مرگبارترین حمله‌ها و رویدادهای غیرطبیعی ایران در سه دهه‌ٔ اخیر

وقوع دست‌کم دو انفجار در مراسم سالگرد قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در کرمان که هنوز هیچ گروهی مسئولیت آن را بر عهده نگرفته، به کشته شدن حدود صد نفر از حاضران در این مراسم انجامید.

ایران در دهه‌های گذشته موارد متعددی از رویدادهای غیرطبیعی مرگبار و یا حملات «تروریستی» دیگر را شاهد بوده است.

مقام‌های جمهوری اسلامی همواره مدعی برقراری امنیت در ایران بوده‌اند، اما علاوه‌بر حملاتی که در شهرهای مرزی ایران بارها روی داده، طی سال‌های اخیر شهرهای مرکزی ایران از جمله پایتخت نیز صحنه حوادث و حملات مرگبار بوده است.

این گزارش مروری است فشرده بر چندین رویداد غیرطبیعی و یا تروریستی سه دههٔ گذشته در ایران که بیشترین تلفات انسانی را در پی داشتند.

۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ - حملات به شاهچراغ شیراز

غروب ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ برای دومین بار طی چند ماه، افرادی مسلح به زیارتگاه شاهچراغ در شهر شیراز حمله کردند.

خبرگزاری ایسنا گزارش داد که در پی تیراندازی دو فرد مهاجم به حرم شاهچراغ «چهار نفر» کشته و دست‌کم «هفت تن» مجروح شدند.

اما خبرگزاری میزان در گزارش خود از کشته شدن دو نفر و مجروح شدن هفت نفر خبر داد.

پیش از آن، چهارم آبان سال پیش از آن در حمله‌‌ای به همین مکان، بنابر آمار رسمی، دست‌کم ۱۳ تن کشته و ۲۰ نفر زخمی شدند. آن حمله مصادف با چهلمین روز جان باختن مهسا امینی و در بحبوحه اعتراضات سراسری «زن زندگی آزادی» صورت گرفت.

ساعتی پس از حملۀ آبان‌ ۱۴۰۱ به شاهچراغ، گروه داعش با انتشار بیانیه‌ای در کانال تلگرامی خود مسئولیت آن را برعهده گرفت. دادگاه انقلاب اسلامی نیز هر پنج متهم پرونده را از «اتباع خارجی و عضو گروه تروریستی داعش» معرفی کرد.

شهریور امسال رئیس کل دادگستری استان فارس اعلام کرد که متهم ردیف اول حمله دوم به شاهچراغ به دو بار اعدام محکوم شده است.

در تیرماه نیز حکم اعدام دو متهم پرونده حمله اول به شاهچراغ بامداد در خیابان ۹ دی شیراز و در ملاء عام اجرا شد.

۱۴۰۱ - حمله به نمازگزاران زاهدان

در جریان حمله به نمازگزاران مسجد مکی زاهدان در روز ۸ مهر ۱۴۰۱ که به «جمعه خونین زاهدان» معروف شد، بیش از یکصد تن از مردم از جمله کودکان به دست نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی کشته شدند.

بیشتر در این باره:

هویت ۱۲۱ بلوچ کشته‌شده در اعتراضات جمعه خونین زاهدان و خاش «تأیید شد»

با وجود درخواست‌های بسیار خانواده‌های قربانیان برای محاکمه عوامل این کشتار، هنوز فرد یا مقامی در این زمینه محاکمه نشده است.

۱۳۹۸ - تشییع جنازه قاسم سلیمانی

در دی‌ماه ۱۳۹۸، در مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در کرمان بر اثر «ازدحام جمعیت» و زیر دست‌وپا ماندن تعدادی از شرکت‌کنندگان، دست‌کم ۶۱ نفر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر زخمی شدند.

یک ماه بعد، گروهی از خانواده‌های قربانیان مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی در کرمان اعلام کردند که دلیل فوت این افراد «واکنش‌های حیوانی و غیرعمدی انسانی» اعلام شده است.

۱۳۹۸ - سرنگونی هواپیمای اوکراینی

در دی‌ماه ۱۳۹۸، سرنگونی هواپیمای مسافربری پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین ۱۷۶ سرنشین آن، ازجمله یک مادر بادار، را به کام مرگ فرستاد.

این هواپیما با شلیک دست‌کم دو موشک‌ پدافند هوایی سپاه پاسداران مورد هدف قرار گرفت.

در حالی که دادستانی نظامی تهران مدعی شد که در سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی زنجیره‌ای از «خطاهای انسانی» نقش داشت، دبیر شورای عالی امنیت ملی اوکراین این اقدام را «تروریستی» خواند.

ده‌ها قربانی این رویداد از شهروندان کانادا بودند. دادگاه عالی اونتاریو در کانادا نیز در حکمی اعلام کرد که سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران اقدامی «عامدانه» و «تروریستی» بود.

جمهوری اسلامی دادگاهی برای این پرونده برگزار کرد، اما خانواده‌های قربانیان به این روند قضایی اعتراض کردند.

کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین، که کشورهای آسیب‌دیده در این حادثه بودند، تیرماه ۱۴۰۲ پرونده‌ای علیه جمهوری اسلامی در عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل در لاهه تشکیل دادند.

حکومت ایران تعدادی از معترضان به انهدام هواپیما را بازداشت و برای آنان احکام زندان صادر کرد.

بیشتر در این باره:

گاه‌‌شمار ۷۲ ساعت لاپوشانیِ یک فاجعه

۱۳۹۷ - حمله به رژه نیروهای مسلح اهواز

در حمله ۳۱ شهریور ۹۷ به یک رژه نیروهای نظامی در اهواز مرکز استان خوزستان ۲۵ نفر کشته شدند.

مقام‌های جمهوری اسلامی مدعی شدند که گروه «حرکت النضال» مسئول این حمله بود.

حبیب اسیود، شهروند دوتابعیتی ایرانی-سوئدی، در ارتباط با این حمله در اردیبهشت امسال اعدام شد.

آقای اسیود مهر ۱۳۹۹ در جریان سفر به ترکیه ربوده و به ایران منتقل شده بود.

حمله به مراسم رژه اهواز

قوه قضائیه جمهوری اسلامی پیشتر از این شهروند با عنوان رهبر سابق «جنبش عربی آزادیبخش الاحواز» یا «حرکت نضال» نام برده و اتهام اصلی او را «افساد فی‌الارض» به دلیل طراحی این حمله عنوان کرده بود.

محاکمه و اعدام حبیب اسیود در هشت جلسه شامل «پنج جلسه در سال ۱۴۰۰ و سه جلسه آن در سال ۱۴۰۱» در حالی برگزار شد که او به دادرسی عادلانه و همچنین وکیل انتخابی دسترسی نداشت.

۱۳۹۶ - انفجار معدن زغال سنگ آزادشهر

در انفجاری که روز ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶، در معدن زغال سنگ یورت رخ داد ۴۳ معدنچی جان باختند.

گزارش کمیته حقیقت‌یاب مقصر این حادثه را کارفرما اعلام کرد.

محمد مجتهدزاده، رئیس انجمن زغال‌سنگ ایران، در واکنش به این حادثه گفت که تجهیزات معادن زغال سنگ در کشور بسیار قدیمی است و نقص‌هایی که منجر به حادثه «زمستان‌یورت گلستان» شد در دیگر معادن نیز موجود است.

آقای مجتهدزاده با اشاره به این‌که دوره شکوفایی زغال‌سنگ ایران در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ بود، افزود: «به‌جز معدن طبس، سطح عملیاتی در بقیه معادن ذغال‌سنگ کشور از هشتاد سال پیش نیز پایین‌تر است.»

۱۳۹۶ _ حملات به مجلس و مقبره خمینی

روز ۱۷ خرداد سال ۱۳۹۶ چهار مهاجم حامل سلاح کلاشنیکف و کلت به مجلس شورای اسلامی و دو فرد مهاجم نیز به مقبره روح‌الله خمینی حمله کردند.

این مهاجمان با شلیک به افراد مختلف و اقدام به انفجار انتحاری، جمعاً ۱۲ نفر را کشته و حدود ۴۲ نفر را مجروح و مصدوم کردند.

گروه حکومت اسلامی، داعش، در همان روز مسئولیت این حملات را بر عهده گرفت.

یکی از نیروهای سپاه در ساختمان مجلس پس از حمله

یکی از کشته‌شدگان، مهدی تقوی، مدیرعامل سابق خبرگزاری قرآن (ایکنا) بود که از چهار ماه پیش به عنوان مشاور فرهنگی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر مأمور شده بود.

جواد تیموری، پاسدار سپاه حفاظت مجلس شورای اسلامی، نیز در میان کشته‌شدگان این حمله بود.

حمید امدادی، مسئول دفتر سید هادی بهادری نماینده ارومیه در مجلس، یکی دیگر از کشته‌شدگان بود.

۱۳۹۵ - آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو

مجتمع تجاری پلاسکو در خیابان جمهوری تهران صبح روز ۳۰ دی ۹۵ در پی آتش‌سوزی گسترده در آن به طور کامل فرو ریخت و ۱۶ آتش‌نشان و شش نفر از پرسنل این ساختمان کشته شدند.

به دلیل موقعیت و تاریخی بودن این ساختمان و میزان تلفات، این حادثه موجی از واکنش‌ها را برانگیخت.

پس از این حادثه مقام‌های نهادهای مختلف درباره وجود ساختمان‌های غیرایمن در برابر آتش‌سوزی هشدار دادند.

ساختمان پلاسکو در خیابان جمهوری تهران واقع است

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران در سالروز آتش‌سوزی پلاسکو، از وجود ۲۴۳ ساختمان «ناایمنِ» مشابه این ساختمان در پایتخت ایران خبر داد.

۱۳۸۷ - بمبگذاری شیراز

انفجاری در روز شنبه ۲۴ فروردین ۱۳۸۷در یک حسینیه شهر شیراز مرکز استان فارس دست‌کم ۱۴ کشته برجای گذاشت.

مقامات جمهوری اسلامی، انجمن پادشاهی ایران را مسئول طراحی و اجرای چندین حمله و از جمله انفجار حسینیهٔ شیراز در سال ۱۳۸۷ معرفی کردند.

جمشید شارمهد، دوتابعیتی ایرانی‌آلمانی و رئیس پیشین گروه «تندر» وابسته به این انجمن، در مرداد سال ۱۳۹۹ در جریان سفری به امارات متحده عربی در دبی توسط مأموران امنیتی جمهوری اسلامی ربوده و به ایران منتقل شد.

دستگاه قضایی جمهوری اسلامی حکم اعدام او را صادر کرده و او اکنون در ایران زندانی است.

آقای شارمهد همهٔ اتهام‌های مطرح‌شده علیه خود را رد کرده است.

۱۳۷۳ - بمبگذاری در مشهد

مقبرهٔ امام هشتم شیعیان در سال ۱۳۷۳ هدف بمبگذاری قرار گرفت که به کشته شدن ۲۶ نفر انجامید. همچنین بیش از ۳۰۰ نفر زخمی شدند.

درباره عاملان این حادثه با گذشت ربع قرن هنوز ابهامات بسیاری وجود دارد.

جمهوری اسلامی در ابتدا سازمان مجاهدین خلق را مسئول آن دانست، اما این سازمان هرگونه مسئولیت خود در این حمله را تکذیب کرد.

در سال‌های بعد نام القاعده و سپاه صحابه پاکستان به عنوان مظنونان حادثه مطرح شد.

همچنین برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که وزارت اطلاعات و چهرهٔ کلیدی آن زمان این وزارتخانه یعنی سعید امامی در ماجرا دست داشتند.

سعید امامی که به‌عنوان طراح قتل‌های زنجیره‌ای روشنفکران و مخالفان سیاسی در ایران شناخته شد، در پروندهٔ قتل‌های زنجیره‌ای از مقام معاونت در وزارت اطلاعات خلع شد و «در زندان با خوردن داروی نظافت کشته شد».

با استفاده از بایگانی وب‌سایت رادیوفردا؛ م.ت/ر.ش