفته و ابراز امیدواری کرد که در دوران جنگ نرم، بتوانیم نقش کوچکی در تحقق اهداف سازمان ایفا کنیم.

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این آیین صداوسیما را تنها متولی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی دانست و افزود: از پژوهش و نظریه‌پردازی تا تنظیم و تصدی‌گری برعهده سازمان است. رسانه ملی همه ساحت‌های حکمرانی را دربردارد، چون حکمرانی فرآیندی از سیاست‌گذاری تا تنظیم‌گری و تصدی‌گری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به دستاورد‌های حکمرانی در رسانه ملی اشاره کرد و گفت: رسانه ملی در ترویج معارف اسلامی و ارزش‌های انقلاب نقش موثری داشته است. نباید کار‌های اثربخشی که در شبکه‌های مختلف پخش شده است را نادیده بگیریم. برنامه‌سازان سعی کنند ایده‌های بکر مثل برنامه «زندگی پس از زندگی» را با شیوه‌های جدیدی تولید کنند.

وی گفت: رسانه ملی نیز، چون دیگر بخش‌های نظام دارای نکات ضعف بوده و نقد‌هایی به آن وارد است، ولی باید همراه نقد راهکار نیز داشته باشیم و از کار‌های خوب تقدیرکنیم.

خسرو پناه کارنامه صداوسیما را مثبت ارزیابی و به تولیدات موفق در حوزه مستندسازی اشاره کرد و گفت: حاکمیت قانون به جای حاکمیت سلیقه، اصل جذب حداکثری و اعتماد مردمی، اصالت فرهنگ ایرانی - اسلامی، بنیان بودن حکمت و عقلانیت، اخلاق و تربیت‌محوری، شریعت‌مداری در منظومه رهبری، استکبارستیزی و دشمن‌شناسی و ترویج مفاهیم اجتماعی از جمله اصول حکمرانی در رسانه ملی هستند که نقش پژوهشگران و نخبگان در ترویج و بازتاب آن‌ها می‌تواند چشمگیر باشد.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون