عملیات «معجزه مادری» برای تبیین نقش مادری در تقویت پیوند اجتماعی

به گزارش خبرنگار مهر، نقش زنان در جامعه در طول قرن‌ها دستخوش دگرگونی‌های قابل‌توجهی شده است. درگذشته، نقش زنان عمدتاً به خانه محدود می‌شد و از آن‌ها انتظار می‌رفت که تنها مسئولیت‌های خانگی و خانوادگی را انجام بدهند؛ اما امروزه اهمیت حضور زنان در شکل‌دهی به سیاست، حکومت‌داری و تقویت پیوندهای اجتماعی به طور فزاینده‌ای درک می‌شود. نقش زنان در جامعه از یک موقعیت محدودکننده و به حاشیه رانده شده درگذشته به یک موقعیت توانمندساز تبدیل شده است.

به همین منظور، بخش زیادی از ظرفیت‌های سازمان تبلیغات اسلامی را بانوان تشکیل می‌دهند و بر همین اساس، سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، در ایام فاطمیه بار تقویت انسجام اجتماعی را بر دوش مادران گذاشته و برنامه‌های دهه فاطمیه را با محوریت گفتمان «معجزه مادری» اجرا کرد.

در ادامه با حجت‌الاسلام سعید روحانی، دبیر ستاد عملیات رسانه‌ای معاونت فرهنگی و تبلیغی سازمان تبلیغات اسلامی در رابطه‌با عملیات «معجزه مادری» به گفتگو پرداختیم.

* «معجزه مادری» با چه هدفی شکل گرفت؟

در ایام فاطمیه امسال ما با استفاده از ظرفیت‌های موجود در سازمان تبلیغات اسلامی، عملیات معجزه مادری را با محور محتوایی نقش مادری در تقویت پیوند اجتماعی شکل دادیم. در این عملیات ما به دنبال انتشار الگوی زن مسلمان ایرانی در تمامی مناطق جامعه هستیم. ما جامعه را به‌مثابه یک خانواده در نظر گرفته‌ایم و درصدد گسترش مفهوم جامعه و مادر برآمدیم؛ بر همین اساس کل دنیا یک خانواده هستند، چون همه انسان‌اند و باید این‌گونه تصور کرد و اندیشید، کمااینکه اهل‌بیت (ع) به ما این‌گونه یاد دادند. وقتی حضرت امیر (ع) می‌فرمایند «اگر خلخالی از پای یک زن یهودی در بیاورند جا دارد که مرد مسلمان دق کند» یعنی اینکه فکر ما فقط معطوف به مسلمانان نیست و اگر در گوشه‌ای از دنیا اتفاقی بیفتد، بی‌تفاوت نیستیم. همچنین با توسعه مفهوم مادری، هر بانویی می‌تواند این نقش را در جامعه برعهده بگیرد و در تقویت پیوند اجتماعی نقش‌آفرینی کند. در این مسیر بزرگ‌ترین الگوی ما حضرت زهرا (س) است.

*در طرح معجزه مادری چه اقداماتی انجام می‌شود و در این گفتمان چگونه به تبیین مقام مادر پرداخته می‌شود؟

یکی از اقدامات پیشرو در این عملیات، گفتگو و نشر این گفتمان است؛ یعنی بانوان باید از آنچه ما توضیح دادیم، درباره آن کتاب نوشتیم و کلیپ ساختیم، استفاده کرده و برای دیگران نقل کنند. به عبارتی دیگر، ما از همه بانوان کنشگر می‌خواهیم حرف‌های ما را بشنوند و برای دیگران بازگو کنند. اقدام دیگر در این عملیات، شناسایی و معرفی بانوان کنشگر است تا از آن‌ها به‌عنوان یک بانوی نمونه تجلیل شود؛ اما در این میان، ما از ادارات کل استانی و از واحدهای تخصصی در سازمان تبلیغات اسلامی انتظار توسعه مخاطب را داریم. بانوان، جمعیت تأثیرپذیر و تأثیرگذار هستند و ما نباید از این غافل شویم؛ لذا ما باید همواره به دنبال گسترش مخاطب در حوزه بانوان باشیم. عملیات معجزه مادری، عملیات مقطعی نیست که یکبار در ایام فاطمیه اتفاق بیفتد و تمام شود. انتظار می‌رود تا این رویه در جامعه ادامه پیدا کند و ما بتوانیم از ثمرات این گفتمان در آینده استفاده کنیم؛ چراکه چنین بحث‌هایی باید به‌مرور در جامعه پیاده‌سازی شود تا بتواند نقش خودش را ایفا کند.

*غیر از سازمان تبلیغات اسلامی کدام نهادها در برگزاری طرح گفتمان معجزه مادری همکاری می‌کنند؟

حقیقتش ما به علت کمبود وقت به دنبال هیچ نهادی نرفتیم؛ مثلاً ما در بحث رمضان، چون فرصت زیادی داشتیم، دستگاه‌های فرهنگی همسو را جمع کردیم و اوقاف، بهزیستی، بسیج کانون‌های فرهنگی و… همه پای‌کار آمدند، اما در عملیات فاطمیه اولاً، به دلیل در پیش رو داشتن هفته وحدت فرصت هماهنگی با دستگاه‌های همسو را نداشتیم؛ ثانیاً، قصد نداشتیم عملیات فاطمیه را به گستردگی محرم و ماه مبارک رمضان برگزار کنیم؛ چون بعد از ایام فاطمیه، عملیات چهل‌روزه انقلاب اسلامی را در پیش داریم. به همین دلیل، در عملیات گفتمان معجزه مادری ما به ظرفیت‌های مردمی و ظرفیت‌های سازمان تبلیغات از جمله ادارات کل ستادی و استانی، بنیادها و سازمان‌ها بسنده کردیم.

*آیا مخاطب «معجزه مادری» منحصر به بانوان است یا آقایان هم می‌توانند در این عملیات مشارکت داشته باشند؟

این عملیات محدود به بانوان نیست. اگرچه هدف ما این است که بانوان در تقویت پیوند اجتماعی کنشگری و روشنگری کنند، اما این مسیر نیازمند همراهی آقایان است. ما بر اساس محور محتوایی معجزه مادری، کتابی تحت عنوان «زیر سایه مادر» را تولید کردیم و مبلغین که شامل چند هزار نفر می‌شوند، با خواندن این کتاب و ثبت‌نام در سامانه شمع به نشر گفتمان ما می‌پردازند؛ در چنین شرایطی بانوی کنشگر ما که بعد از انجام وظایف کامل خود در خانه می‌خواهد در محله نقش‌آفرینی کند، نیاز به همراهی همسرش دارد و در واقع، زمینه‌ساز این کارها باید آقایان باشند؛ لذا در اینجا قرار است که نقش مردان توسط مبلغین تبیین شود.

*آیا اجرای طرح گفتمان معجزه مادری محدود به هیئت‌های مذهبی و مساجد است یا در شبکه‌های اجتماعی هم برنامه‌هایی برای ترویج این گفتمان و تبیین جایگاه زن و مادر در جامعه برنامه‌ریزی‌شده است؟

اجرای این عملیات محدود به مراسم مذهبی نیست. فرقی نمی‌کند بانوان کنشگر ما در کجا دور هم جمع می‌شوند و به تقویت پیوندهای اجتماعی می‌پردازند؛ حتی مذهبی یا غیرمذهبی بودن افراد ملاک نیست، هر چند که این افراد نوعاً مذهبی هستند؛ اما چنانچه بانوان کنشگر غیرمذهبی ما خدماتی انجام دهند و در راستای تقویت پیوندهای اجتماعی گام بردارند، این افراد هم از مصادیق موردنظر ما هستند. بنابراین، همه بانوان مورد خطاب ما هستند. یک زن مسلمان ایرانی نه تنها نباید نسبت به اطرافیانش بی‌تفاوت باشد بلکه باید بر روی دیگران اثرگذار باشد.

*در این طرح آیا از ظرفیت خانم‌های مبلغ رهیافته کشورهای دیگر هم استفاده می‌شود؟

ما هنوز وارد بحث خانم‌های مبلغ خارجی نشده‌ایم و مبلغه خارجی نداریم. جامعةالمصطفی و برخی مراکز هستند که این گروه از خانم‌های مبلغ را دارند و این را باید اداره کل مبلغین پیگیری کند و این مباحث را برایشان مطرح کند تا آن‌ها این گفتمان را در کشور خودشان نشر دهند؛ اما فعلاً بنای کار، بر داخل کشور است.

*معجزه مادری چقدر ما را به فرمایش رهبر انقلاب در عملیاتی‌کردن جهاد تبیین نزدیک می‌کند؟

بنا به فرمایش رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تمام عملیات‌های ما باید مبتنی بر جهاد تبیین باشد؛ لذا هر عملیات فرهنگی که در راستای جهاد تبیین نباشد قابل‌قبول سازمان نیست؛ اما نسبت عملیات معجزه مادری با جهاد تبیین چگونه خواهد بود؟ وقتی دشمن برای بانوان ما نقش‌هایی می‌آفریند و شبهاتی را در ذهن آن‌ها ایجاد می‌کند مثل‌اینکه مادری، خانه‌داری و محجبه بودن مانع پیشرفت است، عملیات معجزه مادری این را تفهیم می‌کند که بانوان با حرکت در مدار خود و بدون ارتباط با نامحرم می‌توانند در جامعه نقش‌آفرینی کرده و اثرگذار باشند. تأثیرگذارترین قشر جامعه بانوان هستند، حال اگر ما بتوانیم گره ذهنی که دشمن برای بانوان ما ایجاد کرده را با استدلال باز کنیم این همان جهاد تبیینی می‌شود که مقام معظم رهبری بارها بر آن تأکید داشته و دارند.