جهان امروز جهان تلفیق و ترکیب است/ تجربه مینیمالیستی در ناکجاآباد

به گزارش خبرنگار مهر، کنسرت نمایش «ناکجا آباد» به کارگردانی سپیده صباغ این روزها در تماشاخانه ملک در حال اجراست. این کنسرت نمایش بر اساس ادبیات عامیانه «ترکه و تبر» به قلم محمود توسلیان و با آهنگسازی پیمان خازنی روی صحنه رفته است. این اثر با تمی عاشقانه، قصه عشق ملک سلیم به دختر شاه پریان روایت می‌کند. «ناکجا آباد» اولین نمایشی است که صباغ کارگردانی می‌کند، او فارغ التحصیل رشته کارگردانی نمایش است و پیش از این به عنوان بازیگر در سریال‌هایی همچون «سراب» و «برابر با اصل» و نمایش‌هایی مثل «بکت»، «کافه عاشقی»، «ترانه‌های شرقی» و «کوکوی کبوتران حرم» حضور داشته است.

صباغ درباره شیوه اجرایی کنسرت نمایش «ناکجا آباد» به خبرنگار مهر گفت: انتخاب من این بود که کارگردانی این کار، به خصوص در زمینه‌ میزانسن و طراحی حرکت تداعی‌کننده‌ هیچ‌کدام از اشکال هنری‌ که با هم ترکیبشان کرده‌ایم؛ کنسرت یا نمایش نباشد اما در عین حال حس آشنایی را در مخاطب ایجاد کند. در واقع می‌خواستم تماشاگر کنسرت نبیند اما حس حضور در کنسرت به او دست دهد. تئاتر نبیند اما خودش را در فضای تئاتر بیابد.

وی در پاسخ به این که تجربه بازیگری و تحصیلات دانشگاهی‌اش در رشته کارگردانی چه تاثیری در خلق این اثر داشته است، توضیح داد: ما در دوره‌ دانشگاه به صورت تخصصی با موسیقی و کاربردهای نمایشی‌اش آشنا شدیم و به اشکال مختلف در اتودها و تمرین‌هایمان از موسیقی استفاده کرده‌ایم و بخش زیادی از داشته‌ها و دانسته‌هایم را مدیون و مرهون آن دوره و تجربیاتش می‌دانم؛ تجربیاتی که امروز بخشی از آن روی صحنه «ناکجا آباد» دیده و شنیده می‌شود.

کارگردان کنسرت نمایش «ناکجا آباد» درباره تجربه مینیمالیستی طراحی صحنه، نور و موسیقی این اثر بیان کرد: اگر بخواهیم کمی موسیقی سنتی را موشکافانه بررسی کنیم، ذات موسیقی سنتی مینیمال نیست ولی در چند دهه اخیر موسیقیدانان سرشناسی در حوزه سنتی چون حسین علیزاده و کیهان کلهر، در تلاش بوده‌اند که رفتارهای مینیمالی را با حفظ رویکرد سنت ارایه کنند.

وی افزود: به نظر من این موسیقیدانان در کارشان موفق بوده‌اند، به طوری که تاثیر آن را امروز می‌توانیم بر نسل جوان ببینیم. این صحنه هم به آهنگسازی پیمان خازنی در تلاش است تا مینیمالی از ژانر موسیقی ایرانی ارایه کند. شاید همین خاصیت متمایز موسیقی سنتی ایرانی و تلفیق تئاتر مدرن نکته‌ای بود که من و پیمان خازنی را ترغیب به انجام این کار کرد.

صباغ درباره اینکه «ناکجا آباد» را چقدر نمایش و چقدر کنسرت می‌داند، توضیح داد: به نظر من جهان امروز، جهان تلفیق و ترکیب است. جهان شناور بینا رشته‌ای است. از طرفی به نظر من هنر امروز ما نیاز مبرمی به چنین ترکیب‌ها و تلفیق‌های شناور بین مدیوم‌های هنری دارد تا بتواند قشرهای مختلف جامعه را با سلایق و انتخاب‌های متفاوت در کنار هم به تماشا و لمس یک اثر هنری بنشاند.

وی ادامه داد: ما هم در این کار تلاش کردیم با ترکیب کردن موسیقی و تئاتر با الهام از ادبیات فولکلور، محصولی ارایه دهیم که باب طبع طیف گسترده‌تری از مخاطبان آثار هنری قرار بگیرد. من هم می‌توانم اسم این کار را تئاتر بگذارم چرا که عناصر نمایشی مثل طراحی صحنه و لباس، نور و میزانسن و بازی و غیره به سیاق آشنای تئاتری در آن موجود است. هم می‌توانم اسمش را کنسرت بگذارم چون موسیقی و ساز و آواز در آن به کار گرفته شده است. اما ترجیح می‌دهم از بین این ۲ گزینه اسمی برایش انتخاب نکنم و بگذارم مخاطب هرطور که سلیقه‌اش می‌کشد با کار مواجه شود.

صباغ در پایان درباره حضورش در این کار توضیح داد: قبلا سابقه‌ی آشنایی و همکاری با جناب خازنی را داشته‌ام و هر دوی ما ذهنیت مشابه و نزدیکی در مورد ترکیب شکل‌های مختلف هنری داریم. متنی از جانب وی پیشنهاد شد به قلم آقای توسلیان که به نظرم آمد جای کار دارد و سابقه‌ تئاتری‌ام حکم می‌کرد که عمق دراماتیک بیشتری به متن بدهم. در نتیجه با توجه به پتانسیل موجود در متن و با رجوع به الگوی سفر قهرمانی یونگ و اسطوره شناسی جوزف کمپل مشغول بازنویسی شدم و نتیجه شد آن چه که می‌بینید.

سپیده صباغ، میثم ‌اکبری، زهره ‌فیروزی، آتنا قرائی، مهشید زبردست بازیگران این اثر نمایشی هستند.

میثم اکبری و زهره فیروزی بازی‌خوانی این کنسرت نمایش را برعهده دارند. احسان افشاری، مسعود کلانتری، امیر ارجینی و محمدعلی بهمنی، شاعران اشعار کنسرت نمایش «ناکجاآباد» هستند. پیمان خازنی، اردوان عزیزی، آتنا قرایی، آنیتا هراتی، محمدعلی کشانی و ساجد رضوی به همراه ساحل سراج، همخوان در گروه نوازندگان قرار دارند. اویس سعیدیان، فهیمدخت بابایی، مریم ‌شایسته و مسعود داریوشی نیز هم‌سرایی این کنسرت نمایش را برعهده دارند. همچنین ملینا فرجی نوازنده سنتور و بهنام بیات نوازنده کمانچه در ضبط آهنگ «چشم جادو» کنسرت نمایش «ناکجاآباد» همکاری داشته‌اند.

دیگر عوامل این نمایش عبارتند از شهاب الدین سیدی تهیه کننده، شایان شفابخش گرافیک و طراح پوستر، کوروش جوان عکاس، مهسان رجبی طراح لباس، سید مصطفی طباطبایی دکوراتور، صبا گلباز خوشنویس، طراح صدا آستیاژ ضیائی، پیام سوری ضبط صدا، زهرا نورا نجفی مشاور رسانه و تبلیغات فضای مجازی، آیلار احمدی عکاس و فرشید مصدق طراح نور.

این کنسرت نمایشتا ۱۹ دی ماه در تماشاخانه ملک روی صحنه است.