مصادیق نسل‌کشی مردم فلسطین در غزه کدامند؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: در این اقدام کم سابقه، «پرتوریا» در اولین روزهای سال جدید میلادی، اسرائیل را به ارتکاب جنایت «نسل‌کشی» که بر خلاف قوانین و ضوابط کنوانسیون نسل کشی ۱۹۴۸ سازمان ملل است، متهم کرده است.

در این گزارش به استناد وزارت بهداشت غزه، تاکید شده که در اثر بیش از ۱۰۰ روزجنگ در غزه از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون افزون بر ۲۳ هزار نفر از فلسطینی‌ها در غزه کشته شده‌اند که این رقم شامل قریب به ۱۰ هزار کودک و هزاران زن و سالمند است. ذ این کشتار آشکار بشریت، باوجود اعتراضات گسترده در سراسر جهان و درخواست ملت‌ها و دولت‌ها برای اجرای آتش‌بس و پایان دادن به نسل‌کشی و راندن اجباری فلسطینی‌ها همچنان ادامه دارد.

چرا آفریقای جنوبی؟

مردم و دولت آفریقای جنوبی بارها جنگ اسرائیل علیه مردم غزه را به شدت محکوم کرده‌اند. وکلای آفریقای جنوبی در این پرونده می‌گویند این کشور به‌عنوان امضاکننده کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ سازمان ملل، موظف به عمل است.

کنگره ملی آفریقا نیز سابقه طولانی در همبستگی با آرمان فلسطین دارد. این کشور تشابهات زیادی در مبارزه مردم فلسطین با مبارزه آن‌ها علیه آپارتاید می‌بینند. سیاست جداسازی نژادی و تبعیض که توسط اسرائیل به اجرا گذاشته شده پیشتر توسط دولت اقلیت سفیدپوست در آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاه پوست این کشور تا اولین انتخابات دموکراتیک در سال ۱۹۹۴ به طور سیستماتیک و دولتی اعمال شده است.

«سیریل رامافوسا» رئیس جمهوری آفریقای جنوبی گفت: «مخالفت ما با کشتار مداوم مردم غزه ما را به عنوان یک کشور سوق داده است که به دیوان بین المللی دادگستری نزدیک شویم. ما به عنوان مردمی که زمانی میوه‌های تلخ سلب مالکیت، تبعیض، نژادپرستی و خشونت دولتی را چشیدیم، واضح است که در سمت راست تاریخ خواهیم ایستاد.

به همین دلیل آفریقای جنوبی در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۳ به دلیل اینکه حملات اسرائیل به غزه ناقض کنوانسیون نسل‌کشی است، به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرد و خواستار صدور دستور موقت علیه اسرائیل شد.
تیم هشت نفره حقوقدانان آفریقای جنوبی به رهبری «جان دوگارد» استاد دانشگاه در رشته حقوق بین‌الملل و وکیل دادگستری روز پنجشنبه ۱۱ ژانویه (۲۱ دی ماه) درنخستین جلسه استماع، ضمن ارائه مستندات خود به مدت سه ساعت به قضات این دیوان، گزارش کاملی از وضعیت اسفناک فلسطینی‌های محصور در غزه ارائه کرده و اظهار نمودند این مردم که قادر به خروج از این محاصره نیستند در بیش از سه ماه گذشته، شبانه روز تحت بمباران حملات هوایی و تهاجم زمینی مرگبار اسرائیل بوده‌اند.

اگرچه آمریکا و برخی از کشورهای غربی به طورآشکار از حملات و اقدامات جنایت بار اسرائیل علیه فلسطینی‌ها به روش‌های مختلف حمایت کرده‌اند، اما ناظران منطقه می‌گویند اقدام آفریقای جنوبی یک حرکت منحصربه فرد و اولین گام عملی در عرصه بین‌المللی برای کمک به مردم فلسطین است.

به گفته آن‌ها ممکن است سال‌ها طول بکشد تا دادگاه داوری لاهه در این پرونده به رأی نهایی برسد. اما اقدامات اولیه در این هفته توسط وکلای آفریقای جنوبی بر درخواست خاص دولت و ملت این کشور برای صدور دستور اضطراری علیه ادامه کشتار و تخریب در نوار غزه متمرکز شده است. هرچند در این مورد هم کارشناسان احتمال داده‌اند که صدور یک حکم موقت ممکن است، هفته‌ها طول بکشد.

در شرایط کنونی، علاوه بر ۱۵ قاضی دیوان بین المللی دادگستری، یک قاضی از آفریقای جنوبی و اسرائیل پیوستند تا در مجموع ۱۷ قاضی این پرونده را رسیدگی کنند.

همزمان با شروع فعالیت جلسات استماع دادگاه، وزارت امور خارجه فلسطین در رام‌الله در کرانه باختری اشغالی با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز قدردانی از مردم و دولت آفریقای جنوبی، تاکید کرد: پرونده آفریقای جنوبی در دادگاه بین المللی دادگستری یک رویداد تاریخی در روند مبارزه مشترک فلسطین و آفریقای جنوبی در مواجهه با بی عدالتی و نسل‌کشی است.

در این بیانیه آمده است: پاسخگو دانستن ااسراییل، قدرت اشغالگر غیرقانونی، با استفاده از تمامی ابزارهای قانونی و از طریق نهادهای قضائی بین المللی و مجریان قوانین بین المللی، محور اصلی راهبرد حقوقی کشور فلسطین و هسته اصلی جنبش دیپلماتیک و بین المللی است.

این بیانیه می‌افزاید: ما از تشکیل پرونده، پاکسازی قومی و نسل‌کشی اسرائیل علیه فلسطینی‌ها استقبال می‌کنیم. مشتاقانه منتظر تصمیم دادگاه هستیم که عدالت را برای قربانیان (فلسطینی) به پایان برساند. تجاوز به غزه، و جنایتکاران جنگی را مورد بازخواست قرار دهید.

مصادیق ۸ گانه نسل‌کشی فلسطینیان در پرونده

آفریقای جنوبی در پرونده خود، ۸ اقدام اسرائیل علیه فلسطینی‌ها در غزه را فهرست کرده و معتقد است این اقدامات ماهیت نسل‌کشی دارند:

۱- کشتار فلسطینیان، از جمله کشتار گسترده کودکان

۲- ایجاد صدمات جدی جسمی و روحی به فلسطینی‌ها از جمله کودکان و تحمیل شرایط زندگی برای آنها با هدف تخریب گروهی آنها.

۳- آوارگی و اخراج دسته جمعی فلسطینی‌ها از خانه‌هایشان، در کنار تخریب گسترده منازل و مناطق مسکونی.

۴- محروم کردن فلسطینیان از دسترسی به غذا و آب کافی

۵- محروم کردن فلسطینی‌ها از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی

۶- محروم کردن وممانعت فلسطینیان از دسترسی به سرپناه، لباس، بهداشت و سرویس بهداشتی کافی

۷- ویرانی زندگی مردم فلسطین

۸- تحمیل تدابیر منجربه جلوگیری از تولد نوزدان فلسطینی

«آدیلا حسیم Hassim ADILA» یکی از وکلای مدافع آفریقای جنوبی در این زمینه به رسانه‌ها گفته است لازم نیست دادگاه به سرعت به حکم نهایی درباره اتهامات نسل کشی برسد، اما می‌تواند نتیجه بگیرد که حداقل برخی از اقدامات اسرائیل در چارچوب تعریف کنوانسیون قرار می گیردو بنابراین در این موارد مداخله کند.

طبق گزارش وکیل حسیم، پنج مورد از هشت مورد " مصادیق نسل کشی" که اسرائیل در طول جنگ اخیر علیه فلسطینی‌ها اعمال کرده، شامل موارد بسیار زیادی بوده که در پرونده ۸۴ صفحه‌ای آفریقای جنوبی علیه اسرائیل مطرح شده است:

کشتار دسته جمعی مردم فلسطین

این وکیلی آفریقای جنوبی با نشان دادن تصاویر گورهای دسته جمعی که اجساد کشف شده اغلب ناشناس در آن دفن شده بودند، گفت: «اولین اقدام نسل‌کشی، کشتار دسته جمعی فلسطینیان در غزه بوده است.»
به گفته وی اسرائیل در بمباران‌ها خود از بمب‌های بسیار مخرب ۲۰۰۰ پوندی (بیش از ۹۰۷ کیلوگرم) علیه بخش‌هایی از غزه استفاده کرده که در اثر آن تاکنون بیش از ۱۸۰۰ خانواده، چندین عضو خانواده خود را به دلیل فروریزش چنین بمب‌هایی از دست داده اند. علاوه براین در برخی از موارد انفجار این بمب‌ها سبب کشتار تمام اعضای برخی از خانواده‌های فلسطینی شده که دیگر هیچ بازمانده‌ای ندارند.

وی تاکید کرد اسرائیل به دروغ اعلام کرده که این بمب‌ها قدرت کشتار زیاد ندارد درحالی که پس از چنین بمبارانی دیگر هیچکس در امان نبوده است و به همین دلیل کشتار نوزادان و کودکان در این جنگ این اندازه زیاد است.

آسیب جسمی و روحی

مستند دیگری که وکیل حسیم به همراه سایر وکلا در این پرونده به قضات دادگاه لاهه ارائه کرده است، «اعمال آسیب‌های جدی روحی و جسمی توسط اسرائیل» به مردم غزه بوده است. وی در مورد دومین اقدام نسل‌کشی اسرائیل علیه فلسطینی‌ها توضیح داد: قریب به ۶۰ هزار نفر از فلسطینی‌ها تاکنون زخمی و معلول شده اند که بیشتر آنها زن و کودک هستند. آن‌ها در غزه، جایی که سیستم بهداشتی کاملاً از هم پاشیده است، در شرایط بسیار دشوار جسم و روحی قرار دارند و راهی برای درمان آنها نیست. وی همچنین به بازداشت تعداد زیادی از فلسطینی‌ها از جمله کودکان توسط نظامیان اسرائیل اشاره کرد، درحالیکه پس از بازداشت، لباس‌هایشان را به اجبار درآورده و در کامیون‌هایی که به مکان‌های نامعلومی می‌رفتند، سوار شده‌اند.

وی تاکید کرد: رنج جسمی و روحی مردم فلسطین غیرقابل انکار است.

جابه‌جایی یا کوچ اجباری و محاصره مواد غذایی

وکلای این پرونده استدلال کرده‌اند اسرائیل عمداً شرایطی را تحمیل کرده است که حیات و زیست مردم فلسطین را به سمت نابودی، هدف قرار داده و یکی از مهم‌ترین روش‌ها در این زمینه، جابجایی اجباری یا راندن بیشتر مردم غزه است که در این مسیر بسیاری از بین رفته‌اند. البته این اولین اقدام اسرائیل برای راندن مردم فلسطین نبوده و تاکنون هزاران خانواده چندین بار آواره شده اند، اما در شرایط کنونی نیم میلیون نفر از فلسطینی‌ها اکنون دیگر خانه‌ای برای بازگشت ندارند.

در این گزارش حقوقی اشاره شده است که چگونه اسرائیل به تمامی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی فلسطینی دستور تخلیه ظرف مدت ۲۴ ساعت بدون هیچ کمکی در جابجایی مجروحان یا جابجایی تجهیزات پزشکی داده است. این دستور همچنین در تمام بخش‌های وسیعی از شمال غزه اجرایی شد، جایی که بیش از یک میلیون نفر مجبور شدند در کوتاه‌ترین مدت جابه جا شوند.

به گفته وکلای این پرونده، این دستوراسراییل به تنهایی خود اقدام مهمی در نسل کشی فلسطینیان محاسبه می‌شود.

این وکیل گفت که اسرائیل همچنین مسیر و نوار باریک ارائه غذا و آب را مسدود کرده و باعث گرسنگی شدید و حاد گسترده در میان بازماندگان فلسطینی شده است و دراین زمینه با محدود کردن رفت و آمد امدادگران، حتی امکان توزیع آنچه را در دسترس نیز قرار داردف از بین برده است. وی کلیپی را پخش کرد که صدها فلسطینی را نشان می‌داد که به دنبال کامیون حامل کمک به غزه می‌دویدند.

به گفته وکلای پرونده نسل‌کشی اسرائیل، این رژیم عمداً شرایطی را وضع کرده است که فلسطینیان در غزه را از سرپناه کافی، لباس، ملافه و سایر اقلام حیاتی غیرغذایی محروم کرده است. براساس این مستندات فلسطینی‌ها آب سالم برای نوشیدن، تمیز کردن و پختن ندارند و موارد بیماری از جمله اسهال و وبا در حال اپیدمی است و به همین دلیل احتمال دارد تعداد بیشتری از فلسطینی‌ها از گرسنگی و بیماری بمیرند و این در شرایطی رخ می‌دهد که محاصره آن‌ها هنوز ادامه دارد.

نابودی سیستم بهداشت و سلامت

چهارمین مصداق برای اقدام نسل‌کشی توسط اسرائیل که حقوقدانان آفریقای جنوبی به آن اشاره کرده‌اند، حمله نظامی اسرائیل به سیستم مراقبت‌های بهداشتی غزه بوده که شرایط زندگی در این باریکه بسیار ناپایدار و خطرناک کرده است. در مستندات ارائه شده به دادگاه در این مورد تاکید شده که مراقبت‌های بهداشتی غزه قبلاً به دلیل سال‌ها حمله اسرائیل فلج شده بود، اما اکنون با حملات مستقیم دیگر سیستم بهداشتی در این محدوده وجود ندارد و دیگر کسی قادر به مقابله با تعداد زیاد مجروحانی که نیاز به درمان و نجات دارند، نیست.

جلوگیری از تولد نوزادان فلسطینی

موضوع دیگری که دراین پرونده مورد استناد قرار گرفته این است که اسرائیل درمان‌های نجات دهنده زندگی مورد نیاز برای زایمان نوزادان را مسدود کرده و با این اقدام مانع از موالید جدید فلسطینی شده است.
به عبارت دیگر این اقدام اسرائیل به معنای جلوگیری از تولد در غزه است که یک عمل نسل کشی محسوب می‌شود. «ریم آلسالم» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور خشونت علیه زنان و دختران هم پیشتر در این زمینه گزارش و با توجه به مستندات تاکید کرده بود: خشونت باروری که اسرائیل بر زنان فلسطینی، نوزادان نوزاد و کودکان تازه متولد شده، اعمال کرده است می‌تواند به عنوان نسل‌کشی تلقی شود.

ادعاهای اسرائیل

این پرونده برای اسرائیل در انظار داخلی و جهانی بسیار با اهمیت است به همین دلیل «آهارون باراک» رئیس سابق دیوان عالی اسرائیل به عنوان رئیس گروه حقوقدانان اسرائیل به لاهه اعزام شده است.

«مالکوم شاو» Malcolm Shaw وکیل انگلیسی گروه اسرائیلی روز جمعه گذشته ادعاهای اسرائیل در این پرونده را مطرح کرد. وی مدعی شده است که اقدامات تل آویو در دفاع از خود انجام شده است.
وی مدعی شده است که حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ منجر به کشته شدن ۱۱۳۹ نفر و گروگان گرفتن بیش از ۲۰۰ نفر شده است.

همزمان با شروع روند دادگاه علیه اسرائیل، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر و سایر مقام‌های نظامی با طرح ادعاهای دروغین اقدام آفریقای جنوبی را هدف قرار دادند. نتانیاهو مدعی شده است: ما با تروریست‌ها می‌جنگیم، با دروغ‌ها می‌جنگیم. امروز شاهد دنیایی وارونه بودیم. اسرائیل متهم به نسل کشی است در حالی که با نسل کشی مبارزه می‌کند.

کارشناسان حقوقی می‌گویند: گروه وکلای آفریقای جنوبی باید مستندات لازم برای دادگاه را برای اثبات کشتارهای دسته جمعی یا نسل کشی فلسطینیان را ارائه کند، ضمن اینکه باید از طرح این موضوع که اسرائیل به طور هدفمند این اقدامات را انجام می‌دهد نیز دفاع کند، موضوعی که به گفته وکلای پرونده «نسل‌کشی‌ها هرگز از قبل اعلام نمی‌شوند.»

«تمبکا نگکوکایتوبی» Tembeka Ngcukaitobi وکیل دیگری در این زمینه ، اظهارات مقامات اسرائیلی را به عنوان دلیل و مستند دیگری بر این قصد ذکر کرده است. وی به اظهارات نتانیاهو در ۲۸ اکتبر اشاره کرد و نتیجه گرفت که «تخریب زندگی فلسطینی‌ها یک سیاست مشخص اسرائیل است.»

تاکنون چندین کشور و سازمان بین المللی این اقدام آفریقای جنوبی را حمایت کرده اند که مالزی، بولیوی و ترکیه از جمله آنها هستند.

جمع بندی

پس از شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در دیوان بین المللی دادگستری، بسیاری از رسانه‌های غربی سعی در القای بی اثر و نتیجه بودن این اقدام کردند. آنها این موضوع را دستمایه قرار دادند که دیوان بین المللی دادگستری،دادگاه عالی سازمان ملل مستقر در لاهه هلند، پس از جنگ جهانی دوم، برای حل و فصل اختلافات بین کشورها و ارائه نظرات مشورتی در مورد مسائل حقوقی تأسیس شده و این دیوان برخلاف دیوان کیفری بین‌المللی (ICC)، نمی‌تواند افراد یا دولت‌ها را به دلیل اقداماتی مانند نسل‌کشی، تحت تعقیب قرار دهد.

این درحالی است که شواهد ارائه شده توسط آفریقای جنوبی حاکی از آن است که اقدامات اسرائیل علیه فلسطینی‌ها به دلیل اینکه با هدف نابودی بخش قابل توجهی از گروه ملی، نژادی و قومی فلسطینی انجام می‌شود، از مصادیق نسل‌کشی درجهان محسوب می‌شود.

این رسانه‌ها نوشتند: مستندات ارائه شده در پرونده آفریقای جنوبی بیشتر لفاظی‌های مقام‌های اسرائیل، از جمله اظهارنظرهای نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، به عنوان شواهدی مبنی بر «قصد نسل‌کشی» را برجسته کرده است.

طبق قوانین بین المللی، نسل کشی به معنی ارتکاب یک یا چند عمل جنایت‌بار به قصد نابودی کلی یا جزئی یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی تعریف شده است.

برخی رسانه‌های غربی در پاسخ به این سوال که آیا دادگاه می‌تواند اسرائیل را مجبور به توقف جنگ در غزه کند؟ نوشتند: آفریقای جنوبی از دیوان بین المللی دادگستری خواسته است تا به اسرائیل دستور دهد «فوراً عملیات نظامی خود را در غزه و علیه غزه متوقف کند»، اما حتی اگر چنین حکمی صادر شود، اسرائیل چنین دستوری را نادیده می‌گیرد و نمی‌تواند مجبور به اجرای آن شود، زیرا از نظر تئوری حکم صادره دادگاه برای طرفین شامل اسرائیل و آفریقای جنوبی از نظر قانونی الزام آور هستند، اما در عمل غیرقابل اجرا هستند.

آنها به این موضوع اشاره کردندکه در سال ۲۰۲۲، همین دادگاه به روسیه دستور داد تا فوراً عملیات نظامی در اوکراین را متوقف کند، اما این دستور نادیده گرفته شد.

علاوه بر رسانه‌ها، دولت آمریکا نیز که همواره از جنایات اسرائیل علیه فلسطین حمایت کرده است در مورد این شکایت نیز باز هم مدافع اسرائیل شد. «آنتونی بلینکین» وزیر خارجه آمریکا در این زمینه گفت: ایالات متحده معتقد است که تسلیم پرونده نسل کشی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل، جهان را از تلاش‌های مهم برای صلح و امنیت منحرف می‌کند.

اما برخی کشورهای غربی دیدگاه دیگری را مطرح کردند، «آنالنا بائربوک» وزیر امور خارجه آلمان نیز در این زمینه گفت: این یک واقعیت است که نسل‌کشی پیش‌شرط قصد نابودی یا نابودی بخشی از یک گروه را به دلیل ملیت، قومیت، نژاد یا مذهب آن‌ها فراهم می‌کند. ما جلسات دادگاه را از پیگیری خواهیم کرد.

«بنیاد نلسون ماندلا» در آفریقای جنوبی هم با صدور بیانیه‌ای از تیم حقوقی آفریقای جنوبی در دادگاه حمایت کرد و خواستار پیگیری حقیقت، عدالت و صلح و آتش بس در غزه شد.

علاوه براین، وزارت خارجه لبنان در بیانیه خود دراین زمینه ابراز امیدواری کرد که یک حکم عادلانه و سریع که نشان دهنده احترام به ارزش‌ها و حقوق بشر، به ویژه حقوق بشردوستانه بین المللی باشد، توسط این دادگاه صادر شود.

در مجموع به رغم تلاش رسانه‌ای اسرائیل غرب برای کم و بی اهمیت نشان دادن اقدام آفریقای جنوبی باید گفت مردم و دولت این کشور اقدام متهورانه ای را انجام دادند. وکلای این پرونده معتقدند اسرائیل برنامه نابودی غزه و مردم فلسطین را تحت ادعای دروغین مبارزه با حماس به اجرا گذاشته است.

نکته حائز اهمیت این است که اگرچه این دادگاه قدرت سیاسی و اجرایی ندارد و در این زمینه چه حکمی صادر بشود یا خیر اما این حرکت پیشروانه آفریقای جنوبی تاکنون توانسته اذهان و افکار عمومی بسیاری از مردم و دولت‌های جهان را به خود جلب کند و از حمایت آن‌ها برخوردار شود، حقیقتی که تظاهرات گسترده هواداران فلسطین در سراسر جهان همزمان با شروع روند دادگاه در لاهه، این موضوع را ثابت کرد.

علاوه براین، وکلای آفریقای جنوبی با مستندات خود ثابت کردند که شیوه‌ها و سطوح کشتار اسرائیل علیه غزه آن گونه بالاست که هیچ کجای غزه و هیچ فلسطینی از آن در امان نیست و تاکنون هیچیک از قوانین بین‌المللی نتوانسته است در عمل از این مردم حمایت کند.