سندباکس چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، علی‌رغم توسعه اقتصاد دیجیتال و رشد فناوری‌های مالی در کشور در طول سالیان اخیر اما همواره موانعی پیش روی فعالان و دغدغه‌مندان این عرصه احساس شده است. «پیچیدگی‌های اقتصاد حوزه فناوری و شکل‌گیری کسب‌وکارهای نوین»، «سرعت قابل‌توجه رشد و تغییر مدل‌های کسب‌وکارهای فعال در این عرصه» و درعین‌حال «عدم کفایت و پاسخگویی قوانین و ضوابط موجود در نظام مجوز دهی و حمایت از کسب‌وکارها در فضای مجازی»، از جمله مسائلی است که صاحبان کسب‌وکارهای فعال در زمینه فناوری اطلاعات به‌عنوان اصلی‌ترین چالش‌های خود مطرح می‌کنند.

سندباکس چیست و چه ارتباطی با کسب‌وکارهای نوظهور دارد؟

در همین زمینه وزارت امور اقتصادی و دارایی در هفته اخیر میزبان یک نشست تخصصی تحت عنوان «رویکردهای نوین تنظیم‌گری کسب‌وکارهای نوپدید حوزه فناوری اطلاعات با تأکید بر جایگاه محیط‌های آزمون تنظیم‌گری» بود. برگزارکنندگان این نشست معتقدند به‌منظور رفع چالش‌های موجود در زمینه تنظیم‌گری در این حوزه و شناخت وجوه مختلف و نحوه تنظیم و صدور مجوزهای موردنیاز، می‌توان از سندباکس یا همان روش محیط آزمون بهره گرفت.

بر اساس اظهارات مقامات وزارت اقتصاد، در حال حاضر تارنمای پنجره واحد محیط‌های آزمون (تما) با آدرس irantama.mefa.ir به‌عنوان درگاه الکترونیکی مدیریت چرخه درخواست تا صدور مجوز ایده‌های کسب‌وکار نوآورانه در محیط‌های آزمون در اختیار متقاضیان این حوزه قرار گرفته است.

احمد نوروزی، دبیر کارگروه یکپارچه مدیریت و هماهنگی محیط‌های آزمون در این‌باره می‌گوید: خروجی فرایند بررسی درخواست کسب‌وکار نوآور در محیط آزمون تنظیم‌گری می‌تواند نتایج مختلفی داشته باشد؛ از جمله، پذیرش درخواست و قرارگیری نوع کسب‌وکار ذیل یکی از چارچوب‌های تنظیم‌گری و دستورالعمل‌های تنظیم‌گران بخشی؛ پذیرش درخواست متقاضی و بسط مقررات موجود به‌نحوی‌که مدل کسب‌وکاری جدید ارائه شده را نیز در بر گیرد؛ پذیرش درخواست متقاضی و ایجاد چارچوب تقنینی جدید به شکلی که مدل کسب‌وکاری جدید در چارچوب فعالیت‌های رسمی حوزه اقتصاد دیجیتال شناسایی شود و نهایتاً رد درخواست و عدم امکان تداوم فعالیت متقاضی.

اما وزارت اقتصاد با ایجاد سندباکس و محیط آزمون برای کسب‌وکارهای نوظهور در زمینه اقتصاد دیجیتال دقیقاً به دنبال چیست و چه اقداماتی را دستور کار قرار داده است؟

عقب‌ماندگی در زمینه تنظیم‌گری کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات

در همین زمینه احمد تقوایی نجیب، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به لزوم تحول در حوزه تنظیم‌گری کسب‌وکارهای مبتنی بر فضای مجازی گفت: طی سالیان اخیر و در پی رشد فضای کسب‌وکار در این حوزه، در کنار تمام مزایا و فرصت‌های ایجاد شده در بخش‌های فناوری‌های نوین مالی و تجارت الکترونیکی، ابعاد ناشناخته و ریسک‌های احتمالی نیز به چشم آمد؛ به همین منظور، ایجاد تعادل میان نوآوری در کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و تنظیم‌گری و وضع مقررات در این حوزه، ضرورتی انکارناپذیر به‌حساب می‌آید.

رئیس کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیط‌های آزمون ادامه داد: اگر می‌خواهیم تنظیم‌گر خوبی باشیم، این امر ابتدا باید در محیط‌های کوچک انجام شود و سپس این تجربه به محیط واقعی منتقل شود.

سندباکس، محیطی امن برای آزمایش کسب‌وکارهای جدید

تقوایی نجیب در ارتباط با مفهوم سندباکس در حوزه کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات تشریح کرد: به‌طورکلی، دو مفهوم برای سندباکس مدنظر قرار می‌گیرد؛ در وهله نخست از آن به‌عنوان مکانیزمی برای اصلاح و توسعه قوانین که رسالت انطباق مقررات با روند سریع نوآوری را بر عهده دارد، یاد می‌شود؛ اما از طرف دیگر سندباکس، به‌عنوان فضایی برای آزمایش مدل‌های کسب‌وکار جدید محسوب می‌شود. با این اوصاف در سندباکس، محیط لازم برای کسب‌وکارهایی که حتی مشمول تنظیم‌گری نهادها و قوانین فعلی نمی‌شوند نیز در اختیار فین‌تک‌ها قرار می‌گیرد.

وی با برشمردن مزایای سندباکس برای کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات، اظهار داشت: حضور کسب‌وکارها در محیط آزمون مزایای متعددی دارد که از جمله آن می‌توان به صرفه‌جویی در زمان و کاهش هزینه انطباق با قوانین، تعامل با سایر مشارکت‌کنندگان، امکان تسهیل یا معافیت از برخی فرایندها و مجوزها و آزمایش ابعاد نرم‌افزاری و بازار، ایجاد شناخت مخاطرات واقعی، امکان کاهش ریسک و تسهیل تأمین سرمایه اشاره کرد.

محیط آزمون، هم برای صاحبان کسب‌وکار مفید است هم برای کاربران

رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد، حضور کسب‌وکارها در محیط آزمون را برای مشتریان و کاربران نهایی نیز مؤثر دانست و در این رابطه افزود: افزایش دامنه محصولات و خدمات، کاهش هزینه‌ها و بهبود دسترسی به خدمات مالی و بهبود روند حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان از جمله فواید حضور کسب‌وکارها در سندباکس است.

رئیس کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیط‌های آزمون با بیان اینکه حضور کسب‌وکارها در سندباکس می‌تواند موجب ایجاد تحولات مثبت بازارهای مختلف شود، گفت: از جمله مواهب حضور کسب‌وکارها در محیط آزمون در «بازار پول»، می‌توان به افزایش کارآمدی و سودآوری صنعت بانک‌داری و شفاف‌شدن فعالیت‌های مشمول حوزه خلأ قانونی و توسعه محصولات مالی اشاره کرد؛ در «بازار سرمایه و بیمه» نیز شناخت دقیق از فین‌تک‌ها موجب شناسایی روندهای آن‌ها و بهبود نظارت و سامان‌دهی بازارهای مرتبط و ارتقای سیستم‌های سنتی بازار سرمایه و بیمه و ارائه خدمات نوین می‌شود؛ همچنین برای سایر تنظیم‌گران بخشی نیز این موضوع ضمن افزایش تولید ناخالص داخلی، افزایش اشتغال و سایر شاخص‌های کلان، به افزایش تولید نوآورانه و ارائه خدمات با دسترسی بالاتر کمک می‌کند.

وی افزود: این محیط همچنین برای تنظیم‌گران عمومی مزایایی نظیر امکان شناخت بی‌واسطه از ایده‌های جاری فین‌تک‌ها، تغییرات ایجادشده در محصولات فناورانه و فعالان این حوزه و مدیریت مخاطرات و رشد فرصت‌ها را به همراه دارد.

راه‌اندازی پنجره واحد ثبت درخواست‌ها

تقوایی نجیب ضمن اشاره به ظرفیت‌های ایجاد شده پیرامون حضور کسب‌وکارها در سندباکس بیان کرد: مشارکت در نهایی‌سازی دستورالعمل ایجاد نظام مدیریت یکپارچه محیط‌های آزمون تنظیم‌گری کسب‌وکارهای نوآورانه در فضای مجازی، راه‌اندازی پنجره واحد ثبت درخواست‌ها (irantama.mefa.ir)، فعال‌سازی ظرفیت دبیرخانه و کمیته کارشناسی ذیل آن و راه‌اندازی ۶ عنوان محیط آزمون بخشی از جمله اقدامات انجام شده در این حوزه بوده است.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد در پایان ضمن بیان اینکه گاهی محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهند تنظیم‌گران انعطاف مناسبی نسبت به کسب‌وکارها نشان دهند، گفت: ما با فرصت محیط آزمون، به دنبال ایجاد فضایی هستیم که اجازه ورود کسب‌وکارهای نوظهور را مهیا می‌کند؛ هدف از سندباکس، ایجاد محیطی امن برای کسب‌وکارهای نوظهور است که بتوانند حضور پیدا کرده و پاسخی دریافت کنند.