تحقق وعده احیای «خلیج گرگان» برای حفظ محیط زیست، اشتغال زایی و رونق گردشگری

در حالی که بر اساس نظر متخصصان خشک شدن خلیج گرگان می‌توانست یک ابر چالش محیط زیستی ایجاد کند اما در نهایت با اقدامات صورت گرفته طی دو سال اخیر علاوه بر احیای این خلیج؛ دستیابی به سه هدف مهم حفظ توسعه پایدار، رونق گردشگری و اشتعال‌زایی نیز محقق شد.

به گزارش ایسنا، اسفند ماه ۱۴۰۰ سید ابراهیم رئیسی در سفر استانی به خلیج گرگان و جزیره آشوراده دستور آغاز عملیات لایروبی و نجات بخشی خلیج گرگان را صادر کرد چراکه خشکسالی و تغییر رژیم آبی در سالیان گذشته، تغییر کاربری اراضی تالاب، بهره‌برداری بی‌رویه و ورود آلاینده‌های صنعتی، کشاورزی و شهری، تخریب‌های ناشی از فشار فزاینده جمعیت بر تالاب و رسوب‌گذاری و دیگر عوامل طبیعی سبب خشک شدن وسعت زیادی از این خلیج شده بود.

به دنبال این دستورِ رئیس جمهور، سازمان بنادر و دریانوردی با آغاز عملیات‌های تخصصی مقدمات اجرای این پروژه‌ زیست محیطی کشور را آماده کرد. بر این اساس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا عملیات رسوب‌برداری از کانال آشوراده را آغاز کرد و طی ماه‌ها تلاش و پیگیری  لایروبی کانال‌های ارتباطی به ویژه کانال آشوراده انجام و خلیج گرگان احیا شد.

در واقع درسال ۱۴۰۰ با اعتباری بیش از ۵ هزار و ۲۰۰ میلیون ریال عملیات لایروبی خلیج گرگان آغاز شد و برداشت بالغ بر یک میلیون و ۴۲۰ هزار مترمکعب گل و لای اجرا شد به شکلی که تاکنون ۵ هزارو ۴۰۰ متر دیواره چوبی برای حفاظت از کانال در برابر رسوبات احتمالی انجام شده است.

از طرفی در حالی که قبل از اجرای عملیات علاج بخشی، شوری آب خلیج به ۴۸ میلی‌گرم در هزار افزایش یافته بود اما بعد از احیا و بازگشایی کانال آشوراده، شوری آب به ۲۷ میلی‌گرم در هزار رسید و رقم قابل توجهی از آن کاسته شد.

همچنین در راستای اجرای عملیاتی پروژه لایروبی و احیای خلیج گرگان، پس از لایروبی کانال آشوراده به طول ۱۱ کیلومتر و آبگیری خلیج، عمق آب موجود در خلیج گرگان ۴۰ سانتی متر افزایش یافت و با پیشروی حدود ۴۰۰ متری آب به سمت ساحل ۳۰۰۰ هکتار به پهنه آبی خلیج گرگان اضافه شده است که این اقدام خطر تولید ریزگرد و شوره زار را کاهش خواهد داد.

تسهیل تبادل آب خلیج گرگان به دریای خزر به طول ۱۱ کیلومتر و همچنین احداث چهار دایک به وسعت بیش از ۱۰۰ هکتار به‌منظور احیاء پوشش گیاهی بومی منطقه از جمله اقدامات دولت برای علاج بخشی خلیج گرگان است که با بازگشایی آن زمینه ورود بیش از یک و نیم میلیارد مترمکعب آب به خلیج گرگان نیز فراهم می‌شود.

بر اساس نظر متخصصان مربوطه خشک شدن خلیج گرگان می‌توانست یک ابر چالش باشد چراکه ممکن بود سبب ایجاد ۶۰ هزار هکتار کانون ریزگرد نمکی شود؛ بنابراین جلوگیری از ایجاد گرد و غبار و ایجاد کانون ریزگرد ناشی از خشک شدن خلیج گرگان، ارتقای کیفیت و کاهش شوری آب خلیج گرگان، حفظ تمام ارگانیسم‌های زیستمند موجود در آن و احیای حوضچه بندر ترکمن و نصب و راه‌اندازی اسکله شناور جهت رونق گردشگری از دیگر محاسن احیای خلیج گرگان است که امروز (پنچشنبه ۳۰ آذر) فاز اول پروژه علاج بخشی و احیای خلیج گرگان توسط رئیس جمهور افتتاح شده و او دستور آغاز اجرای طرح گردشگری آشوراده را به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر صادر کرد.

البته بنابر اعلام علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست «در نتیجه طرح احیای خلیج گرگان، ۵ هزار هکتار به مساحت خلیج  افزوده شد که علاوه بر مزیت‌های محیط زیستی؛ قابلیت قایقرانی و بحث اشتغال و تفرج را در منطقه ایجاد می‌کند.» هرچند که او معتقد است «برای تداوم طرح لازم است دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو نسبت به تامین حق‌آبه‌ها و همچنین مدیریت جامع حوضه آبخیز و پمپاژ آب وظایف خود را به خوبی انجام دهند تا طرح رها نشود.»

دولت سیزدهم گره آشوراده را بعد از ۲۰ سال باز کرد

از طرفی درحالی که از سال ۱۳۸۳ موافقت با اجرای طرح گردشگری آشوراده اعلام شده بود اما این طرح با چالش‌های زیادی در زمینه مالکیت اراضی، ارزیابی زیست‌محیطی و ... روبرو بود تا سرانجام این مشکل تقریبا ۲۰ ساله، شهریور امسال با همکاری دولت و قوه قضائیه برطرف شد؛ به‌گونه‌ای که هم مشکلات اراضی آن حل و هم در قالب طرح طبیعت‌گردی آشوراده موفق به دریافت مجوز ارزیابی زیست‌محیطی از دولت شد.

جزیره آشوراده تنها جزیره موجود در دریای خزر است که در تالاب بین‌المللی میانکاله قراردارد. در منتهی الیه شرقی جزیره، ناحیه روستایی آشوراده از توابع شهرستان بندر ترکمن در ۲۵ کیلومتری مرکز استان گلستان واقع شده است. آشوراده دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. تنها راه دسترسی و ورود به آن از طریق دریایی و به وسیله قایق‌های بومی و محلی است.

تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن از سواحل جزیره آشوراده از جاذبه‌های گردشگری این ناحیه محسوب می‌شود و امید می‌رود با باز شدن گره طرح طبیعت‌گردی میانکاله در عین حال با پیش‌بینی ابزارهای نظارتی؛ شرایط به‌گونه‌ای فراهم شود که اجرای این طرح ضمن رونق اقتصاد جوامع محلی و جذب گردشگر گزندی به محیط زیست این منطقه زیبا نزند.

در واقع در بُعد گردشگری و اشتغال زایی؛ کانال آشوراده جزئی از مهم‌ترین مسیر انتقال آب دریای خزر به خلیج گرگان است و با بازگشایی این کانال و ورود آب دریا به خلیج گرگان، موانع مسیر منتهی به اسکله‌های تجاری و تفریحی مرتفع شده و شناورهای سبک می‌توانند به راحتی از اسکله‌ها در مسیر جزیره آشوراده تردد داشته باشند.

بر اساس این اقدام مهم دولت که یکی از اهداف آن رونق گردشگری و به دنبال آن افزایش اشتغال‌زایی در منطقه است و بنابر اعلام سجاد انجم شعاع _ مدیر عامل صندوق ملی محیط زیست- طرح طبیعت گردی آشوراده با هدف مدیریت پناهگاه حیات وحش میانکاله در پهنه تفرج و با مدل مشارکت عمومی ـ خصوصی برای اولین بار در استان گلستان عملیاتی خواهد شد که در این زمینه تاکنون تشریفات قانونی انتخاب سرمایه‌گذار و همچنین صدور موافقات‌های اصولی توسط دستگاه در این طرح انجام شده است. 

به طور کلی احیای حوضچه و اسکله بندرترکمن، خلیج گرگان و آشوراده برای رونق گردشگری، ایجاد امکان تردد شناورهای سبک بین خلیج گرگان و دریای خزر، کاهش شوری آب، جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، حفظ پناهگاه ۱۵ گونه آبزی و ۱۵۰ هزار پرنده مهاجر از دیگر مزایای احیای خلیج گرگان است.

انتهای پیام