روزی که شوروی پشت مزدوران را در ایران خالی کرد / پاسخ بختیار به ادعای رضا پهلوی / تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد / گرامافونی که ایرانی‌ها ۱۲۰۰ سال پیش ساختند / آبادان در بیش از یک قرن پیش

بسته ویدیویی «تابناک» مجموعه‌ای از ویدیوها پیرامون رویدادهای سیاسی عمدتاً متکی بر گزارش‌ها و تحلیل‌ها و ویدیویی‌هایی درباره دیگر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و... است که تماشایش را از دست داده‌اید؛ نگاهی دوباره و متفاوت به آنچه در این بستر می‌توان فرا گرفت.

 

 

روزی که شوروی پشت مزدوران را در ایران خالی کرد

پس از جنگ جهانی دوم، اتحاد جماهیر شوروی قصد داشت، بخش‌هایی از ایران را از طریق گروه‌های وابسته‌اش تجربه و به خود الحاق کند. فرقه دموکرات آذربایجان | آذربایجان دموکرات فرقه‌سی، گروهی تجریه طلب بود که سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ - پایان جنگ جهانی دوم- در تبریز با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به رهبری جعفر پیشه‌وری و همراهی چندین تن دیگر اعلام موجودیت کرد. این گروه به سرعت با تمرکز بر قوم گرایی و با حمایت شوروی شروع به شکل دادن ارتش محلی نمود، اما پس از سفر قوام به شوروی و وعده امتیاز نفت شمال به استالین، روس‌ها از آذربایجان خارج شدند و تشکیلات پیشروی را جمع کردند. جهانشاهلو افشار، معاون پیشه وری روایت می‌کند که او و پیشه وری را به کنسولگری روسیه احضار کردند و به آن‌ها اخطار دادند، باید از تبریز به باکو بروند و وقتی با عصبانیت و مقاومت جعفر پیشه وری مواجه شدند، سرهنگ شوروی در را باز می‌کند و به او می‌گوید: «سَنی گَتیرَن، سنَ دِییر گِت | کسی که تو را آورده، به تو می‌گوید برو». اکنون در تابناک، تصاویر استقرار و لشکرسازی پیشه وری در آذربایجان، سخنان معاون پیشه وری و تصاویر خروج نیرو‌های شوروی و وابستگان تجزیه طلب‌شان در ایران را پس از فرمان شوروی در تابناک می‌بینید.  

 

 

تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد

نبرد استالین گراد | Battle of Stalingrad یکی از طولانی‌ترین، مهلک‌ترین و سرنوشت سازترین نبرد‌های جبهه شرقی جنگ جهانی دوم بود. در این نبرد، نیرو‌های ورماخت و متحدانش که در جریان تهاجم آلمان به شوروی، به منظور سلطه بر شهر استالینگراد در کرانه رود ولگا، به آن یورش برده بودند، پس از چندین ماه درگیری خونین، با ضد حمله ارتش سرخ به محاصره درآمدند تا در نهایت سوم فوریه ۱۹۴۳ میلادی شکست خورده و فیلدمارشال فریدریش پائولوس، فرمانده ارتش ششم ورماخت به همراه ۲۵۰۰ افسر عالی‌رتبه از جمله ۲۵ ژنرال و بیش از صدهزار درجه دار و سرباز تسلیم ارتش سرخ شدند. از این نبرد با ۲.۲ میلیون سرباز در دوران درگیری و ۱.۲ تا ۲ میلیون کشته و زخمی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و خونبارترین درگیری‌های نظامی تاریخ و نقطه بازگشت جبهه شرقی یاد می‌شود. تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد را می‌بینید.  

 

 

گرامافونی که ایرانی‌ها ۱۲۰۰ سال پیش ساختند

بنوموسی سه پسر موسی بن شاکر خراسانی به نام‌های محمد، احمد و حسن از دانشمندان ایرانی قرن نهم میلادی (قرن سوم هجری) و از پیشروان نهضت ترجمه بودند. آنها اختراعات زیادی در مهندسی مکانیک سیالات و اتوماسیون داشته‌اند که بعدها توسط دانشمندان اروپایی مورد اقتباس قرار گرفته است. یکی از اختراعات آنها گرامافونی بود که با قدرت آب کار می‌کرد. این گرامافون در اروپا بازسازی شده و براساس طرح‌هایی ساخته شده که مکانیزم فعالیتش را می‌بینید. 

 

 

آبادان در بیش از یک قرن پیش

آبادان یک قرن پیش درگیر توسعه متاثر از شکل گیری صنعت نفت ایران بود که تحت کنترل انگلیس قرار داشت. نخستین پالایشگاه خاورمیانه در ۱۲۹۱ در آبادان افتتاح شد که در پی آن بسیاری از نخستین‌ها در آبادان احداث شد. تصاویری که از آبادان در سال ۱۲۹۹ یعنی بیش از پیش ثبت شده توسط دفتر مولتی مدیای «تابناک» با هوش مصنوعی بازسازی و ارتقای کیفیت داده شده است. این تصاویر مردم را در حال فعالیت در صنعت نفت آبادان به همراه تصاویری از حرکت قطار و حرکت قایق‌ها در رود کارون ثبت کرده است که در «تابناک» می‌بینید.  

 

 

پاسخ بختیار به ادعای رضا پهلوی

برخی سلطنت طلب‌ها از جمله رضا پهلوی پسر محمدرضا پهلوی در سال‌های اخیر و به خصوص پس از تحریم‌های گسترده ایران در دو دهه اخیر که شرایط را برای مردم بسیار سخت کرد، از ژاپن و کره جنوبی شدن ایران، در صدور تداوم حکومت پهلوی سخن گفته‌اند. شاپور بختیار آخرین نخست وزیر پهلوی به این پرسش پاسخ داده بود. می‌بینید و می‌شنوید.