موشک بالستیک چیست؟

به گزارش «تابناک»، موشک‌های بالستیک معمولاً ارتفاع بسیار بالایی می‌گیرند و برخی از موشک‌های بالستیک که برد بسیار بالایی دارند حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند و با استفاده از ماشین ورود مجدد RV  به جو بازمی‌گردند.

موشک بالستیک در حقیقت یک ماشین تحویل موشک-مولد، شامل سیستم رهیابی و محفظه حمل مهمات است که اساساً علیه اهداف زمینی و سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع گوناگون موشک‌های بالستیک معمولاً بر حسب برد طبقه‌بندی می‌شوند.

نوع خاصی از موشک‌های بالستیک وجود دارد که از زیردریایی‌ها شلیک می‌شود و SBLM نام دارد. در ساخت موشک‌های بالستیک، مبحث پیشرانه که مشخص‌کننده برد موشک است مهمترین مسئله محسوب می‌شود و پس از آن میزان توانایی حمل مهمات که قدرت تخریب آن را افزایش می‌دهد.

 

تاریخچه

اولین موشک بالستیک A-۴ نام داشت که معمولاً با نام موشک وی-۲ (اصطلاح آلمانی ۲-Vergeltungswaffe به معنی «سلاح انتقامی ۲» شناخته می‌شود که بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ میلادی توسط آلمان نازی و زیر نظر ورنر فون براون در ورماخت ساخته شد. اولین پرتاب موفقیت آمیز وی-۲ در ۳ اکتبر ۱۹۴۲ بود و برای اولین بار در تاریخ ۴ سپتامبر ۱۹۴۴ علیه انگلستان مورد استفاده قرار گرفت. تا پایان جنگ جهانی دوم حدود ۳۰۰۰ موشک وی-۲ از مجموع شش هزار موشک ساخته شده توسط ورماخت، به سمت کشور‌های بریتانیا، هلند و بلژیک پرتاب شده بود.

انواع

موشک‌های بالستیک را می‌توان از نظر برد یا کاربرد آن‌ها دسته‌بندی کرد، که معمولاً آن‌ها را بر اساس برد گروه‌بندی می‌کنند. کشور‌های مختلف از الگو‌های متفاوتی برای دسته‌بندی موشک‌های بالستیک استفاده می‌کنند.
۱- Tactical ballistic missile با میزان برد ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر
۲-موشک بالستیک کوتاه برد SRBM به انگلیسی: Short-range ballistic missile با برد کمتر از ۱٫۰۰۰ کیلومتر
۳-موشک بالستیک میانبرد MRBM به انگلیسی: Medium-range ballistic missile با میزان برد بین ۱٫۰۰۰ تا ۳٫۵۰۰ کیلومتر
۴-موشک بالستیک دوربرد IRBM به انگلیسی: Intermediate-range ballistic missile با میزان برد ۳٫۵۰۰ تا ۵٫۵۰۰ کیلومتر
۵-موشک بالستیک قاره پیما ICBM  به انگلیسی: Intercontinental ballistic missile با برد بیشتر از ۵٫۰۰۰ کیلومتر
به دلیل محدودیت موشک‌های بالستیک در توانایی حمل بار‌های سنگین عمدتاً از موشک‌های بالستیک میان‌برد، دوربرد و قاره پیما برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای استفاده می‌شود، زیرا در غیر این صورت پرتاب کردن حجم کمی از مواد منفجره معمولی توسط موشک‌های بالستیک صرفه اقتصادی ندارد.

 موشک‌های بالستیک کوتاه برد (SRBM) به‌طور بالقوه در درگیری‌های منطقه‌ای به دلیل فاصله کم کشورها، هزینه نسبی کم و سهولت تنظیمات و پیکربندی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 

موشک بالستیک شهاب ۳

«شهاب ۳»، اولین موشک بالستیکی است که زمینه ورود ما را به جمع تولیدکنندگان موشک‌های بالستیک دوربرد فراهم کرد. این موشک بالستیک با سوخت مایع برای نخستین بار در تابستان سال ۲۰۰۳ وارد خدمت رسمی در نیروهای مسلح کشورمان شد. بُرد این موشک با کلاهک هزار و ۲۰۰ کیلویی تا هزار و ۳۰۰ کیلومتر، با کلاهک یک تُنی تا هزار و ۵۰۰ کیلومتر و با کلاهک ۸۰۰ کیلویی تا دو هزار و ۱۰۰ کیلومتر اعلام شده است. هم‌چنین تا یک دهه گذشته این موشک مهم‌ترین اهرم فشار ایران برای دفاع از خود در برابر حملات احتمالی رژیم صهیونیستی بود، اما امروز بالستیک‌هایی را تولید کرده‌ایم که با سر جنگی به مراتب سنگین‌تر، بُرد بیش از دو هزار کیلومتر در مقایسه با «شهاب ۳» دارند.

 

موشک بالستیک عماد

موشک عماد نخستین موشک دوربرد جمهوری اسلامی ایران با قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت به هدف بوده که قادر است اهداف موردنظر را با دقت بالا مورد اصابت قرار داده و به‌طور کامل منهدم کند.

این موشک از نوع زمین به زمین است و با برد حدود هزار و ۶۵۰ کیلومتر در زمره موشک‌هایی با برد بلند قرار می‌گیرد. هم‌چنین وزن «عماد» حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم و وزن سر جنگی آن حدود ۷۵۰ کیلوگرم است. طول این موشک ۵/۱۵ متر و قطر آن ۱/۲۵ سانتی‌متر است و از سوخت مایع تغذیه می‌کند.

موشک بالستیک خرمشهر

موشک خرمشهر پیشرفته‌ترین سلاح ساخته‌شده توسط دانشمندان جوان سرزمین‌مان به‌حساب می‌آید. این موشک از همان ابتدای رونمایی، مورد توجه رسانه‌های بیگانه قرار گرفت و برخی از آن‌ها این موشک پیشرفته بالستیکی را سیلی محکمی به‌صورت «دونالد ترامپ» و رژیم صهیونیستی توصیف کردند.

موشک خرمشهر در دسته بالستیک‌های دوربرد زمین به زمین قرار دارد که با بُرد دو هزار کیلومتر می‌تواند هر تهدیدی را صدها کیلومتر ورای مرزهای کشورمان خنثی کند. هم‌چنین این موشک حدود ۲۰ تُن وزن دارد که هزار و ۵۰۰ کیلوگرم از وزن آن به سر جنگی اختصاص یافته است.

طول موشک خرمشهر حدود ۱۳ متر و قطر آن ۱۵۰ سانتی‌متر است که از سوخت مایع تغذیه می‌کند.

 

موشک بالستیک قدر

موشک برد بلند «قدر»، نسخه تکامل‌یافته شهاب ۳ با دقت و قدرت تخریب بالاست. این موشک قابلیت جدایش سر جنگی را دارد که برای اهداف ثابت به‌کار برده می‌شود و قابلیت پرتاب از انواع سکوهای ثابت و متحرک را دارد.

موشک قدر از نوع زمین به زمین بوده و در زمره موشک‌های دوربرد با برد هزار و ۹۵۰ کیلومتر محسوب می‌شود. وزن این موشک هزار و ۷۲۰ کیلوگرم و وزن سر جنگی آن ۶۵۰ کیلوگرم است. هم‌چنین «قدر» با طول حدود ۱۵/۸۶ متر و قطر ۱/۲۵ متر از سوخت مایع تغذیه می‌کند.

 

موشک بالستیک سجیل

مهم‌ترین ابزار دکترین نظامی ایران؛ حجم وسیع موشک‌های بالستیک ایران است. شناخته‌ترین نوع موشک‌های بالستیک از خانواده شهاب هستند. سجیل نسلی از موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران است. این موشک زمین‌به‌زمین دو مرحله‌ای، دو موتور سوخت جامد مرکب و بیش از دو هزار و ۵۰۰ کیلومتر بُرد دارد که در سال ۲۰۰۸ مورد آزمایش قرار گرفته است. موشک سجیل برخلاف موشک‌های شهاب، با سوخت جامد تا حد قابل توجهی زمان پرتاب را کمتر کرده و قدرت مانور را افزایش داده است.

موشک سجیلِ دو برای نخستین‌بار در سال ۲۰۰۹ مورد آزمایش قرار گرفت که توانایی بُرد دو هزار و ۵۱۰ کیلومتر با حمل کلاهک سه مخروطی به میزان ۶۵۰ کیلومتر را دارد. این میزان می‌تواند از هزار تا دو هزار کیلومتر ارتقا پیدا کند. بزرگ‌ترین دستاورد در موشک‌های بالستیک از بُعد دقت را می‌توان مربوط به موشک سجیل دو دانست که در مقایسه با سجیل یک؛ به سیستم ناوبری جدید و سنسورهای دقیق و پیشرفته مجهز است.