ناگفته‌هایی از علاقه مردم اسپانیا به فرهنگ و هنر ایران

اسپانیا ۴۷ میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد ۲ میلیون نفر مسلمان و ۵ درصد از این جمعیت شیعه‌اند؛ فرهنگ اسپانیا در مؤلفه‌های زیادی به فرهنگ در ایران شباهت دارد. یکی از نکات قابل توجه این است که در بین کشور‌های اروپایی اسپانیا کشوری به حساب می‌آید که به ایرانیان به چشم شهروند درجه دو نگاه نمی‌شود؛ حرمت نگه می‌دارند و تلاش می‌کنند که احترام بگذارند درست مانند ما ایرانیان که به میهمانان احترام می‌گذاریم.

اما در این میان، فضاسازی رسانه‌ها و شبکه‌های معاند باعث تحریف افکارعمومی شده است. رایزن فرهنگی ایران در اسپانیا می‌گوید که تلاش‌هایی شده با همایش‌ها، نشست‌ها و مصاحبه‌ها بتوانند بر افکار عمومی اثر بگذارند و این وارونه‌انگاری‌ها را از بین ببرند.

در میانِ گفتگو با محمدمهدی احمدی در کنار شناخت خوب اسپانیایی‌ها نسبت به فیلم‌ها و آثار نمایشی ایران و رویداد‌هایی همچون هفته فیلم‌های ایرانی در بارسلونا که باعث شده شناخت مخاطب اسپانیایی نسبت به سینمای ایران بالاتر هم برود، موضوع آموزش زبان فارسی و متقاضیان بسیارِ آن در میان مردم اسپانیا، قابل توجه بود. 

۱۱ مرکزی که در حوزه آموزش زبان فارسی فعالیت دارند و آموزش که به طور متمرکز و جدّی در خانه آسیا (مرکز مخصوص آموزش زبان‌های آسیایی) دنبال می‌شود. 

سینمای جهان، سینما، فرهنگ و هنر، کتاب، رژیم صهیونیستی (اسرائیل) , مسلمان، رایزن فرهنگی. 

آنچه در ادامه می‌آید گفتگو با محمدمهدی احمدی رایزن فرهنگی ایران در اسپانیا و توضیحات ایشان درباره اتفاقات مختلف فرهنگی و هنری ایرانی که در اسپانیا وجود دارد و علاقه‌مندی‌ها، اشتراکات و شناخت این کشور از ایران و موضوعاتی از این دست، است.

ماتادور‌ها سینمای ایران را به خوبی می‌شناسند

فیلم دریچه شناخت یک جامعه است، با توجه به سابقه اکران فیلم‌های ایرانی در اسپانیا بازخورد و شناخت اسپانیایی‌ها از سینمای ایران اسپانیا تا چه اندازه سینمای ایران و فیلم‌های ایرانی را می‌شناسد؟

خوشبختانه در این حوزه آگاهی مردم اسپانیا بالاست آن هم به دلیل این که در جشنواره‌های فیلم‌های آسیایی فیلم‌های ایرانی مشارکت داشته اند و سمینار‌ها و نشست‌هایی در مورد کارگردانان داشتیم که آمدند و صحبت کرده‌اند؛ همچون هفته فیلم‌های ایرانی در بارسلونا که برگزاری چنین رویداد‌هایی باعث شناخت مخاطب اسپانیایی نسبت به سینمای ایران و قوت این سینما شده است و از این سینما استقبال می‌کنند.

اسپانیایی‌ها مخصوصاً قشر آکادمیک سینمای ایران را می‌شناسند و معمولاً یک فیلم از کارگردان مطرح ایران را دیده‌اند مثل فیلم‌های مجید مجیدی یا مرحوم کیارستمی و همچنین برخی از کارگردانان دیگر مورد استقبال قرار گرفته است. البته همچنان فضای هنری اسپانیا برای ارائه فیلم‌های ایرانی مساعد است، چون سینمای ایران برخلاف سینمای قبل از انقلاب کارگردان‌محور است. سینمای قبل از انقلاب بازیگرمحور بود لذا محتوای فیلم‌های بعد از انقلاب، چون مضامین انسانی و اخلاقی دارد، مورد استقبال هنرمندان و عموم مردم قرار می‌گیرد.

دو اقدام مهم برای رفع شبهه در اسپانیا

 براساس اکران فیلم خانم نرگس آبیار در اسپانیا، مخاطبان چه نظری نسبت به جایگاه زن در سینمای ایران داشتند و اینکه سینمای دفاع مقدس ایران در این کشور چطور ارزیابی می‌شود؟

در اروپا به ویژه اسپانیا با توجه به رشد تفکر فمینیسم و از طرفی شبکه‌های معاند بخشی از افکار عمومی تصور می‌کنند زنان در ایران در حوزه‌های فرهنگی و هنری امکان حضور ندارند؛ لذا رایزنی فرهنگ برای رفع شبهه، دو اقدام کرد؛ اقدام اول نشست‌های علمی که نقد بر تفکر فمینیسم غرب و دستاورد‌های انقلاب اسلامی در حوزه خانواده و زنان بود.

اقدام دوم اکران فیلم‌هایی که حضور بانوان ایرانی را در عرصه هنر نشان می‌دهد به ویژه در بیان حقانیت دفاع‌مقدس؛ لذا جامعه اسپانیا با فیلم‌های خانم آبیار آشنایی داشتند از ایشان دعوت کردیم و خانم آبیار در دو بخش صحبت کرد. ابتدا فیلم‌های که کارگردانی کرده و بخش بعدی حضور فعال زنان در سینمای ایران که مورد استقبال هنرمندان اسپانیایی قرار گرفت و در پایان با پاسخ به بسیاری از سؤالات، شبهات افراد مرتفع شد.

۳ روش برای جلوگیری از ایران‌هراسی

در شرایطی که ایران‌هراسی در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است؛ نقش دیپلماسی نرم در میان دو کشور چیست؟

متأسفانه با القای شبهات از طرف جریانات ضدانقلاب و حمایت آمریکا از آنان، سعی کردند چهره خشن و منفی از ایران نشان دهند؛ لذا رایزنی فرهنگی برای اصلاح افکار عمومی به ویژه نخبگان تأثیرگذار چند روش را انتخاب کرد؛ اول اینکه با ارائه برنامه‌های فرهنگی برای نسل ایرانی که در محیط اسپانیا بزرگ شدند، سعی کرد آنان هویت ایرانی خودشان را فراموش نکنند و تحت تأثیر فرهنگ غرب قرار نگیرند.

در رابطه با مخاطب دوم یعنی مردم کشور میزبان، سعی کردیم سیاست‌های فرهنگی و هنری نظام را تبیین کنیم و در کنار آن معرفی تمدن دیرین ایران با ابزار‌هایی مانند نشست‌های علمی مشترک با دانشگاه‌های اسپانیا، ارائه برنامه‌های هنری نگاه‌شان اصلاح شود و روش سوم اعزام شخصیت‌های مهم دانشگاهی و رسانه‌ای اسپانیا به ایران تا از نزدیک توسعه‌های علمی و فرهنگی و زندگی طبیعی مردم را مشاهده کنند و در برگشت در مصاحبه‌های خود مطرح کنند که بسیار مؤثر بوده است.

فیلم‌ها و انیمیشن‌های کودکانه‌ای که نقش زبان دوم را بازی می‌کنند

نقش محصولات مربوط به کودکان مثل فیلم و انیمیشن در گسترش روابط فرهنگی میان دو کشور را چطور ارزیابی می‌کنید و آیا برنامه‌ای در این زمینه دارید؟

فیلم‌ها و انیمیشن‌های مخصوص کودکان می‌توانند نقش بسیار مهمی در گسترش فرهنگ و ارتباطات میان دو کشور داشته باشند. این نوع محتوا‌ها می‌توانند در چندین مورد باعث تقویت و گسترش روابط فرهنگی بین ایران و اسپانیا شوند. اول اینکه این فیلم‌ها و انیمیشن‌ها می‌توانند ارزش‌ها، باورها، و فرهنگ دو کشور را به یکدیگر معرفی کنند. این امکان را فراهم می‌کنند تا کودکان هر دو کشور، با دیدن داستان‌ها و شخصیت‌های مختلف، از فرهنگ و زندگی روزمره دیگر کشور آگاهی پیدا کنند.

از سوی دیگر فیلم‌ها و انیمیشن‌های کودکانه می‌توانند به عنوان یک ابزار آموزشی برای زبان دوم (اسپانیایی و فارسی) استفاده شوند. این ابزار‌ها می‌توانند کودکان را در یادگیری زبان دیگر کمک کنند و از طریق شنیدن و تماشای آنها، دایره واژگان و درک زبانی آنان را تقویت کنند. در این خصوص به ویژه از آنجایی که رایزنی فرهنگی تلاش کرده است تا زمینه برای آموزش زبان فارسی در اسپانیا تا حد ممکن تقویت گردد و دوره‌های زبان فارسی برای کودکان و نوجوانان نیز برقرار شود، چنین تبادلات فرهنگی بسیار مؤثر خواهند بود.

این انیمیشن‌ها و فیلم‌ها همچنین می‌توانند موضوعات مشترک فرهنگی و اجتماعی را بین دو کشور معرفی کنند و باعث ایجاد ارتباطات عمیق‌تری میان کودکان و خانواده‌های آن‌ها شوند. در هر صورت ایجاد چنین تبادلی در قدم اول نیازمند حضور‌های آزمایشی و سنجش افکار عمومی است. به عنوان مثال حضور محصولات سینمایی کودکان در جشنواره‌های دو کشور و سپس برنامه‌ریزی برای ایجاد یک شبکه تعاملی گسترده‌تر. در کل، تأثیر این نوع محتوا‌ها در گسترش روابط فرهنگی بین ایران و اسپانیا بسیار مهم است و ارزیابی آن نیازمند یک دیدگاه گسترده و چند رویکردی است.

کرونا اجازه نداد هفته فرهنگی برگزار شود

 آیا هفته فرهنگی ایران در اسپانیا برگزار شده است و اینکه این روند چه کمکی می‌تواند به گسترش فرهنگ کشورمان در این منطقه باشد هرچند برخی از کارشناسان در این زمینه به دلیل عدم برنامه‌ریزی دقیق برای برگزاری چنین جشنواره‌هایی می‌گویند این کار هیچ فایده‌ای ندارد؟

شرایط کرونا اجازه نمی‌داد که هفته فرهنگی برگزار شود، اما با هماهنگی‌هایی که به عمل آمده، ان شاءالله در آینده انجام خواهد شد هفته فرهنگی می‌تواند ظرفیت‌های علمی دینی و فرهنگی و هنری ایران را نشان دهد و بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

دین مشترک بین ایران و مسلمانان مهاجر اسپانیا فرصتی قابل تامل

 با توجه به اینکه بخشی از مردم اسپانیا مسلمان هستند دین مشترک چه فرصتی برای گسترش روابط فرهنگی و انجام فعالیت‌های فرهنگی میان دو کشور است؟

حدود ۷۰۰ سال اسلام بر اسپانیا به ویژه جنوب آن حاکم بود و باعث رشد علمی و اقتصاد این کشور شد. در آن زمان کشور‌های اروپایی به میزان اسپانیا توسعه همه جانبه نداشتند. فعلاً حدود ۲ میلیون مسلمان در اسپانیا زندگی می‌کنند که عمده مهاجرند و ۵ درصد شیعه‌اند؛ لذا دین مشترک بین ایران و مسلمانان مهاجر اسپانیا فرصت خوبی است تا مضامین اخلاقی و انسانی اسلامی در جامعه اروپا مطرح شود که این کار در حد توان انجام می‌شود.

استقبال از موسیقی محلی و اصیل ایرانی 

موسیقی محلی ایران در اسپانیا چقدر شناخته شده است و با چقدر اشتراک داریم در این زمینه و اینکه موسیقی چطور می‌تواند به انتقال فرهنگ میان دو کشور کمک کند؟

در اسپانیا شناخت نسبت به موسیقی محلی ایران در مقایسه با موسیقی‌هایی که جزو موسیقی جهانی‌تر و گسترده‌تر شناخته شده‌اند، محدودتر است. با این حال، در گروه‌های مختلف علاقه‌مندان به موسیقی بین‌المللی و فرهنگ‌های مختلف، موسیقی ایرانی تا حد خوبی شناخته شده و مورد توجه قرار می‌گیرد.

در کنسرت‌های اخیری که در مادرید برگزار شد، اگرچه نوعِ موسیقی اجرا شده از نوع موسیقی ردیف و دستگاه ایرانی بود، اما سالن اجرا مملوء از جمعیت بود و بیشتر افراد نیز اسپانیایی بودند. از این نظر کنجکاوی و علاقه نسبت به آشنایی با فرهنگ‌های دیگر به خصوص در حوزه موسیقی در کشور اسپانیا بسیار قابل توجه است.

از سوی دیگر ما میزان علاقه‌مندی و توجه مردم اسپانیا را به موسیقی‌های محلی ایرانی در جشن‌هایی که رایزنی فرهنگی به مناسبت‌های ملی از جمله نوروز و شب یلدا برگزار می‌کند شاهد بوده‌ایم. اغلب این نوع موسیقی‌ها بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند، موسیقی بندری، موسیقی گیلانی، آهنگ‌های آذری و نغمه‌های کُردی و دیگر انواع موسیقی‌های محلی ما در اینجا مورد توجه قرار می‌گیرند و از آن‌ها استقبال خوبی می‌شود. با توجه به این استقبال، موسیقی به عنوان یک ابزار قدرتمند می‌تواند به انتقال فرهنگ و ایجاد ارتباطات میان دو کشور کمک کند و موجب تقویت هرچه بیشتر ارتباطات فرهنگی و هنری میان ایران و اسپانیا شود.

فیلم مشترک ایران و اسپانیا در راه جشنواره فجر

همان‌طور که می‌دانید سریال می‌تواند در انتقال فرهنگ بسیار کارآمد باشد به دلیل اینکه طولانی پخش می‌شود و همذات‌پنداری زیاد داریم آیا سریالی هست از ایران که در این کشور پخش شده باشد؟

بیشتر فیلم‌های مستند از ایران پخش می‌شود که مؤثر بوده است؛ اخیرا هم فیلم مشترکی بین سینمای ایران و اسپانیا تحت عنوان «مسخ نرگس» به پایان رسیده که احتمالاً دهه فجر اکران شود. (این فیلم به نویسندگی و کارگردانی حامد علیزاده، چهره‌هایی، چون پدرام شریفی، جمشید هاشم‌پور، بهناز جعفری و مجید نوروزی نقش‌آفرینی می‌کنند و شماری بازیگر خارجی نیز در این اثر حضور دارند.)

فعالیت هیسپان‌تی‌وی در این کشور چقدر می‌تواند به پخش آثار هنری میان دو کشور کمک کند و آیا بازخوردی از فعالیت این شبکه تلویزیونی در کشور اسپانیا دارید؟

هیسپان‌تی‌وی در هر کشوری می‌تواند در تبادل اخبار بین دو کشور نقش خوبی داشته باشد. در اسپانیا در یک مقطعی فعالیت داشت که متأسفانه الان تعطیل شده است.

اقبال مردم اسپانیا به زبان فارسی و فعالیت ۱۱ مرکز در حوزه آموزش

 زبان فارسی چقدر در این کشور شناخته شده است و شعر ایرانی در این منطقه کاربردی است؟ آیا نمادی از شعرای ایران در این کشور وجود دارد؟

خوشبختانه در اسپانیا در حوزه آموزش زبان فارسی فعال هستیم و ۱۱ مرکز در حوزه آموزش زبان فارسی داریم که هم رایزنی ما به این کار مشغول است و هم این آموزش در خانه آسیا (مرکز مخصوص آموزش زبان‌های آسیایی) دنبال می‌شود و هم در تعدادی از دانشگاه‌ها در مادرید، دانشگاه سالامانکا و دانشگاه آلکانته ودانشگاه اتونونا و دانشگاه کمپلوتنسه و دانشگاه بارسلونا و مرکز فرهنگی یلدا و یکی دو مرکز دیگر و همچنین در دانشگاه سالامانکا اتاق ایرانشناسی فعال است و در آینده نزدیک کرسی ایرانشناسی در دانشگاه کمپلوتنسه مادرید ایجاد می‌شود؛ بنابراین این زبان و آموزش با اقبال روبروست. 

خریداری کتاب‌های شیعه برای کتابخانه‌های اسلامی و ملی اسپانیا

نقش کتابخانه‌های دو کشور را در گسترش روابط فرهنگی چطور ارزیابی می‌کنید؟

مردم اسپانیا به خواندن کتاب اهمیت خوبی می‌دهند و کتابخانه‌های فعالی دارند از جمله کتابخانه اسلامی که کتب اسلامی در آنجا قرار دارد. در بازدیدی که انجام دادم فاقد کتب شیعه بود؛ لذا تعداد بسیاری از کتب شیعه کتاب‌های مرحوم استاد مطهری، مرحوم آیت‌الله مصباح و مرحوم آیت‌الله علامه طباطبایی و همین‌طور نویسندگان معتبر شیعه را خریداری کردیم و در اختیار کتابخانه قرار دادیم.

همچنین بازدیدی از کتابخانه ملی اسپانیا داشتم و پیشنهاد دادم تمام نسخه مربوط به ایران و اسلام را در اختیار کتابخانه ملی ایران قرار دهند. متعاقباً کتابخانه ملی هم نسخه مربوط به اسپانیا را در اختیارشان قرار خواهد داد که موافقت کردند در آن مقطع به کتابخانه ملی ایران اعلام کردیم منتظر پاسخ هستیم.

 نکته بعدی ما ارزیابی موضوع قطع روابط کاتالونیا با اسرائیل و قطع خواهرخواندگی میان دو شهر است؛ همچنین واکنش اسپانیا به تجاوز اسرائیل به فلسطین اشغالی چه بود و در رسانه‌ها چه مواردی مطرح شد؟

دولت منطقه‌ای کاتالونیا تاکنون اقدام مهمی در خصوص رژیم صهیونیستی انجام نداده است. آنچه در سؤال شما آمده به قطع روابط شهرداری و شورای شهر بارسلونا با رژیم صهیونیستی برمی‌گردد. سال گذشته و در جریان جنایات رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و گسترش غیرقانونی شهرک‌ها در این منطقه، شهردار وقت بارسلونا به صورت یک‌جانبه همه توافق‌نامه‌های ایجاد شده میان این شهر و تل‌آویو را ملغی اعلام کرد.

این موضوع باعث فشار‌هایی از سوی مراکز نزدیک به رژیم صهیونیستی بر شهرداری بارسلونا شد. امسال و در انتخابات شهرداری‌ها، با آمدن فردی جدید در این منصب، دوباره قرارداد‌های لغو شده از سرگرفته شدند. در روز‌های اخیر و با افزایش جنایات صهیونیست‌ها در غزه، شهرداری بارسلونا به اتفاق آرا همه توافقات و قرارداد‌های خود را با رژیم صهیونیستی ملغی اعلام کرد، اما قرار‌های میان دو شهر بارسلونا و تل‌آویو همچنان برقرار است.

این تحولات نشان می‌دهند که نگاه ضدصهیونیستی در میان بخش‌های مختلف جامعه اسپانیا به ویژه در بارسلونا بسیار قدرتمند است. اساساً جامعه اسپانیا در مورد قضیه فلسطین، وجدان بیداری دارد و نگاهی در تقابل با اشغالگری است. این موضع را در دولت فعلی اسپانیا که دولتی چپ و سوسیالیستی است هم مشاهده می‌کنیم.

رئیس دولت اسپانیا، تنها مقام اروپایی بود که به صورت روشن و در حضور نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی جنایات این رژیم را محکوم کرده و خواستار توقف آن و آتش‌بس دائمی شد. این موضع و همچنین اراده دولت اسپانیا در جهت به رسمیت شناختن کشور فلسطین اقدامات مهمی است که در این کشور در حال انجام است، طبعاً رسانه‌ها نیز این تصمیمات و مواضع را پوشش می‌دهند.

اما این را هم باید گفت از آنجایی که رسانه‌های نزدیک به جریان راست‌گرا و لیبرال دست بالاتر را در فضای رسانه‌ای اسپانیا دارند، انتقاد از رژیم‌صهیونیستی و دفاع از مردم مظلوم غزه کمتر به صورت صریح در این رسانه‌ها دیده می‌شود. آن هم با وجود اینکه دولت اسپانیا موضع انتقادی دارد و برخی از وزرای دولت به دنبال شکایت از نتانیاهو در دادگاه‌های بین‌المللی‌اند.

منبع: تسنیم

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی