در جنگ رسانه‌ای به دنبال تحول در فرایند اقناع هستیم

نخستین نشست «بازآرایی نظام رسانه‌ای کشور در تراز انقلاب اسلامی» با حضور فرشاد مهدی پور، معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ هادی کافی، مشاور معاون تبلیغات و اطلاع رسانی؛ محمد آقاسی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ مرتضی اسمعیلی طبا، رئیس دانشکده رسانه دانشگاه ادیان محمدحسین پیشاهنگ، عضو کارگروه رسانه مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی و معاون برنامه‌ریزی و راهبری علمی خبرگزاری رسا؛ عیسی زارعی، مدیرپژوهش دانشکده صدا و سیمای استان قم؛ کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه دانشکده صدا و سیمای قم؛ علی اسفندیار، مدرس روزنامه‌نگاری و مدیر کانون نویسندگان حوزوی؛ محمدعلی عموزاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان؛ مهدی توکلیان، کارشناس رسانه و مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قم در کتابخانه مرکزی قم برگزار شد.

فرشاد مهدی پور، معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست گفت: امروز با یک جنگ رسانه‌ای و همه جانبه از سوی دشمنان رو به رو هستیم و در نتیجه به این فکر می‌کنیم که چگونه بتوانیم در فرآیند اقناع تحول ایجاد کنیم. فاصله نظر و عمل زیاد است و به همین دلیل گفتگو شکل نمی‌گیرد و به حل مسئله نمی‌رسیم و انتقال ایده به عمل می‌تواند یکی از موضوعات این نشست‌ها باشد.

مهدی پور تاکید کرد: در کشور بیش از ۲۰ مرکز آموزشی در حوزه رسانه داریم و ه‍واقعیت آن است که نهاد‌های دانشگاهی کم می‌توانند به واقعیت نزدیک شوند و با کنشگران به گفتمان واحد برسند و یکی از راه‌ها برای رسیدن به این موضوع، تغییر سرفصل‌های درسی است و اصلاحات و بازآرایی لازم در حوزه رسانه‌ها از طریق دانشگاه‌ها انجام شود.

هادی کافی، مشاور معاون تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست گفت: تفاوت رسانه‌ها در چیست؟ اگر بخواهیم رسانه انقلاب اسلامی را طراحی و به مخاطب عرضه کنیم چه باید بکنیم؟ باید بستری را ایجاد کنیم که همه ظرفیت‌ها جمع شود تا بتوانیم این کار را انجام بدیم و در این راستا جایزه قلم مقدس را طراحی کرده ایم و این نشست و نشست‌های دیگر در آینده زمینه‌های علمی این حوزه را حاصل می‌کند.

مهدی توکلیان دبیر نشست بازآرایی نظام رسانه‌ای کشور در تراز انقلاب اسلامی گفت مجموعه مقالات و متون اساتید و صاحب نطران ارایه شده در این نشست به صورت نسخه الکترونیکی آماده پدر اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت و اظهار داشت برگزاری این رویداد رسانه‌ای در خاستگاه انقلاب اسلامی ایران می‌تواند زمینه ساز مناسبی در تحقق اهداف تمدن نوین اسلامی مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی باشد.

مرتضی اسمعیلی طبا، رئیس دانشکده رسانه دانشگاه ادیان در این نشست گفت: در ابتدا لازم است یاد کنیم از مرحوم رستم قاسمی که کمک زیادی کردند در اهدای زمین این کتابخانه مرکزی که امروز خدمات متنوعی را به مردم ارائه می‌کند.

وی ابراز داشت: موضوع این نشست دقیق و هوشمندانه انتخاب شده است؛ چرا که در بسیاری از همایش‌ها به عملکرد‌های دشمن می‌پردازیم و نقد می‌کنیم و کمتر به ضعف‌های نظام رسانه‌ای خودمان می‌پردازیم؛ در حالی که باید به هر دو موضوع پرداخته شود. مدل‌های زیادی در این حوزه پرداخته شده که در اینجا مدل لاسول به طور اختصاصی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مدل از فرستنده، محتوا، مخاطب، کانال و تاثیر یا بازخورد ارائه شده که چند مولفه نیز در این ارائه به آن افزوده شده است. نظام رسانه‌ای کشور شامل رسانه‌های دولتی، غیردولتی، سنتی و مدرن می‌شود و انواع رسانه‌ها باید در این مدل دیده شود.

مرتضی اسمعیلی طبا تاکید کرد: سبک رهبری، نهاد‌های موثر: رسانه، حاکمیتی، دین، خانواده، احزاب و جریان‌های موثر و... باید در این بازآرایی دیده شود و نظرات متخصصان در تکمیل این موضوع بسیار اهمیت دارد.. مولفه‌هایی که در این نظام تراز باید دیده شود، در درجه اول محتوا است و در محتوا، نیازسنجی، اهمیت به فرهنگ و هنر و استفاده از ظرفیت‌های ایرانی اسلامی در این زمینه اهمیت دارد.

رئیس دانشکده رسانه دانشگاه ادیان خاطرنشان کرد: اولویت‌های موضوعی در محتوا بسیار مهم است؛ گاهی تولید ما براساس نیازسنجی و افکارسنجی نیست، محتوا باید اولویت ذهن مردم باشد؛ در درجه دوم، ساختار رسانه اهمیت دارد؛ تنوع ساختار‌ها و ژانر‌ها در سینما، تئاتر، کتاب، مطبوعات، هنر‌های تجسمی و... که هر کدام یک رسانه هستند می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. گونه شناسی مخاطبان یکی دیگر از عوامل مهم است که باید به طور دقیق مطالعه شود و مولفه آخر، تکنیک‌های تاثیرگذاری است که شامل تکنیک‌های اقناع که قله هر ارتباطی است، تکنیک برجسته سازی و چارچوب سازی، تکنیک‌های خبری و... می‌شود.

اسمعیلی طبا در پایان برخی از ویژگی‌های رسانه تراز را ارائه کرد و گفت: رسانه‌ای که نیاز، علایق و مصلحت‌های مخاطب را بشناسد و به آن پاسخ دهد رسانه تراز است و رسانه‌ای که قدرت اقناع نداشته باشد، روایت اول را از دست بدهد و میدان را به دست دشمن بسپارد؛ مرجعیت رسانه‌ای اش در حال کاهش است و تاثیر گذاری ندارد. رسانه‌ای که با سبک مدیریت مکانیک و نه ارگانیک و بدون نوآوری مدیریت شود، رسانه تراز نیست.

محمدحسین پیشاهنگ، عضو کارگروه رسانه مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی و معاون برنامه‌ریزی و راهبری علمی خبرگزاری رسا در این نشست گفت: موضوع این نشست، مطالبه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بوده است و ایشان سه موضوع بازسازی یا تجدید، انقلابی بودن و داشتن راهبرد رسانه را مدنظر قرار داده اند. ما در بحث فرهنگ و رسانه گرفتار بافت فرسوده هستیم و این با بازآرایی حل نمیشود و نیازمند بازسازی است و این ضعف ساختمان رسانه‌ای بود که منجر به آسیب کشور در اختشاشات سال گذشته است. از آنجا که ما درگیر یک بازسازی ساختاری هستیم، نیازمند رویکرد‌های انقلابی با تکیه به شور و خلاقیت جوانان هستیم.

وی تصریح کرد: بر مبنای بیانات مقام معظم رهبری، نیازمند راهبرد رسانه‌ای هستیم که منظور از آن، تغییر نرم افزار فرهنگی جامعه است یعنی آن چیزی که رفتار اجتماعی مردم را تعیین می‌کند و رسانه در این زمینه برجسته‌ترین نرم افزار و ابزار است. راهبرد ما در این زمینه، باید ایجاد نرم افزار‌های موثر یا تغییر فضای حاکم در بخش‌های مختلف جامعه باشد.

عیسی زارعی، مدیرپژوهش دانشکده صدا و سیمای استان قم نیز در این نشست گفت: ما تا چه میزان تولید ادبیات نظری در حوزه رسانه تراز انقلاب اسلامی داشته ایم؟ یکی از راه‌های گفتنمان سازی در هر حوزه، تولید منابع مکتوب است و جستجو‌ها در این زمینه نشان می‌دهد که مطالب کمی در این زمینه به صورت عینی منتشر می‌شود که شامل دو کتاب است که نزدیک به موضوع منتشر شده است.

وی تاکید کرد: در حوزه پایان نامه‌ها تنها یک پایان نامه با موضوع رسانه تراز کار شده است، در پایگاه‌های اطلاعاتی مقالات پژوهشی نیز تنها سه مقاله نزدیک به موضوع ارائه شده است و به نظر می‌رسد که در این زمینه نیازمند توجه بیشتری هستیم تا ادبیات نظری و گفتمان سازی در این حوزه شکل بگیرد.

علی اسفندیار، مدرس روزنامه‌نگاری و مدیر کانون نویسندگان حوزوی در این نشست گفت: برای آنکه بتوانیم فرهنگ نوشتن را همگانی کنیم تا در نتیجه آن، روایت اول را خودمان تولید کنیم، نیازمند هفت مرحله هستیم که اولین مرحل، توجه به فلسفه نگارش است و نیازمند این هستیم که بدانیم که نوشتن در مکاتب توحیدی چگونه آغاز شد، معرفت شناسی فرم نوشتن را بدانیم و پیش آگاهی و ضرورت نوشتن را درک کنیم.

وی در ادامه افزود: مرحله دوم، جریان شناسی نوشتن است و چنانچه می‌دانیم ادبیات در بسیاری از کشور‌ها ابزار سیاست گذاری است و ما سامانه‌ای برای رسانه‌ای کردن ادبیات و فرهنگ نداریم؛ مرحله سوم نیز سیاست گذاری نوشتن است و در این مرحله باید بدانیم که نسبت حکمرانی و کلمه چیست؟ آیا کلمه همان فیلم نامه است؟ در مراکز حوزوی و دانشگاهی، بدون توجه به فلسفه نگارش، دوره‌های نگارش و فیلم نامه نویسی می‌گذاریم و بد آموزش می‌دهیم. چهارم، پویش نوشتن است که در حال حاضر نیز وجود دارد و اکنون شاهد گذار از شهروند خبرنگاری به شهروند سردبیری هستیم که افراد معمولی تاثیرگذاری بیشتری نسبت به برخی از رسانه‌ها دارند؛ و پنجم شبکه نگارش و ششم جهاد روایت و هفتم تولید ترکیبی و چند رسانه‌ای است.

کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه دانشکده صدا و سیمای قم نیز در این نشست گفت: انقلاب اسلامی ایران، خود یک رسانه بود و به شکل رسانه‌ای خودش با بازتولید کرد و امام خمینی همه چیز را در قالب رسانه ارائه کرد و حرف‌های خود را به گوش عمیق‌ترین لایه‌های عمومی و نخبه رساند.

وی تصریح کرد: اکنون نیز انقلاب اسلامی باید برای رسیدن به تمدن اسلامی برسیم، باید رسانه‌های خود را با تکنیک‌ها فنون و سیاست گذاری رسانه‌های تراز را به این منظور بازآرایی کنیم و ظرفیت‌های نخبگانی و کشوری را به این سمت حرکت دهیم.

اکبری تاکید کرد: برای ایجاد تمدن اسلامی، باید هژمونی فرهنگی و قدرت نرم را به جامعه اشراق کنیم و برای رسیدن به این هدف نیازمند این هستیم که رسانه‌های ما دارای ویژگی‌های عدالت محور، امیدبخش، آگاهی بخش، اخلاق گرایی، فسادستیز، روشنگری و عقلانیت گرایی باشد.

محمد آقاسی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست گفت: فضای رسانه‌ای جدید نیازمند یک بازآرایی رسانه‌ای است؛ چرا که در حال حاضر آرایش رسانه‌ها تغییر کرده است و دیگر رسانه‌ها صرفا در دستان حکومت‌ها نیست و کشور‌های پیشرفته از سال‌ها پیش خود را برای این موضوع آماده کرده و مبانی نظری آن را نوشته اند.

وی تصریح کرد: در یک دقیقه، یک میلیون ساعت محتوا در رسانه‌های مختلف توسط مردم تولید می‌شود و این آمار رو به افزایش است و مقام معظم رهبری نیز بار‌ها هشدار‌هایی نسبت به آمادگی و بازآرایی فضای رسانه‌ای داشته اند. 

آقاسی خاطرنشان کرد:امروزه مخاطب ما خود تولید کننده محتوا است و در نتیجه، شاهد هستیم که بسیاری از رسانه‌هایی که در حال فعالیت هستند به واسطه محتوایی که توسط همه افراد با سطح سواد مختلف تولید می‌شود، در بسیاری از موارد عقلانیت محور نیستند و نیازمند این هستیم که ناخودآگاه ما در درک این موضوعات باید تغییر کند و آمادگی داشته باشیم.

معاون اطلاع رسانی و تبلیغات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ در نشست «بازآرایی نظام رسانه‌ای کشور در تراز انقلاب اسلامی» اعلام کرد برگزاری جلسات و نشست‌های تخصصی می‌تواند در محقق شدن موضوع نشست نقش مهمی داشته باشد.