سه مجموعه طنز منظوم از امید مهدی نژاد رونمایی شد

 به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، سه کتاب «ابولچپ»، «خاک عالم» و «الادختر» آثار طنز منظوم امید مهدی‌نژاد هستند که روز سه‌شنبه ۲۸ آذر رونمایی و معرفی شدند.

این برنامه که با حضور جمعی از علاقه‌مندان به شعر و طنز برگزار شد، دکتر اسماعیل امینی، مرتضی کاردر، جلال سمیعی و هادی مقدم‌دوست به عنوان مهمان و رضا ساکی به عنوان مجری در مورد سه‌گانه جدید امید مهدی‌نژاد صحبت کردند.

رضا ساکی با اشاره به اینکه در سال‌های قبل شور و ذوق بیشتری برای مراسم‌های رونمایی از کتاب وجود داشت و مراسم‌های رونمایی کتاب بیشتری داشتیم این جلسه را آغاز کرد و از مهمانان خواست که علاوه بر آثار مهدی‌نژاد، درباره طنز و شوخ‌طبعی هم صحبت کنند.

امید مهدی نژاد سعی می‌کند چیزی به طنز اضافه کند

مرتضی کاردر به عنوان اولین مهمان این برنامه، درباره امید مهدی‌نژاد گفت: «امید مهدی نژاد وقتی کار نوشتن را شروع کرد که به عنوان نویسنده و طنزپرداز شناخته نمی‌شد. ولی حالا می‌توانیم او را جزو نسل شاعران و طنزپردازان اواخر د هه هفتاد که بعد از انقلاب در این عرصه پیشگام بودند، حساب کنیم.یادم هست اولین اثر طنز منتشر شده او در مجله سوره، استقبال خوبی هم به همراه داشت.»

وی درباره ویژگی‌های آثار امید مهدی نژاد گفت: «امید معمولا در آثارش از سبک مجلات توفیق و گل آقا پیروی نمی‌کند.در کنارش او شعر طنز هم می‌سراید، تاریخ طنز معاصر را به خوبی می‌شناسد و مجموعه اشعاری از شاعران این دوره را منتشر کرد. جمع آوری آثار را در مجله «سه نقطه» هم ادامه می‌دهد و تلاش می‌کند انواع طنزهای مختلف را نگه دارد و آنها را جمع کند؛ طنزهایی که نمونه‌اش را کمتر جایی دیده‌ایم.امید در همان اوایل دهه هشتاد شعر گفتن را شروع کرد که در قالب نقیضه و هزل بود و عملاً رد پای نقیضه در اشعارش مشخص است. آن زمان شعر شاعران معاصر را انتخاب می‌کرد، اما بعدتر به شاعران قدیمی‌تر هم رو آورد.»

کاردر با اشاره به اینکه این نقیضه‌سرایی در این کتاب‌ها هم آمده است، گفت: «مهدی نژاد متوجه این طنز و این فرم بوده است. مثلا اگر طنز ابوالفضل زرویی یا سیدمحمد نبوی را یک‌سو و طنز مثلا رضا رفیع را در سویی دیگر قرار بدهیم، می‌بینیم که انتخاب امید مهدی نژاد طنز آقایان زرویی و نبوی بوده است. این نشان می‌دهد که فرم و محتوا همزمان برایش مهم بوده و خلاقیت و موقعیت خودش را هم در نظر گرفته است.»

وی با اشاره به اینکه امید مهدی نژاد به فرم ارائه طنز اهمیت می‌دهد، گفت: «مثلا نوشتن پاورقی در انتهای اشعار یکی از ابتکارات اوست که کارش را متمایز می‌کند و خواندن آثارش لذت بخش است. چگونگی ایجاد طنز مهدی‌نژاد خاص است و این طنز، مخاطب حرفه‌ای‌تری می‌طلبد. مخاطبی که از شیوه‌های رایج کمی بالاتر رفته و می‌خواهد مفهوم جدیدی پیدا کند.»

طنز با نظام‌های مسلط مبارزه می‌کند

دکتر اسماعیل امینی با بیان اینکه دو خطا درباره طنز وجود دارد، افزود:« اول اینکه فکر می‌کنیم طنز برای خنده و خنداندن است. در حالی که در همه عالم انواع طنز وجود دارد که یکی از آنها خنده ایجاد می‌کند و بعضی دیگر تلخ هستند. دوم اینکه فکر می‌کنیم طنز ابزاری برای مبارزه است و خیلی‌ها معتقد بودند که طنز وسیله‌ای برای مبارزه با سانسور است. ممکن است چنین چیزی باشد، اما کار و هدف طنز این نیست.نکته مهمتر که در مسائل غیر طنز هم با آن مواجهیم این است که معتقدیم طنز باید حرف مرا بزند. همین باعث می‌شود وقتی می‌خواهیم طنز بخوانیم دنبال این باشیم که حرف ما زده شود و این اشتباه است. از نظر من چون در شناخت طنز مشکل داشتیم و حتا بزرگان ما نوشته بودند که در ادبیات طنز نداریم و طنز مربوط به دوران بعد از مشروطه است و تمام آثار ادبی پیش از آن را ندیدند و ابزاری برای شناخت طنز وجود نداشت، آثار عجله‌ای در مطبوعات را به عنوان طنز می‌شناسیم.»

اسماعیل امینی درباره مجموعه طنز منظوم امید مهدی نژاد، گفت: «این مجموعه کتاب غلط نداشت و این خودش نکته مهمی است. مخاطبان مفروض این کتاب‌ها متفاوت‌اند و همه سلایق را پوشش می‌دهد و کسی که بتواند این تنوع را ایجاد کند، ارزشمند است. ارجاعات این کتاب بسیار گسترده است؛ از زبان ساده مطبوعاتی تا زبان متفاوت کتاب‌ها. مولف با آن بافت بزرگ انس داشته و خطایی در استفاده از آن نبوده است. در همه اشعار و توضیحات این مجموعه به زبان اهمیت داده شده است. با آنکه بعضی توضیحات کلافه‌کننده است، نشان می‌دهد آدم‌های پرحرف چقدر کلافه‌کننده هستند.»

نگاه اجتماعی آثار مهدی‌نژاد نگاه بارز و انسانی است

جلال سمیعی از دیگر مهمانان این برنامه درباره مجموعه طنز منظوم گفت: «مجموعه «خاک عالم» بیشتر از قالب تضمین و اشعار معاصر و قدیم استفاده کرده و به پارودی نزدیک بوده و منظم‌تر است.کتاب «الا دختر» که دوبیتی در خودش دارد و پاورقی‌هایش بار مهمی از دریافت طنز را به دوش می‌کشد.کتاب «ابوالچپ» مضامین گسترده‌تری از نگاه اجتماعی دارد و دارای طیف زبانی بلاتکلیفی است. در این کتاب قواعد شعری حکم‌فرماست. در مرحله بعد می‌توان درباره کلمات صحبت کرد.در هر سه کتاب استفاده گسترده از قافیه را می‌بینیم که کار سختی بوده و به نظرم طنزش بدست آمده است.ما جاهایی در اشعار طنز مهدی‌نژاد، ردپای شوخی‌ها و تکنیک‌های ابوالفضل زرویی نصرآباد و ناصر فیض را می‌بینیم و یا در آثار منثور ردپای نویسندگانی مثل مهدی استاداحمد را شاهد هستیم.نگاه اجتماعی آثار او، به ویژه در «الا دختر»، نگاه بارز و انسانی و برجسته‌ای است. تفاوت طنز و فکاهه را اینجا می‌توانیم پیدا کنیم و این کمک می‌کند که این کشف جدید بهتر صورت بگیرد. کاری که از بازی زبانی و تکنیک‌ها فاصله می‌گیرد.»

وی ادامه داد: «استفاده او از تیترها و گاهی اشعار، بار شوخی را به دوش می‌کشد و همان باعث می‌شود که بررسی کنیم بار شوخی در کجای این عبارت پیدا می‌شود. گاهی هم بار شوخی بر دوش پاورقی است و استمرار و تولید طنز است که طنزنویس را به این جایگاه می‌رساند. با اینکه مهدی‌نژاد با اینکار متهم می‌شود که کار ساده‌ای کرده ولی باز هم شوخی‌هایی در قالب‌های مختلف (حتا پاورقی) تولید کرده است و انتخاب مخاطب او در «الا دختر» متفاوت‌تر از سایر کتاب‌هاست.من طرفدار کتاب «خاک عالم» هستم. نه فقط به خاطر سوژه‌های اجتماعی و انسانی، بلکه به خاطر استفاده از قالب‌های مختلف و متنوع.

«سه نقطه» جای خالی خیلی چیزها را پر می‌کند

رضا ساکی به این نکته اشاره کرد که امید مهدی‌نژاد در کارش پیگیر است و سال‌ها این کار را انجام می‌دهد و ماهنامه «سه نقطه» و مباحث آموزشی‌اش بسیاری از جاهای خالی در این حوزه را پر می‌کند.

مهدی‌نژاد محل ارائه کلام را پیدا می‌کند

هادی مقدم‌دوست درباره ویژگی‌های امید مهدی‌نژاد در نوشتن آثار طنز گفت: « مهدی‌نژاد عرصه‌های ارائه کلام را پیدا می‌کند و هر جا که او هست فرصت این وجود دارد که شوخی ساخته شود. حتی اگر او به موسیقی هم علاقه‌مند شود، به دنبال موسیقی طنز می‌گردد.این‌ها به خاطر ذوق او برای دیدن کلمات و بازی با آنهاست. به همین خاطر از ترکیبات و قالب‌های ساده گرفته تا اشعار و متن‌های متفاوت را پذیرفته و با آنها شوخی کرده است.»

بهتر است خیلی از گذشته دور نشویم

علی اکبر قاضی زاده، یکی از حاضرین در این جلسه بود که درباره طنز گل‌آقایی گفت: «مجلات توفیق و گل‌آقا در دورانی که امکانات نبود، نگاه جدیدی به وجود آوردند و خوب است که اثر گذشتگان را نادیده نگیریم و اجازه دهیم مخاطب با آن فضا هم ارتباط بگیرد.»

مرتضی کاردر نیز در این‌باره پاسخ داد: «فرم در کار طنز مهم است و اگر فرم نبود، ما شاهد طنزهای مختلف نبودیم. نمی‌توان تاثیر این مجلات را بر طنز امروز نادیده گرفت، اما بعضی از آنها به پیش‌نیاز احتیاج دارند و باید مخاطب جدید را با آن پیش‌نیازها آشنا کرد.مخاطبی که طنز کلیشه‌ای را رد کرده، این طنزها را متوجه می‌شود و این تمایز ضروری است.»

تبریک برای داشتن پایگاهی برای طنز

مژده لواسانی که از حاضرین در این جلسه بود، در بخشی از برنامه گفت: «من به طنز خیلی بی‌ربطم و خیلی دلم می‌خواهد در اجرا هم طنز داشته باشم، اما نمی‌شود. من و آقای مهدی‌نژاد از مجله سه نقطه شروع شد و وقتی استمرار او را می‌بینم تبریک می‌گویم که چنین پایگاهی برای طنز وجود دارد. او جزو معدود آدم‌هایی است که برای مراسم رونمایی از کتاب‌هایش، حتی در دعوت‌نامه هم از طنز استفاده می‌کند. دوستان طنزپرداز من معمولا دعوت‌نامه‌ها را عادی می‌نویسند، ولی امید مهدی نژاد این ویژگی را هم رد کرده است و سوژه خوبی برای گفت‌وگوهای تلویزیونی است.»

از خیلی‌ها باید تشکر کنم

امید مهدی نژاد در انتهای برنامه گفت: «باید از آدم‌های بسیاری که در شکل‌گیری این کتاب نقش داشتند، تشکر کنم.این کتاب‌ها یک سال و خرده‌ای بود که قرار بود چاپ شود و به نمایشگاه کتاب امسال برسد؛ اما هر کتاب ممیزی‌هایی خورد و انتشارش عقب افتاد. آقای امرالله احمدجو هم قرار بود امروز اینجا باشند که به دلیل مسائل خانوادگی به شهرشان رفتند و پیام کتبی فرستادند.»

پیام کتبی ایشان که با همان لحن سریال‌هایشان نوشته شده بود را امید مهدی نژاد خواند و در آخر با خواندن دو شعر از کتاب‌های سه‌گانه جلسه به پایان رسید.

در انتهای این جلسه فرصت خرید کتاب و دریافت آن با امضای شاعر برای مخاطبین فراهم بود.