میگویند موسیقی زبانی است که فراتر از همه زبان‌ها است. اما سازهای سنتی آن‌طور که باید، برای همه افراد قابل‌دسترسی و استفاده نیستند. به‌تازگی ساز جدیدی از راه رسیده که می‌تواند عرصه موسیقی را به شکل بی‌سابقه‌ای برای افراد بیشتری باز کند. این ساز جدید به‌طور رسمی از طرف دنیای موسیقی کلاسیک تأیید و پذیرفته‌شده است.

الساندرو وزنا ۲۶ ساله است و از پنج‌سالگی ساز می‌زند. او با پیانو شروع کرد و بعد گیتار و درام هم یاد گرفت.

او از بدو تولد دچار معلولیت بوده و از صندلی چرخ‌دار الکتریکی استفاده کرده است. الساندرو به‌مرور زمان توانایی استفاده از دست‌هایش را هم ازدست‌داده است. او سندرم ایکس شکننده دارد که موجب ناتوانی در یادگیری و ارتباط برقرار کردن می‌شود. اما هیچ‌کدام از این عوارض معلولیت، نتوانسته عشق او به موسیقی را از بین ببرد.

وقتی نواختن موسیقی از جهت فیزیکی برایش بسیار دشوار شد، او را با سازی کاملاً دیجیتال به نام کلاریون آشنا کردند. این ساز توانست بار دیگر موسیقی را به او برگرداند.

کلاریون در اصل یک نرم‌افزار است که می‌تواند صدای هر ساز دلخواه را تقلید کند و می‌توان آن را روی وسایلی مانند آی پد نصب کرد. اما دیجیتال بودن آن چیزی از ساز بودن آن کم نکرده است.

بری فاریموند چونگ از شرکت اوپن آپ موزیک، یکی از طراحان کلاریون است. او این ساز را چنین توصیف می‌کند: «سازی که با نرم‌افزار ساخته‌شده درست همان‌طور که ویولن با چوب ساخته می‌شود.»

او در پادکست اکسس آل گفته است: «بیشتر سازها نیاز به دودست و پنج‌انگشت ورزیده و دقیق برای نواختن دارند. اما با کلاریون شما می‌توانید با هر عضوی از بدنتان که بیشترین کنترل و توانایی دارد، بنوازید. این عضو می‌تواند چشم شما باشد، دست‌هایتان، دسته هدایت گربازی (جوی استیک) و حتی یک‌پا که به یک دوربین حساس به حرکت متصل است.»

او ادامه می‌دهد: «این ساز می‌تواند کنترل را به بعضی از نوازندگان جوان برگرداند و آن‌ها را از وضعیت شنونده غیرفعال موسیقی بودن، خارج کند.»

الساندرو با حرکت‌های سرش یک ابزار بی‌سیم اشاره‌گر را هدایت می‌کند. او به‌عنوان یکی از بهترین نوازندگان کلاریون شناخته می‌شود و در کنسرتی در مرکز باربیکن لندن، ارکستر سمفونیک شهر بورموث را همراهی کرد.

الساندرو می‌گوید: «من واقعاً از نواختن قطعات موسیقی فوق‌العاده با نوازندگان دیگر لذت می‌برم. همراه با یک گروه بودن عالی است.» کلاریون به‌جای استفاده از نت‌نویسی رایج، به نوازندگان امکان می‌دهد نشانه‌های بصری که می‌خواهند را طراحی کنند و به‌این‌ترتیب قطعه‌های موسیقی بسازند و به آن افت‌وخیزهای لازم را اضافه کنند. انتهای یک قطعه ممکن است آرام و شروع آن ممکن است بسیار بلند باشد. نوازندگان می‌توانند ویبراتو و صداهای مختلف دیگر را با تمرین و به دست آوردن مهارت کافی با کلاریون بنوازند.

هرچند کلاریون برنامه‌ای از پیش طراحی‌شده است اما آن‌طور که بری می‌گوید، می‌تواند به‌صورت زنده و با «سرعت واقعی همان‌طور که با سازهای واقعی تجربه و حس می‌کنیم نواخته شود. شما می‌توانید اشتباه‌های نوازندگی را هم بشنوید.»

بری مدیر شرکت اوپن آپ موزیک است. او با ۶۰ ارکستر در سراسر بریتانیا که برای نوازندگانی با توانایی‌های مختلف قابل‌دسترسی هستند و همین‌طور با ارکستر فراگیر ملی جوانان (ان او وای او) همکاری می‌کند. او توضیح می‌دهد: «ارکستر فراگیر جوانان برای نوازندگان جوانی است که باوجود موانعی که در سر راهشان وجود دارد توانایی تبدیل‌شدن به نوازندگان حرفه‌ای رادارند.»

الساندرو عضو ارکستر فراگیر ملی جوانان است. نرم‌افزار کلاریون به او امکان می‌دهد صدای سازش به‌خوبی در کنار دیگر سازهای ارکستر قرار بگیرد و صدای آن‌ها را تقلید کند. اما نوازندگان هنوز توقع بیشتری از کلاریون دارند.

بری می‌گوید: «کلاریون سازی است که هنوز به دنبال صدای منحصربه‌فرد خودش است.» او می‌داند برای این ساز و ماندگار شدنش حیاتی است که بتواند در کنار دیگر سازها، صدای خاص خودش را داشته باشد.

بری با نوازندگان کلاریون، آهنگسازان و نوازندگان ارکسترهای مختلف کارکرده است تا بفهمد جای چه صدای بخصوصی در ارکسترهای سنتی خالی است.

بری می‌گوید: « اگر کلاریون بتواند صدای خاص خودش را پیدا کند، به این معنی خواهد بود که آهنگسازان می‌توانند قطعات موسیقی مخصوص برای آن بنویسند و بعد ارکسترها خواهند خواست این قطعات را اجرا کنند. به‌این‌ترتیب اشتغال ایجاد خواهد شد.»

شورای هنر انگلستان می‌گوید در حال حاضر فقط ۱.۸ درصد نوازندگان حرفه‌ای، نوازندگان معلول هستند. این در حالی است که ۱۹ درصد کل نیروی کار بریتانیا را افراد معلول تشکیل می‌دهند.

ماه گذشته یک‌قدم مهم در جهت پذیرفته شدن کلاریون به‌عنوان یک ساز جدی و ورود آن به دنیای موسیقی حرفه‌ای برداشته شد.

هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی (ای بی آر اس ام) ساز کلاریون را به عضوی از خانواده سازهای خود به رسمیت شناخت و از سال ۲۰۲۴ آزمون‌های اوپن موزیک را برای نوازندگان این ساز، در کنار آزمون سازهای سنتی مانند ویولن و فلوت برگزار خواهد کرد.

بسیار از مردم نمره آزمون‌های موسیقی را با خواندن نت‌ها و نواختن قطعه به یاد می‌آورند اما آزمون‌های اوپن موزیک خیلی آزادانه‌تر هستند. نوازندگان می‌توانند مجموعه‌ای از قطعه‌هایی که خودشان انتخاب کرده‌اند بنوازند و بعد به‌جای قبول یا رد شدن در آزمون، راهنمایی و بازخوردهای عملی درباره نوازندگی خود دریافت می‌کنند. این روش با استقبال نوازندگانی که با مدتی وقفه به موسیقی برگشته‌اند و کسانی که برای کنسرت آماده می‌شوند مواجه شده است.

جیمز رودیس از هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی درباره آزمون موسیقی اوپن اکسس می‌گوید: «این آزمون طوری طراحی‌شده تا تأثیر مثبت، انگیزه‌بخش و مشوق داشته باشد.» نتیجه آزمون، توصیه‌هایی عملی است که به نوازندگان کمک می‌کند در نواختن ساز پیشرفت کنند.

وقتی هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی که یکی از معتبرترین آزمون‌های موسیقی را طراحی می‌کنند از حدود ۶۰۰ نفر از اعضا خود خواستند تا تمایل خود را در مورد اضافه کردن ساز کلاریون به مجموعه آزمون‌های خود را اعلام کنند، از دیدن آن‌همه جواب مثبت تحت تأثیر قرار گرفتند.

برای آموزش برگزارکنندگان و ممتحن‌ها، اطمینان حاصل شد که همه آن‌ها فرصت پیدا کنند تا با ساز کلاریون بنوازند و آن را یاد بگیرند تا بتوانند نوازندگان را درست راهنمایی کنند و نکته‌های عملی و مفیدی را به آن‌ها یادآوری کنند. از آن‌ها خواسته شد فقط به جنبه‌های مثبت نوازندگی آن‌ها اشاره نکنند و نکاتی را گوشزد کنند که بتواند باعث پیشرفت بیشتر آن‌ها شود.

جیمز می‌گوید: «ما از ممتحنان خواستیم در برخورد با نوازنده معلولی که با سازی جدید در حال نواختن است، احساسات خود را کنترل کنند تا بتوانند بازخوردهای مفید و مناسبی به آن‌ها بدهند.»

اوپن آپ موزیک و هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی اطمینان دارند که ساز کلاریون به‌مرور جای خود را در درجه‌بندی سازهای سنتی ارکستر پیدا خواهد کرد اما اول از هر چیز نیاز به قطعاتی دارد که مخصوص آن نوشته‌شده باشند.

در حال حاضر مجموعه قطعات مخصوص کلاریون وجود ندارند اما هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی در حال تشویق آهنگ‌سازان با برنامه‌های خاص آموزشی است تا آن‌ها قطعاتی خاص این ساز بنویسند.

مایکل بتریج آهنگسازی است که یکی از اولین قطعات مخصوص کلاریون را برای الساندرو و ارکستر فراگیر ملی جوانان نوشته است. او می‌گوید از توانایی‌های این ساز برای نشان دادن حس‌های مختلف و زیبایی آن و از قابلیت آن برای ایجاد لحن‌ها و بافت‌های متنوع موسیقایی شگفت‌زده شده است.

جیمز مطمئن است این تازه شروع یک مسیر هیجان‌انگیز است و هر چه کلاریون بتواند روح و صدای خودش را پیدا کند، بهتر هم خواهد شد.

کلاریون در حال حاضر از طریق برنامه اوپن آپ موزیک در دسترس است اما از سال ۲۰۲۴ برای تمام افرادی که تمایل به آهنگ‌سازی دارند قابل‌دسترس خواهد بود. بری واقعاً مشتاق است بداند این ساز به چه مسیرهایی پیش رو خواهد داشت.

او می‌گوید: «من واقعاً دوست دارم ببینم این ساز وقتی فراتر از ارکسترها می‌رود چه قابلیت‌هایی از خود نشان خواهد داد مثلاً در غالب موسیقی اسکا (سبک موسیقی کارائیبی) چطور جا خواهد افتاد یا دی جی‌ها چطور از آن استفاده خواهند کرد.»

میگویند موسیقی زبانی است که فراتر از همه زبان‌ها است. اما سازهای سنتی آن‌طور که باید، برای همه افراد قابل‌دسترسی و استفاده نیستند. به‌تازگی ساز جدیدی از راه رسیده که می‌تواند عرصه موسیقی را به شکل بی‌سابقه‌ای برای افراد بیشتری باز کند. این ساز جدید به‌طور رسمی از طرف دنیای موسیقی کلاسیک تأیید و پذیرفته‌شده است.

الساندرو وزنا ۲۶ ساله است و از پنج‌سالگی ساز می‌زند. او با پیانو شروع کرد و بعد گیتار و درام هم یاد گرفت.

او از بدو تولد دچار معلولیت بوده و از صندلی چرخ‌دار الکتریکی استفاده کرده است. الساندرو به‌مرور زمان توانایی استفاده از دست‌هایش را هم ازدست‌داده است. او سندرم ایکس شکننده دارد که موجب ناتوانی در یادگیری و ارتباط برقرار کردن می‌شود. اما هیچ‌کدام از این عوارض معلولیت، نتوانسته عشق او به موسیقی را از بین ببرد.

وقتی نواختن موسیقی از جهت فیزیکی برایش بسیار دشوار شد، او را با سازی کاملاً دیجیتال به نام کلاریون آشنا کردند. این ساز توانست بار دیگر موسیقی را به او برگرداند.

کلاریون در اصل یک نرم‌افزار است که می‌تواند صدای هر ساز دلخواه را تقلید کند و می‌توان آن را روی وسایلی مانند آی پد نصب کرد. اما دیجیتال بودن آن چیزی از ساز بودن آن کم نکرده است.

بری فاریموند چونگ از شرکت اوپن آپ موزیک، یکی از طراحان کلاریون است. او این ساز را چنین توصیف می‌کند: «سازی که با نرم‌افزار ساخته‌شده درست همان‌طور که ویولن با چوب ساخته می‌شود.»

او در پادکست اکسس آل گفته است: «بیشتر سازها نیاز به دودست و پنج‌انگشت ورزیده و دقیق برای نواختن دارند. اما با کلاریون شما می‌توانید با هر عضوی از بدنتان که بیشترین کنترل و توانایی دارد، بنوازید. این عضو می‌تواند چشم شما باشد، دست‌هایتان، دسته هدایت گربازی (جوی استیک) و حتی یک‌پا که به یک دوربین حساس به حرکت متصل است.»

او ادامه می‌دهد: «این ساز می‌تواند کنترل را به بعضی از نوازندگان جوان برگرداند و آن‌ها را از وضعیت شنونده غیرفعال موسیقی بودن، خارج کند.»

الساندرو با حرکت‌های سرش یک ابزار بی‌سیم اشاره‌گر را هدایت می‌کند. او به‌عنوان یکی از بهترین نوازندگان کلاریون شناخته می‌شود و در کنسرتی در مرکز باربیکن لندن، ارکستر سمفونیک شهر بورموث را همراهی کرد.

الساندرو می‌گوید: «من واقعاً از نواختن قطعات موسیقی فوق‌العاده با نوازندگان دیگر لذت می‌برم. همراه با یک گروه بودن عالی است.» کلاریون به‌جای استفاده از نت‌نویسی رایج، به نوازندگان امکان می‌دهد نشانه‌های بصری که می‌خواهند را طراحی کنند و به‌این‌ترتیب قطعه‌های موسیقی بسازند و به آن افت‌وخیزهای لازم را اضافه کنند. انتهای یک قطعه ممکن است آرام و شروع آن ممکن است بسیار بلند باشد. نوازندگان می‌توانند ویبراتو و صداهای مختلف دیگر را با تمرین و به دست آوردن مهارت کافی با کلاریون بنوازند.

هرچند کلاریون برنامه‌ای از پیش طراحی‌شده است اما آن‌طور که بری می‌گوید، می‌تواند به‌صورت زنده و با «سرعت واقعی همان‌طور که با سازهای واقعی تجربه و حس می‌کنیم نواخته شود. شما می‌توانید اشتباه‌های نوازندگی را هم بشنوید.»

بری مدیر شرکت اوپن آپ موزیک است. او با ۶۰ ارکستر در سراسر بریتانیا که برای نوازندگانی با توانایی‌های مختلف قابل‌دسترسی هستند و همین‌طور با ارکستر فراگیر ملی جوانان (ان او وای او) همکاری می‌کند. او توضیح می‌دهد: «ارکستر فراگیر جوانان برای نوازندگان جوانی است که باوجود موانعی که در سر راهشان وجود دارد توانایی تبدیل‌شدن به نوازندگان حرفه‌ای رادارند.»

الساندرو عضو ارکستر فراگیر ملی جوانان است. نرم‌افزار کلاریون به او امکان می‌دهد صدای سازش به‌خوبی در کنار دیگر سازهای ارکستر قرار بگیرد و صدای آن‌ها را تقلید کند. اما نوازندگان هنوز توقع بیشتری از کلاریون دارند.

بری می‌گوید: «کلاریون سازی است که هنوز به دنبال صدای منحصربه‌فرد خودش است.» او می‌داند برای این ساز و ماندگار شدنش حیاتی است که بتواند در کنار دیگر سازها، صدای خاص خودش را داشته باشد.

بری با نوازندگان کلاریون، آهنگسازان و نوازندگان ارکسترهای مختلف کارکرده است تا بفهمد جای چه صدای بخصوصی در ارکسترهای سنتی خالی است.

بری می‌گوید: « اگر کلاریون بتواند صدای خاص خودش را پیدا کند، به این معنی خواهد بود که آهنگسازان می‌توانند قطعات موسیقی مخصوص برای آن بنویسند و بعد ارکسترها خواهند خواست این قطعات را اجرا کنند. به‌این‌ترتیب اشتغال ایجاد خواهد شد.»

شورای هنر انگلستان می‌گوید در حال حاضر فقط ۱.۸ درصد نوازندگان حرفه‌ای، نوازندگان معلول هستند. این در حالی است که ۱۹ درصد کل نیروی کار بریتانیا را افراد معلول تشکیل می‌دهند.

ماه گذشته یک‌قدم مهم در جهت پذیرفته شدن کلاریون به‌عنوان یک ساز جدی و ورود آن به دنیای موسیقی حرفه‌ای برداشته شد.

هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی (ای بی آر اس ام) ساز کلاریون را به عضوی از خانواده سازهای خود به رسمیت شناخت و از سال ۲۰۲۴ آزمون‌های اوپن موزیک را برای نوازندگان این ساز، در کنار آزمون سازهای سنتی مانند ویولن و فلوت برگزار خواهد کرد.

بسیار از مردم نمره آزمون‌های موسیقی را با خواندن نت‌ها و نواختن قطعه به یاد می‌آورند اما آزمون‌های اوپن موزیک خیلی آزادانه‌تر هستند. نوازندگان می‌توانند مجموعه‌ای از قطعه‌هایی که خودشان انتخاب کرده‌اند بنوازند و بعد به‌جای قبول یا رد شدن در آزمون، راهنمایی و بازخوردهای عملی درباره نوازندگی خود دریافت می‌کنند. این روش با استقبال نوازندگانی که با مدتی وقفه به موسیقی برگشته‌اند و کسانی که برای کنسرت آماده می‌شوند مواجه شده است.

جیمز رودیس از هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی درباره آزمون موسیقی اوپن اکسس می‌گوید: «این آزمون طوری طراحی‌شده تا تأثیر مثبت، انگیزه‌بخش و مشوق داشته باشد.» نتیجه آزمون، توصیه‌هایی عملی است که به نوازندگان کمک می‌کند در نواختن ساز پیشرفت کنند.

وقتی هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی که یکی از معتبرترین آزمون‌های موسیقی را طراحی می‌کنند از حدود ۶۰۰ نفر از اعضا خود خواستند تا تمایل خود را در مورد اضافه کردن ساز کلاریون به مجموعه آزمون‌های خود را اعلام کنند، از دیدن آن‌همه جواب مثبت تحت تأثیر قرار گرفتند.

برای آموزش برگزارکنندگان و ممتحن‌ها، اطمینان حاصل شد که همه آن‌ها فرصت پیدا کنند تا با ساز کلاریون بنوازند و آن را یاد بگیرند تا بتوانند نوازندگان را درست راهنمایی کنند و نکته‌های عملی و مفیدی را به آن‌ها یادآوری کنند. از آن‌ها خواسته شد فقط به جنبه‌های مثبت نوازندگی آن‌ها اشاره نکنند و نکاتی را گوشزد کنند که بتواند باعث پیشرفت بیشتر آن‌ها شود.

جیمز می‌گوید: «ما از ممتحنان خواستیم در برخورد با نوازنده معلولی که با سازی جدید در حال نواختن است، احساسات خود را کنترل کنند تا بتوانند بازخوردهای مفید و مناسبی به آن‌ها بدهند.»

اوپن آپ موزیک و هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی اطمینان دارند که ساز کلاریون به‌مرور جای خود را در درجه‌بندی سازهای سنتی ارکستر پیدا خواهد کرد اما اول از هر چیز نیاز به قطعاتی دارد که مخصوص آن نوشته‌شده باشند.

در حال حاضر مجموعه قطعات مخصوص کلاریون وجود ندارند اما هیئت‌مدیره مدارس سلطنتی موسیقی در حال تشویق آهنگ‌سازان با برنامه‌های خاص آموزشی است تا آن‌ها قطعاتی خاص این ساز بنویسند.

مایکل بتریج آهنگسازی است که یکی از اولین قطعات مخصوص کلاریون را برای الساندرو و ارکستر فراگیر ملی جوانان نوشته است. او می‌گوید از توانایی‌های این ساز برای نشان دادن حس‌های مختلف و زیبایی آن و از قابلیت آن برای ایجاد لحن‌ها و بافت‌های متنوع موسیقایی شگفت‌زده شده است.

جیمز مطمئن است این تازه شروع یک مسیر هیجان‌انگیز است و هر چه کلاریون بتواند روح و صدای خودش را پیدا کند، بهتر هم خواهد شد.

کلاریون در حال حاضر از طریق برنامه اوپن آپ موزیک در دسترس است اما از سال ۲۰۲۴ برای تمام افرادی که تمایل به آهنگ‌سازی دارند قابل‌دسترس خواهد بود. بری واقعاً مشتاق است بداند این ساز به چه مسیرهایی پیش رو خواهد داشت.

او می‌گوید: «من واقعاً دوست دارم ببینم این ساز وقتی فراتر از ارکسترها می‌رود چه قابلیت‌هایی از خود نشان خواهد داد مثلاً در غالب موسیقی اسکا (سبک موسیقی کارائیبی) چطور جا خواهد افتاد یا دی جی‌ها چطور از آن استفاده خواهند کرد.»