دیسک باستانی از رازی بزرگ پرده برداشت

غزال زیاری: طبق مطالعه منتشره در مجله Astronomische Nachrichten یک اثر باستانی در ایتالیا کشف شده که در حقیقت یک دیسک سنگی دارای حکاکی است و همین دیسک ممکن است رازگشای یک راز قدیمی باشد. محققان بر این باورند که این حکاکی‌ها در واقع نقشه آسمان شب است.

در جریان این مطالعه، محققان چندین حکاکی انجام شده روی این دیسک را شناسایی کردند که طبق گفته آنها دقیقا با مکان گروه‌هایی از ستاره‌های قابل رویت در آسمان شب مطابقت دارد. بدین ترتیب این سنگ "آئین" اگر قدیمی‌ترین نقشه از آسمان نباشد، بی تردید یکی از قدیمی‌ترین نقشه‌های آسمانی است که تا به امروز کشف شده و در هر حال به تحقیقات بیشتری برای درک ماهیت این دیسک نیاز است.

بیشتر بخوانید:

• جومونگ و سوسانو به روایت هوش مصنوعی

این سنگ که تقریبا به اندازه تایر اتومبیل است، در محل قلعه باستانی تپه‌ای در روپین‌پیکولو در شمال شرقی ایتالیا پیدا شده است. این سبک از سکونت‌گاه‌های تاریخی معمولا دارای دیوارهای سنگی عظیمی هستند که به منظور محافظت از قلعه‌ها ساخته می‌شوند. این بنا در حال حاضر با نام کاستلیری مشهور است.

حکاکی‌ها از چه حکایت دارند؟

به گفته کارشناسان، قلعه کاستیلری در روپین‌پیکولو، در بین سال‌های ۱۸۰۰ تا ۱۶۵۰ قبل از میلاد مسیح تا ۴۰۰ قبل از میلاد مسیح به عنوان یک قلعه مستحکم مورد استفاده قرار می‌گرفته ولی مشخص نیست که این سنگ چقدر قدمت دارد و به احتمال زیاد به بخشی از این دوره تاریخی برمی‌گردد و حداقل ۲۴۰۰ ساله است.

طبق گفته کارشناسان این دیسک سنگی، دارای علائمی است که مشخصا توسط دست انسان ایجاد شده و چنین علائمی به شکل تصادفی ایجاد نمی‌شوند. این نشانه‌ها به شکلی نامنظم در سطح دیسک گسترده شده‌اند ولی همه آنها جهت‌گیری مشترکی دارند که حکایت از آن دارد که آنها توسط یک فرد و با استفاده از نوعی قلم درز ابتدایی حکاکی شده‌اند.

در کل، محققان ۲۹ علامت را برروی این سنگ مشاهده کردند که ۲۴ تا از آنها در یک وجه سنگ قرار دارند و ۵ تای دیگر در سوی دیگر سنگ. جالب اینجاست که دانشمندان با بهره‌گیری از یک نرم‌افزار، این علائم را به شکل نقشه‌ای ترسیم کرده و بر پایه نحوه ظاهر شدن ستاره‌ها در آسمان در طول دوره‌ای که قلعه روپین پیکولو مورد استفاده قرار می‌گرفته، به گروه‌های خاصی از ستارگان در صور فلکی عقرب، شکارچی و کاسیوپیا و همچنین خوشه پروین رسیدند.

محققان به این نتیجه رسیدند که با توجه به دقتی که با توزیع ستاره‌های مذکور مطابقت دارد، بسیار بعید است که این نشانه‌ها به صورت تصادفی برروی این سنگ ترسیم شده باشند.

علامتی که قابل شناسایی نیست

جالب اینجاست که یکی از این علائم که در بخش شمالی صورت فلکی شکارچی برروی این سنگ حکاکی شده، ابهامات گسترده‌ای را به همراه داشته؛ چرا که دانشمندان نتوانستند آن را در آسمان شب فعلی شناسایی کنند.

این علامت غیرقابل شناسایی، شبیه دیگر علائم است و طبیعتا با هدفی خاصی و به صورت عمدی ترسیم شده است. محققان برای توضیح بیشتر در این رابطه، به این نکته اشاره کردند که این علامت ممکن است نشان‌دهنده ستاره‌ای در صورت فلکی شکارچی باشد که در زمان حکاکی برروی این سنگ، در فضا وجود داشته، اما بعدها تبدیل به یک ابرنواختر شده (انفجارهای فاجعه باری که در هنگام مرگ ستاره‌های بزرگ رخ می‌دهد) و یا شاید هم علامتی از یک ابرنواختر شکست‌خورده باشد.

منظور از ابرنواختر شکست خورده این است که یک ستاره به شکلی ناگهانی، مانند مراحل ابتدایی یک ابرنواختر درخشان می‌شود؛ اما اوضاع طبق روند معمول پیش نمی‌رود. تصور می‌شود که سیاهچاله‌ها، بازمانده‌های ابرنواخترهای شکست خورده باشند.

در صورتی که علامت روی این سنگ، یک ابرنواختر شکست خورده باشد، سیاهچاله باقی‌مانده از آن در حال حاضر قابل مشاهده نخواهد بود؛ اما می‌توان با استفاده از مشاهدات نجومی مدرن آن را شناسایی کرد.

نویسندگان این مطالعه نوشتند:« ابرنواخترهای شکست خورده واقعا جالب هستند؛ چرا که یکی از تکنیک‌های جستجوی آنها، دقیقا جستجو به دنبال ستاره‌های گمشده در آسمان فعلی با بهره‌گیری از تصاویر قدیمی است. این امکان، راه را برای تائید تفسیرهای پیشنهادی فراهم می‌کند.»

محققان حالا به دنبال انجام مطالعات بیشتر برای ارزیابی تفسیر پیشنهادی هستند تا بتوانند معنا و مفهوم علائم روی این سنگ را مشخص کند. نویسندگان این مقاله گفته‌اند:« ما این تفسیر را به چشم یک پیشنهاد در نظر می گیریم و از افرادی که مشغول انجام مطالعات و جستجو درباره تمدن کاستیلری هستند، می‌خواهیم تا از تفسیرهای خیالی اجتناب کنند. کشف بقایای یک ابرنواختر شکست خورده در موقعیت علامت ناشناخته در شمال ستاره ابطالجوزا (آلفای شکارچی) برروی دیسک سنگی، تحقیقات و بررسی ما را ثابت خواهد کرد.»

یکی از قدیمی‌ترین تصاویر از آسمان

گرچه زمان دقیق ایجاد این دیسک سنگی هنوز مشخص نیست ولی از آنجا که دست کم ۲۴۰۰ سال قدمت دارد، این سنگ ممکن است یکی از قدیمی‌ترین نقشه‌های آسمانی که تا به امروز کشف شده است، باشد.

قدیمی‌ترین زمان احتمالی حکاکی این سنگ به سال ۱۸۰۰ قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد ولی حتی اگر آخرین تاریخ انجام این حکاکی را در نظر بگیریم هم قدمت آن به ۴۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد و نمایش آسمان برروی این سنگ در مقایسه با یافته‌های مشابه دیگر، بسیار قدیمی است.

قدیمی‌ترین تصویر شناخته شده از آسمان، احتمالا دیسک نبرا است. یک شی باستانی برنزی که در آلمان یافت شده و قدمت آن به حدود سال ۱۶۰۰ قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. این دیسک ویژگی‌هایی دارد که به‌عنوان اجرام نجومی تفسیر شده‌اند. اما برخی از محققان بر این باورند که این دیسک بیشتر یک نمایش نمادین است تا یک نقشه دقیق نجومی. نقشه‌های دقیق از آسمان اولین بار در قرن اول قبل از میلاد مسیح و حداقل چند قرن پس از زمان تقریبی ایجاد دیسک روپین پیکولو ارائه شده‌اند.

از سوی دیگر اطلاعات کمی درباره جمعیتی که در آن دوره در منطقه روپین پیکولو زندگی می‌کردند وجود دارد؛ ولی محققان معتقدند که این دیسک ممکن است به ردیابی تغییر فصل به این افراد کمک می‌کرده و آنها از آن برای تعیین زمان مناسب برای انجام فعالیت‌های کشاورزی بهره می‌بردند.

بیشتر بخوانید:

بیشتر بخوانید :

• چرا هواپیماهای مسافربری بوق دارند؟

• بزرگترین دستاوردهای علمی در سال ۲۰۲۳

منبع: newsweek

۵۸۵۸