محققان دانشگاه تهران به راهکاری برای بهبود خاصیت سبوس ذرت دست یافتند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مطالعات اخیر پژوهشگران گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی دانشگاه تهران حاکی از آن است که تخمیر بستر جامد سبوس ذرت، ترکیبات فنولی آن را به بیش از پنج برابر افزایش می‌دهد.

سید هادی رضوی، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، درباره اهمیت غذایی سبوس ذرت گفت: «سبوس ذرت فراوان‌ترین محصول جانبی صنایع ذرت است که شامل لایه‌های بیرونی دانه ذرت از جمله پری کارپ، تستا و لایه آلرون، به همراه ۲۵-۱۰ درصد نشاسته است. سبوس ذرت یک ماده خوراکی ارزان‌قیمت است که برای دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد در حالی که حاوی ترکیبات فیتوشیمیایی ارزشمندی مانند استرول‌های گیاهی، فیبر‌های رژیمی، کاروتنوئید‌ها و ترکیبات فنولی است.»

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، درباره ضرورت بهبود خواص سبوس ذرت توضیح داد: «اگرچه سبوس ذرت دارای مقادیر قابل توجهی از ترکیبات فنولی است، اما حدود ۸۵ درصد این ترکیبات به صورت نامحلول و متصل به سلولز، همی‌سلولز، لیگنین، پکتین و پروتئین‌های ساختاری دیواره سلولی هستند. این اتصال، می‌تواند اثر منفی بر روی زیست دسترسی این ترکیبات فنولی داشته باشد.»

نویسنده کتاب‌های «رنگدانه‌های کاروتنوییدی» و «فرایند تخمیر و فناوری تولید ماست» درباره فرایند این پژوهش گفت: «در این مطالعه برای بهبود میزان ترکیبات فنولی و افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی سبوس ذرت، از روش تخمیر بستر جامد با استفاده از باکتری‌های لاکتوباسیلوس رئوتری و لاکتوباسیلوس پلانتاروم استفاده شد. فرایند زیستی تخمیر بستر جامد میزان کل ترکیبات فنولی (Total Phenolic Content) سبوس ذرت تخمیر شده را ۴۱۲ درصد نسبت به نمونه کنترل افزایش داد. بالاترین مقدار TPC پس از ۴۸ ساعت تخمیر به دست آمد. طبق نتایج به دست آمده، فعالیت آنتی‌اکسیدانی اندازه‌گیری شده از طریق روش‌های مختلف (DPPH، ABTS و ORAC)، در نمونه‌های سبوس ذرت تخمیر شده بیشتر از نمونه کنترل بود.»

رضوی همچنین افزود: «در فرایند تخمیر بستر جامد، باکتری‌های لاکتیکی می‌توانند از طریق آنزیم‌های خاص، ترکیبات زیست فعال با ساختار پیچیده را به ساده‌ترین شکل آزاد خود تبدیل کنند و از این طریق سبب افزایش غلظت اسید‌های فنولی در نمونه تخمیرشده شوند. طیف‌سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) نشان داد که فرایند تخمیر باعث تجزیه برخی از پیوند‌های استری در ساختار سبوس ذرت می‌شود که می‌تواند منجر به آزاد شدن اسید‌های فنولی متصل به ساختار دیواره‌ی سلولی شود.»

استاد دانشگاه تهران درباره نتایج این پژوهش گفت: «این مطالعه نشان داد که تخمیر بستر جامد روشی مؤثر برای افزایش ترکیبات فنولی سبوس ذرت است و می‌تواند به بهبود فعالیت آنتی‌اکسیدانی سبوس ذرت کمک کند.»

این پژوهش در قالب رساله ی مهدی اکبری، با راهنمایی و مشاوره رضوی، فرامرز خدائیان چگنی، استاد دانشکده مهندسی علوم زیستی دانشکدگان علوم و فناوری‌های میان‌رشته‌ای، و با همکاری دو پژوهشگر از دانشگاه والنسیا، در آزمایشگاه زیست‌فرآوری و زیست‌سنجش دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شده است.