توسل به شلاق در نظام‌های اجتماعی مدرن کار درستی نیست

آفتاب‌‌نیوز :

کامبیز نوروزی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره اینکه آیا قانون برای بی‌حجابی و بدحجابی و یا حتی برهنگی جریمه شلاق در نظر گرفته است و آیا می‌شود حکم زندان تبدیل به شلاق شود، گفت: در قوانین کیفری ما بخشی از مجازات هستند که به عنوان حد از آن‌ها اسم می‌بریم که بعضی از حدود مجازات تازیانه دارد. اگر چه این مورد هم قابل بحث است، در حال حاضر با این بخش کاری نداریم. اما در بخش تعزیرات، قانون‌گذار برای تعیین مجازات دستش باز است و می‌تواند مجازات‌های مناسب را مقرر کند. 

این حقوقدان خاطرنشان کرد: مسئله اینجاست اصلا مجازات تازیانه به عنوان تعزیر تا چه اندازه در جامعه امروز مناسب است؟ درباره آن مواردی که در فقه، تازیانه به عنوان حد پیش‌بینی شده است، صحبت نمی‌کنم و الان محل بحث ما نیست. اما بحث سر این است که مجازات تازیانه به عنوان مجازات تغزیری اساساً در جامعه امروز مجازات مقبول و موثری نیست. هدف از مجازات انتقام یا زجر دادن به مجرم نیست، ولی مجازات تازیانه مجازات فوق‌العاده خشنی است و جامعه امروز چنین مجازاتی را مقبول نمی‌داند.

وی با اشاره به این که متاسفانه سیستم قانون‌گذاری ما به اصولی مانند جرم‌شناسی، جامعه‌شناسی کیفری، کیفرشناسی و روان‌شناسی کیفری که به درک مسائل و تعیین مجازات مناسب کمک می‌کند توجهی ندارد، اظهار داشت: هنگامی که یک قاضی می‌خواهد مجازاتی را تبدیل کند، ملزم نیست آن مجازات را به شلاق تبدیل کند اینجا درایت قضایی بسیار اهمیت دارد. مجازات تازیانه چه کاری می‌خواهد انجام دهد غیر از اینکه زجر نادرست و ناروا بر فرد تحمیل کند، هیچ اثری ندارد و در جامعه هم ایجاد انزجار می‌کند.

این حقوق‌دان گفت: از لحاظ جامعه‌شناسی کیفری، جامعه باید با اجرای مجازات همدلی پیدا کند و بگوید این مجازات برای این فرد با این جرائم حقش بوده است اما در مجازات بسیار خشنی مانند شلاق تعزیری جامعه به جای این که با دادگاه و مجازات همدلی کند، با فرد محکوم همدلی می‌کند که متحمل یک رنج ناروا شده است.

نوروزی گفت: مسئله اصلی این است که مجازات تازیانه تعزیری مجازات درستی نیست. توسل به شلاق به عنوان یک مجازات تعزیزی در نظام‌های اجتماعی مدرن کار درستی نیست. جامعه چنین مجازاتی را نمی‌پذیرد کما این‌که ما مشاهده می‌کنیم همین چند روز اخیر یک خانم گزارش اجرای مجازاتش را منتشر کرده است و جامعه تقریبا با او همدلی داشته است. مسئله این است که اجرای مجازات شلاق تعزیری برای جامعه امروز اصلا مجازات درست و بازدارنده‌ و بشر‌دوستانه‌ای نیست، سرشار از خشونتی است که در جامعه بازتاب‌های بسیار منفی دارد. حال قانون به این شکل است اما آقایان قضات می‌توانند مجازات مناسب دیگری را به جای شلاق تعیین کنند و این مستلزم یک درایت قضایی است. 

این حقوقدان درخصوص این‌که آیا می‌توان حکم ۱۳ سال زندان را تبدیل به شلاق کرد، بیان کرد: از لحاظ قانونی دادگاه می‌تواند مجازات‌ها را تبدیل کند. کما اینکه ما قضات با درایتی داشتیم که مجازات زندان را تبدیل به مجازات دیگری مانند انجام خدمات اجتماعی کرده‌اند. این قاضی که چنین مجازاتی را تعیین می‌کنند قصات با درایتی هستند، اما یک قاضی دیگری می‌آید مجازات زندان را به شلاق تبدیل می‌کند. شما تردید نکنید مجازات شلاق شدیدتر از  مجازات زندان است.

وی افزود: آقایان قضات می‌توانند مجازات زندان را از لحاظ قانونی به شلاق تبدیل کنند ولی چنین تصمیمی نه عادلانه است نه برای جامعه و آن مجرم آموزنده است و اینکه برعکس باعث می‌شود جامعه با آن محکوم همدلی کند و به جای آن که جامعه مجرم را شماتت کند، دستگاه قضا را شماتت می‌کند. گاهی قانون‌گذار ما به تعیین مجازات‌های مناسب بی‌توجه است اما آقایان قضات این اختیارات قانونی را دارند که از چنین مجازاتی استفاده نکنند.