مرور رسانه‌های روسی؛ چالش‌های «روزمره و روزافزون» پوتین برای مدیریت کشور

از تازه‌ترین گزارش‌های رسانه‌های روسی چنین برمی‌آید که سیستم حکومتی روسیه به‌طور روزافزون با مشکلات متعدد روبه‌رو است و ادامهٔ کارآیی آن عمدتاً به مدیریت شخصی ولادیمیر پوتین وابسته شده است. همزمان با سرکوب مخالفان، دستگاه تبلیغاتی کرملین برای اِعمال نفوذ در داخل و خارج روسیه تلاش می‌کند.

«مدیریت شخصی» ولادیمیر پوتین

ولادیمیر پوتین که در چند سال گذشته بر دستیابی به رهبری جهان غیرغربی متمرکز بوده است، در آستانهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری دوباره به «مدیریت شخصی» برگشته و در روزهای اخیر مشغول حل مشکلاتی بود که برای سیستم گرمایش شهرهای حومهٔ مسکو پیش آمد.

سرمای شدید باعث اختلال در کارکرد تأسیسات برق و گرمایش مرکزی در برخی شهرهای اطراف مسکو شد. در شهر پودولسک در ۳۰ کیلومتری مسکو دمای داخل خانه‌های‌ مسکونی به منفی ۱۰ درجه رسید. گزارش شده تأسیساتی که گرمایش و آب گرم این خانه‌ها را تأمین می‌کرد، تحت مالکیت خصوصی است و «مالک آن در خارج از روسیه است و در دسترس نیست». به فرمان ولادیمیر پوتین، این تأسیسات مصادره شد.

همزمان از گزارش‌ها چنین برمی‌آید که پیشتر یک محافظ شخصی ولادیمیر پوتین و پس از آن یک مأمور سازمان امنیت روسیه که به‌دلیل همدستی با مجرمان سازمان‌یافته تحت پیگرد قانونی است، مالک این تأسیسات گرمایشی بودند و کل منطقه توسط یکی از دوستان نزدیک سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه، مدیریت می‌شود.

پس از آن‌که گروهی از اهالی پودولسک در مقابل شهرداری به اعتراض تحصن کردند، وضعیت اضطراری در این شهر اعلام شد. در پی مداخلهٔ ولادیمیر پوتین، چند مسئول شهر پودولسک بازداشت شدند.

بیشتر در این باره:

رسانه‌های روسی؛ «حتی طرفداران جنگ هم از کرملین ناراضی‌اند»

به‌نوشتهٔ تاتیانا ستانووایا، تحلیلگر سرشناس روس، «داشتیم عادت می‌کردیم به این‌که ولادیمیر پوتین به‌دنبال رقابت بین ابرقدرت‌ها و نجات دادن جهان از هژمونی آمریکاست و زندگی معمولی به روال خود ادامه دارد و مسائلی نظیر گرمایش خانه‌ها از موضوعات مورد توجه رئيس‌جمهور روسیه نیست. اما انتخابات نزدیک است و "مدیریت شخصی" نمونهٔ بارز آن است که برای ولادیمیر پوتین این روند مسئله‌ای حل‌شده نیست. هرچند پوتین مملو از احساسات اهمیت تاریخی‌ خودش است، اما در اعماق ذهنش این ترس از میان نرفته که شهروندانش حتی در شرایط سرکوب شدید می‌توانند دست به اعتراض بزنند.»

دمیتری کولزف، دیگر تحلیلگر سرشناس، چنین نوشته است:

«هرچند رژیم پوتین از ثبات نسبی برخوردار است، اما روی پانل مدیریتش چراغ‌های اخطار یکی پس از دیگری روشن می‌شود: یا همسران سربازان اعزام‌شده به جبهه‌های جنگ با تقاضای بازگرداندن‌ آن‌ها برای او مزاحمت ایجاد می‌کنند، یا تخم‌مرغ گران می‌شود و یا در شهرهای اطراف مسکو سیستم گرمایش از کار می‌افتد...

از لحاظ جغرافیایی، مسئلهٔ آخر به‌‌طور ویژه برای حکومت تهدید است چراکه زمینهٔ نارضایتی در نزدیکی مسکو را به وجود می‌آورد و کرملین آگاه است انقلاب‌ها در پایتخت کلید می‌خورند، نه پشت کوه‌های اورال یا در شرق دور. توجه شخصی پوتین فعلاً به خاموش کردن شعله‌های حریق کمک می‌کند اما اگر آتش‌ همزمان چند منطقه را فرا بگیرد، چه خواهد شد؟ در آستانهٔ سال سوم جنگ، نشانه‌هایی از خستگی سیستم بروز پیدا کرده و پشت نمای رفاه نسبی، زیرساخت کهنه و اشتباهات مدیریتی و مسائل پنهان انباشته شده است. هیچ‌کس ازجمله پوتین نمی‌داند این سیستم تاکجا تاب می‌آورد...»

مأمور اف‌اس‌ب و محافظ پیشین ولادیمیر پوتین مسئول تأسیساتی بودند که بیش از ۲۰ هزار نفر در حومهٔ مسکو را بدون گرمایش گذاشته. اکنون به دستور رئيس‌جمهور روسیه این تاسیسات مصادره شده است.

تقاضای بخشش از کلیسا برای جلوگیری از تعقیب حقوقی

وزارت کشور روسیه اعلام کرد امسال در این کشور حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر برای مراسم کریسمس به تقویم ارتدوکس به کلیسا رفتند. پیش از سال ۲۰۲۰ شمار روس‌های ارتدوکسی که شرکت در مراسم مذهبی را بر خود واجب می‌دانستند، تقریباً دو برابر این بود، اما همه‌گیری کرونا و سپس حمایت رهبران ارتدوکس از جنگ روسیه علیه اوکراین شمار شرکت‌کنندگان مراسم کلیسایی در روسیه را کاهش داده است.

برخی گزارش‌ها حاکی‌ است هرچند نیمی از شهروندان روسیه خود را پیرو کلیسای ارتدوکس می‌دانند، اما کمتر از دو درصد به کلیسا می‌روند چراکه «کلیسای ارتدوکس همدست حکومت است» و «رفتن به کلیسا یعنی اعلام وفاداری به ایدئولوژی حکومتی‌».

اما همزمان با کاهش علاقه‌مندی اکثر پیروان مذهب ارتدوکس از رویکرد کلیسا در دورهٔ جنگ، عده‌ای از کلیسا تقاضا دارند آن‌ها را از پیگرد حقوقی نجات دهد.

شارلوت، خوانندهٔ پاپ، طی نامه‌ای به پاتریارک کریل، رهبر کلیسای ارتدوکس، نوشته است از اقدامات پیشین خود متأسف و امیدوار است بتواند «موسیقی میهن‌پرستانه» را برای شنوندگان روس اجرا کند. شارلوت به‌دلیل انتشار ویدئویی که او در آن ضمن محکومیت جنگ علیه اوکراین پاسپورت روسیه را می‌سوزاند و گواهی سربازی خود را همراه با تصویر پاتریارک کریل به صلیب میخ می‌زند، بازداشت و به احیای نازیسم متهم شد؛ او با تهدید شش سال زندان روبه‌رو است.

میخائیل دانیلوف، صاحب باشگاه تفریحی «موتابور»، نیز خواستار مساعدت کلیسا شده است. این باشگاه محل برگزاری پارتی «نیمه‌عریان» ستاره‌های پاپ روسیه بود؛ یک مهمانی شبانه که بنا به گزارش‌ها به‌دستور دفتر ریاست‌جمهوری روسیه به محدودیت‌های سخت علیه مهم‌ترین چهره‌های موسیقی پاپ در روسیه و حتی پیگرد قانونی میزبان و چند نفر از شرکت‌کنندگانش انجامید.

صاحب باشگاه «موتابور» که اکنون «به‌دلیل نقض مقررات بهداشتی تعطیل شده و از سوی ادارهٔ مالیات تحت فشار است»، بازمانده‌های نیکلاس قدیس را به کلیسایی در مسکو اهدا کرد تا ثابت کند «علیه شیطان‌پرستی ا‌ست». البته خبرنگاران تحقیقی بخش روسی رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد دریافتند این بازمانده‌ها جعلی‌ است.

شارلوت، خوانندهٔ پاپ، در نامه‌ای به اسقف اعظم کریل توبه کرد و وعده داد اگر از بازداشتگاه آزاد شود، «پیرو وفادار دستورات دین باشد»، اما دادگاه دورهٔ بازداشت وی را تمدید کرد.

اِعمال نفوذ کرملین در داخل و خارج از روسیه

بیش از ۳۵ میلیون نفر روزانه به شبکهٔ اجتماعی روسی «وکانتاکته» سر می‌زنند. گزارش شده بیش از ۲۰۰ هزار بات‌ مرتبط با کرملین سال گذشته تلاش کردند نظر کاربران اینترنتی در روسیه را تحت‌الشعاع قرار دهند.

گرانی، ممنوعیت سقط جنین در روسیه، اعتراض‌های همسران سربازان روس در جبهه‌های اوکراین و یورش ضدیهودی در داغستان از مهم‌ترین موضوعات ماه‌های اخیر بود؛ بات‌های کرملین با کم‌رنگ کردن این موضوعات کوشیده‌اند جنگ روسیه علیه اوکراین را توجیه کنند و «شیوع نازیسم در اوکراین» و یا «زیر پا گذاشتن ارزش‌های اخلاقی در غرب» را از مهم‌ترین مسائل روز جلوه دهند.

بیش از ۳۰ درصد پست‌های مرتبط با کرملین در اصلی‌ترین شبکهٔ اجتماعی روسیه، حکومت روسیه را «مدافع نظام بین‌المللی در برابر پلیدی جهانی» معرفی کرده‌اند. سومین موضوع اصلی بات‌های مرتبط با کرملین در «وکانتاکته» تخریب وجههٔ اپوزیسیون روسیه بوده است؛ برای مثال آلکسی ناوالنی «تروریست» و همسران سربازان روس «دست‌پروردهٔ سازمان امنیت اوکراین» توصیف شده‌اند.

تنها حدود پنج درصد پست‌های بات‌های کرملین به مشکلات اجتماعی و اقتصادی داخل روسیه واکنش نشان دادند و در برابر انتقاد‌های کاربران، به «ناکارآمدی تحریم‌ها» و «رونق اقتصاد روسیه» پرداختند.

همزمان دستگاه تبلیغاتی روسیه به‌ویژه رسانه‌های دولتی مشغول گسترش روایات کرملین در عرصهٔ بین‌المللی بوده‌اند.

قدرت نرم روسیه تا قبل از جنگ رو به افزایش بود و حتی پس از جنگ، به‌رغم ضربهٔ شدید به وجههٔ بین‌المللی روسیه، به‌طور کامل متوقف نشد. از دید برخی تحلیلگران، اگر قدرت نرم را ابزار پیشبرد «مدل روسی» تعبیر کنیم، این ابزار دیگر وجود ندارد و از «تاریخ، فرهنگ، دین ارتدوکس و زبان روسی برای سودجویی استفاده می‌شود».

در عین حال «نوستالژی علاقه‌مندان به دوران سوسیالیستی، احساسات کسانی‌ که از روی نفرت به هژمونی آمریکا حاضرند روسیه را به‌عنوان قطب جهان غیرغربی بپذیرند و دستگاه تبلیغاتی که روایات کرملین را در ابعاد گسترده به‌ویژه در رژیم‌های دیکتاتور خاورمیانه، آسیا و آفریقا پخش می‌کند، عوامل اصلی حفظ و در برخی موارد ارتقای نفوذ روسیه هستند».

بیشتر در این باره:

آیا کرملین در سرکوب هنرمندان به‌روش حکومت ایران عمل می‌کند؟