واکنش‌ها به انتشار «عمامه صورتی»؛ مستندی سفارشی برای نمایش «وجود آزادی» در ایران

فیلم مستند «عمامه صورتی» که به تازگی در ایران منتشر شده، با واکنش‌های متفاوتی از سوی کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه شده است. برخی کاربران با اشاره به حضور زنان و دخترانی بدون «حجاب» در این مستند، آن را مستندی سفارشی از سوی حکومت برای نمایش «وجود آزادی» در ایران می‌دانند.

این مستند، ساخته حسین شمقدری، فرزند جواد شمقدری، معاون سازمان سینمایی و مشاور رئیس‌جمهور در دولت محمود احمدی‌نژاد، است.

او در این مستند به سراغ موضوع «حجاب و گشت ارشاد» می‌رود و از جنبه‌های مختلف به بررسی چگونگی «امر به معروف و نهی از منکر در ایران»، به ویژه در رابطه با نسل جوان می‌پردازد.

حسین شمقدری در بخش‌هایی از مستند خود به مسائل دیگری چون فسادهای مالی، زندگی تجملی مقامات جمهوری اسلامی، دیدگاه‌های مردم درباره روحانیت، و برخوردهای طبقاتی تبعیض‌آمیز در جامعه نیز می‌پردازد؛ موضوعاتی که بارها از سوی منتقدین جمهوری اسلامی، فعالان و تشکل‌های صنفی و مدنی و نیز شمار زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی مورد اشاره قرار گرفته و در موارد زیادی با برخوردهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی مواجه شده است.

چهره اصلی در «عمامه صورتی»، یک روحانی به نام حسین صفری، مشهور به «آخوند تکواندوکار» است. او که به واسطه فعالیت‌هایش در فضای مجازی شهرت دارد، در این مستند با زنان و دخترانی به گفت‌وگو می‌نشیند که تعدادی از آنها بدون حجاب اجباری مورد نظر جمهوری اسلامی هستند.

حسین صفری در این گفت‌وگوها که در نقاط مختلف ایران ضبط شده است، نظرات این زنان و دختران را درباره حجاب، دین، و امر به معروف جویا می‌شود. برخی از این اظهارات علنی و انتقاد از نظام، مقامات حکومت، و روحانیون، با توجه به فضای کنونی در ایران، تند، جسورانه، و بی‌سابقه محسوب می‌شود.

یکی از نکات جالب توجه، نمایش تصاویر مختلفی از زنان و دختران بدون حجاب اجباری در کوچه، خیابان، و مکان‌های عمومی، و ویلاهای لوکس و تجملی متعلق به مقامات جمهوری اسلامی در شمال ایران است.

این فیلم مستند به‌ رغم استقبال برخی از شخصیت‌های داخلی برای آن چه برقراری امکان گفت‌وگو درباره چنین موضوعی دانسته‌اند، با انتقادهای زیادی از سوی رسانه‌های حکومتی و چهره‌های محافظه‌کار مواجه شده است که «حجاب» را از اصول بنیادین جمهوری اسلامی توصیف می‌کنند.

برخی از آنها ضمن انتقاد از ساختار فیلم، آن را اثر ضعیفی توصیف می‌کنند که با استفاده از رانت و حمایت‌های خاص تولید شد و حسین شمقدری با انگیزه‌های تجاری به سراغ موضوعی جنجالی رفته است.

از سوی دیگر، برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی، با توجه به اعتراض گسترده به حجاب اجباری در ایران، و تمرکز شخصیت‌ها و گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی بر این موضوع، تولید «عمامه صورتی» را راهکاری از سوی حکومت برای کنترل این گفتمان، و مقابله با جریان‌های برون مرزی می‌دانند.

گروه دیگری با اشاره به حضور زنان و دخترانی بدون حجاب اجباری در این مستند، ساخت عمامه صورتی را تبلیغی از سوی حکومت برای نشان دادن «وجود آزادی در ایران» می‌دانند. به گفته آنها، تولید چنین اثری توسط هنرمندان مستقل یا به اصطلاح «غیرخودی» در جمهوری اسلامی امکان‌پذیر نیست.

به عقیده برخی دیگر، عمامه صورتی با هدف تطهیر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ساخته شده است چرا که در بخش‌هایی از این مستند، او بر اهمیت امر به معروف و نهی از منکر نه فقط درباره حجاب، بلکه در موارد دیگری چون فسادهای مالی و فعالیت‌های اقتصادی نیز تأکید می‌کند، ولی به این توصیه‌ها توجهی نمی‌شود.

برخی دیگر، با توجه به انتخابات پیش رو در ایران، عمامه‌ صورتی را آغاز پروژه دیگری از سوی نظام می‌دانند که به دنبال عرضه چهره‌ای مهربان، منطقی، گفتمان‌محور، و «آخوند خوب» است تا مانند دوران اصلاحات، مردم و به ویژه جوانان را بازی دهد.

حسین شمقدری فعالیت‌های حرفه‌ای خود را از اوایل دهه نود خورشیدی آغاز کرد و ساخت چند فیلم مستند از جمله میراث آلبرتا، متولد اورشلیم، یزدان تفنگ ندارد، الف الف پاریس، و ۳۳ سال سکوت را در کارنامه دارد.