رقابت سیاسی زنان اقتدارگرا در بنگلادش/ «بانوی آهنین مسلمان» چگونه به قدرت رسید؟

رسول سلیمی: انتخابات در بنگلادش در حالی به پایان رسید که این کشور شاهد یکی از پایین‌ترین میزان مشارکت مردمی در انتخابات از زمان استقلال از پاکستان بود. احزاب مخالف دولت حاکم این انتخابات را تحریم کردند و انتظار می‌رود شیخ حسینا نخست‌وزیر فعلی برای پنجمین دوره متوالی نخست‌وزیری این کشور را برعهده گیرد.

شیخ حسینا نخست‌وزیر زن بنگلادش در دوره مدیریتش رشد اقتصادی فوق‌العاده‌ای را برای مردم به ارمغان آورد که زمان مواجهه کشور با فقر شدید در سال‌های ابتدایی استقلال، بی‌نظیر بوده است. اما در این سال‌ها دولت او به نقض گسترده حقوق بشر و سرکوب مخالفان متهم شده است. حزب او تقریباً با هیچ رقیب مؤثری در کرسی‌هایی که در آن رقابت می‌کرد، مواجه نشد تا منتقدان خانم نخست‌وزیر از دولتش به‌عنوان نهاد تک‌حزبی یاد کنند.

در این شرایط حزب اپوزیسیون ناسیونالیست بنگلادش (BNP) مهم‌ترین رقیب سیاسی شیخ حسینا است که در سال‌های حکومت حسینا، سازمان حزبی آن با دستگیری‌های گسترده نابود شد. ازاین‌رو حزب BNP در انتخابات اخیر خواستار اعتصاب عمومی شد و از مردم خواست تا در آنچه که آن را یک انتخابات "جعلی" توصیف می‌کرد، شرکت نکنند. در مقابل حسینای ۷۶ساله از بنگلادشی‌ها خواست تا رأی دهند و ایمان خود را به روند دموکراتیک نشان دهند.

بنگلادش به دنبال این جنگنده فرانسوی است

زلزله در بنگلادش

رقابت زنان سیاستمدار مسلمان در بنگلادش

سیاست در هشتمین کشور پرجمعیت جهان مدت‌هاست که تحت سلطه رقابت بین حسینا، دختر رهبر بنیان‌گذار کشور و خالده ضیا دیگر سیاست‌مدار زن بنگلادشی و رئیس حزب ملی‌گرای بنگلادش که از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ میلادی نخست‌وزیر بنگلادش بود، در جریان است.

ضیاء، ۷۸ساله، در سال ۲۰۱۸ به جرم اختلاس محکوم شد و اکنون در بیمارستانی در داکا بستری است و پسرش طارق رحمان به‌جای او از لندن، حزب ملی‌گرای بنگلادش موسوم به BNP را اداره می‌کند. رحمان به خبرگزاری فرانسه گفته که حزب او از شرکت در یک "انتخابات جعلی" خودداری کرده‌اند. در همین حال، حسینا BNP را به آتش‌سوزی و خرابکاری در جریان مبارزات اعتراضی سال گذشته متهم کرده است که در جریان آن چندین نفر در درگیری‌های پلیس کشته شدند.

تحریم انتخابات توسط مردم بنگلادش

بنگلادشی‌ها تا حد زیادی از رأی‌دادن در انتخابات عمومی در روز یکشنبه امتناع کردند تا در نهایت نخست‌وزیر شیخ حسینا برای چهارمین دوره متوالی انتخاب شود. ایالات متحده و کشورهای غربی، مشتریان کلیدی صنعت پوشاک بنگلادش، خواستار برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه شده‌اند که دوازدهمین انتخابات از زمان استقلال از پاکستان است. سینا ۷۶ساله در ۱۵ سال اخیر، اقتصاد بنگلادش و صنعت پوشاک کلیدی را متحول کرده است. اما منتقدان او را به اقتدارگرایی، نقض حقوق بشر، سرکوب آزادی بیان و سرکوب مخالفان متهم می‌کنند.

افزایش تنش‌ها قبل از انتخابات

با افزایش تنش‌ها در بنگلادش دست‌کم چهار نفرروز جمعه گذشته در آتش‌سوزی قطار مسافربری که دولت آن را عمدی نامید، کشته شدند. چندین مرکز رأی‌گیری، مدرسه و یک صومعه بودایی قبل از رأی‌گیری به آتش کشیده شد. این در حالی است که بنگلادش نزدیک به ۸۰۰ هزار نیروی امنیتی را برای محافظت از مراکز رأی‌گیری مستقر کرده است.

این رأی‌گیری، مانند انتخابات قبلی با رقابت تلخ بین حزب حسینا و BNP، به رهبری نخست‌وزیر سابق خالده ضیا که بیمار و به اتهام فساد در بازداشت خانگی است، برگزار شد. این دو زن سال‌ها کشور را اداره کردند و دشمنی را در این سال‌ها تقویت کردند که از آن زمان سیاست بنگلادش را قطبی کرده و به خشونت در انتخابات دامن زده است.

رشد اقتصادی هم‌زمان با سرکوب آزادی

منتقدان و گروه‌های حقوق بشری می‌گویند که این رأی‌گیری از یک الگوی نگران‌کننده پیروی می‌کند، جایی که دو انتخابات گذشته که در زمان حسینا برگزار شد، با اتهامات تقلب در رأی‌گیری - که مقامات آن را رد کرده‌اند - و تحریم از سوی احزاب مخالف همراه بوده است.

حسینا با تبدیل اقتصاد یک ملت جوان متولد شده از جنگ و تبدیل بخش پوشاک بنگلادش به یکی از رقابتی‌ترین در جهان اعتبار دارد. حامیان او می‌گویند که او از کودتاهای نظامی جلوگیری کرده و تهدید شبه‌نظامیان اسلام‌گرا را خنثی کرده و در سطح بین‌المللی، او توانسته بنگلادش به‌عنوان کشوری که قادر به انجام تجارت و حفظ روابط دیپلماتیک باقدرت‌های بزرگ دنیا است تبدیل کند.

بااین‌حال، منتقدان او می‌گویند ظهور او خطر تبدیل بنگلادش به یک دولت تک‌حزبی را به وجود آورده است که در آن دموکراسی در معرض تهدید است، زیرا سازمان‌های دولتی به طور فزاینده‌ای از ابزارهای سرکوبگرانه برای خاموش‌کردن منتقدان، کاهش آزادی مطبوعات و محدودکردن جامعه مدنی استفاده می‌کنند. چه آنکه در سال گذشته میلادی کاهش رشد اقتصادی جهانی در بنگلادش نیز احساس می‌شود و شکاف‌هایی را در اقتصاد این کشور نشان می‌دهد که باعث ناآرامی‌های کارگری و نارضایتی از دولت شده است.

۳۱۱۳۱۱