مفیدترین راه شناخت جامعه برای کودکان و نوجوانان «قصه» است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: مسعود عرب زاده نویسنده و پژوهشگر استان بوشهر، عاشقانه برای نوشتن تلاش می‌کند و این مسیر رابه خوبی ادامه می‌دهد.

کتاب «جیک و جیک و جیک تولده»، «قهرمان قصه‌ی مادربزرگ» از این نویسنده منتشر شده و مورد استقبال عموم قرار گرفته، در حال حاضر آثار «خانه زیر آب وجوجه لاک پشت ها»، «چهارده سبد عشق»، و همچنین شهدای شاخص «نادر مهدوی»، «حجت الاسلام محمد حسن ابراهیمی»، «صادق گنجی» … از این مؤلف، نگارش آن به اتمام رسیده و در مراحل تصویرگری و اخذ مجوز توسط انتشارات قلمداران جنوب است.

با مسعود عرب زاده مسئول آفرینش‌های ادبی حوزه هنری انقلاب اسلامی استان بوشهر و نویسنده کودک و پژوهشگر استان بوشهر به گفته نشستیم.

شناخت جهان با جهان

مسعود عرب زاده با اشاره به تاریخ کهن ایران که سرشار از قصه است، خاطرنشان کرد: فرزندان ایرانی از طریق کتاب‌های ارزشمندی چون «هزار و یک شب، شاهنامه فردوسی، کلیه و دمنه، بوستان و گلستان سعدی، آثار نظامی و مولوی» با فرهنگ غنی ایران آشنا می‌شوند.

وی یکی از مفیدترین راه‌های شناخت جامعه را برای کودکان و نوجوانان پیام و محتوای قصه‌ها دانست و خاطرنشان کرد: مفاهیم قصه، هسته اصلی است، یک قصه نویس کودک زمانی کارش ارزش دوچندان پیدا می‌کند که با مطالعه عمیق از گنجینه تاریخ، جغرافیا و فرهنگ و ارزش‌های دینی استان شناخت وسیعی داشته باشد.

نویسنده قصه کودک «قهرمان قصه مادر بزرگ» اضافه کرد: نویسنده‌ای که در درون خود هنوز این مفاهیم ارزشی را پرورش نداده است، قطعاً نمی‌تواند موفق شود؛ هر چند که خوب بتواند داستان را روایت کند، نویسنده کودک و نوجوان باید متعهد به اخلاق و انتقال مفاهیم ارزشی باشد. چرا که این هنر با شغل معلم بودن فرقی ندارد، هر دو آموزش و تعلیم است ولی با زبان متفاوت‌تر، حتی در دوره کنونی قصه شرط اصلی آموزش است.

وی تاکید کرد: باید نویسنده بداند که با چه مسؤولیت سختی روبرو است و قدر این موقعیت خویش را بیشتر درک کرده و هر آنچه می‌تواند برای انتقال مفاهیم ارزشی همچون معرفی قهرمانان و شهیدان استان با فضای زیست بوم در تقویت شناسایی آن به ملل مختلف تلاش کند.

کاربرد قصه در گسترش خلاقیت و ابتکار

مدیر انتشاراتی قلمداران جنوب با اشاره به فواید قصه بیان کرد: قصه می‌تواند به‌عنوان محرکی قوی مورد استفاده قرار گیرد و سطح کتاب‌خوانی کودکان و نوجوانان را بالا ببرد و حوزه مطالعه آنان را گسترش دهد و ذوق و علاقه به کتاب خواندن را در آن‌ها برانگیزد. قصه می‌تواند فاصله میان، «قدرت خواندن کودک» و «قدرت درک» او را از بین ببرد این فاصله در غالب کودکان وجود دارد.

این نویسنده اهمیت نیاز به قصه در پیشبرد برنامه آموزشی را یادآور شد: کاربرد هنر قصه در پیشرفت و گسترش قوه خلاقیت و ابتکار کودکان بسیار مهم و قابل‌توجه است. کودکانی که با گوش دادن به قصه‌های گفته شده توسط بزرگ‌ترهایشان تشویق شده‌اند، اغلب در خردسالی قصه‌های فوق‌العاده زیبا با نکاتی ظریف و عمیق خلق خواهند کرد، این کودکان که در دوره پیش از دبستان به قصه‌ها گوش داده‌اند و از آن‌ها لذت برده‌اند پس از باسواد شدن، علاقه بیشتری به مطالعه نشان می‌دهند، زیرا وقتی کودکی کلمه‌ای را بشنود و معنای آن را بفهمد، بعدها همان کلمه را آسان‌تر خواهد خواند و مطالعه برای او امری آسان و راحت خواهد شد.

نویسنده بوشهری با اشاره به اینکه استان بوشهر که مهد قصه گویی و افسانه‌ها است یاد آور شد: استان بوشهر به دلیل تاریخ پنج هزار ساله، جغرافیای خاص از جمله دریا، کوه، آثار باستانی … و از همه مهم‌تر مردم مهربان، و با صداقتی که دارد، ارزش قصه را شاید بیشتر از اقوام دیگر بداند، آنها در پذیرایی‌ها و دورهمی هایشان قصه گویی می‌کنند و این ژانر از ادبیات موقعیت زمانی و مکانی ندارد و می‌توان به جرأت گفت قصه گویی در زندگی بوشهری‌ها جاری و ساری است.

قصه‌گو با استفاده از زبان و باحالت صورت و بدن عناصر و تصویرهای قصه را به‌طور زنده به مخاطب نشان می‌دهد عرب زاده با اشاره به درک صحیح از هنر قصه گویی در میان مردم استان بوشهر بیان کرد: قصه‌گویی بیان شفاهی رودررو و زنده و ارائه جسمانی قصه به مخاطب است. قصه‌گو با استفاده از زبان و باحالت صورت و بدن عناصر و تصویرهای قصه را به‌طور زنده به مخاطب نشان می‌دهد، این زنده بودن قصه‌گویی نشان از آئینی دارد که در بوشهر مهد آئین است اما یک نکته باید اشاره کنم، در نوشتن قصه کودک انگشت شمار هستیم، این هم به خاطر سختی و پیچیدگی زیاد حوزه کودک است.

نویسنده کتاب کودک «جیک و جیک و جیک تولده» در مورد مفاهیم آموزشی و برنامه کلان ملت‌ها گفت: ۲ سال گذشته کتاب «جیک و جیک و جیک تولده را نگارش و چاپ کردم، قصه‌ای بلند ویژه مخاطبان کودک که در آن به اهمیت انتخاب و مشارکت در تصمیم‏‌گیری اشاره شده، در این کتاب سعی شده تا کودکان از همین ابتدا درک کنند که حضور آنها در صحنه‌های مشارکتی مانند انتخاب مدیر، شورای دانش آموزی و در رده‌های سنی بالاتر انتخاب نمایندگان، رئیس جمهوری و شورای شهر و روستا حائز اهمیت می‌باشد.

این نویسنده بوشهری اظهار داشت: کودکان با خواندن این کتاب درک می‌کنند که در هر شرایطی برای انتخاب آگاهانه مشارکت داشته باشند چرا که پرهیز از انتخاب آنها را با چالش و مشکلاتی مواجه می‌کند، اینگونه کتاب‌ها که با زبان کودک، مسائل کلان مملکت را ترویج می‌دهد باید خیلی بیشتر دیده شود، من به عنوان نویسنده متعهد انقلابی قصه را نوشتم، چاپ و حتی در فضای مجازی آن را توزیع کردم.

لزوم حمایت از نویسندگان کودک

عرب زاده با بیان اینکه با یک برنامه ریزی هدف دار می‌توان فضای زیست بوم استان از جمله معرفی شهدا را با آثار قصه کودک متحول کرد یادآور شد: باید بگویم قصه کودک تنها مختص سنین ۳ تا ۹ سال نیست. از سه تا ۹۹ سال است و انتظار و امید دارم با توجه به اینکه استان بوشهر جمعیت بیش از یک میلیون نفر دارد سهم نویسنده بومی قصه کودک از مخاطب، کمتر از این اعداد نباشد و مسؤولان از روش‌های مسابقه کتابخوانی، جلسات نقد وبررسی، ارائه کتاب به صورت رایگان در مکان‌های عمومی نظیر اتوبوس‌ها به آثار ارزنده نویسندگان بومی کودک ضریب بدهند.

این نویسنده بوشهری خاطرنشان کرد: قصه گویی نوعی بحث و برون ریزی افکار و اندیشه‌ها است، طبیعتاً در این دولت نگاه خوبی به نویسندگان کودک وجود دارد، زمانی که «قهرمان قصه مادر بزرگ» را چاپ و منتشر کردم به دلیل آشنایی کودکان با سردار شهید جنوب رئیسعلی دلواری، به شدت مورد لطف دستگاه‌های فرهنگی قرار گرفت.