تلسکوپ جیمزوب حیات فرازمینی را کشف کرد؟

از مدتی پیش با اتکا به برخی نظرات افراد معتبر در جامعه‌ی نجوم و اخترشناسی، شایعه شده که تلسکوپ فضایی جیمز وب، سیاره‌ای را با شواهد قوی از حیات بیگانه پیدا کرده است. این دیدگاه احساسی با انتشار مطلبی با عنوان «آیا واقعا بیگانگان را یافته‌ایم؟» در مجله‌ی خبری بریتانیایی «اسپکتیتر» توجه عموم را به خود جلب کرد.

مطابق قانون بتریج در تیترها، قاعده‌ای که بیان می‌کند پاسخ تیترهای سوالی منفی است، در جواب تیتر مطلب اسپکتیتر نیز باید گفت خیر. اما این خیر چقدر محکم است؟ پاسخ به این سوال دشوارتر است.

اسپکتیتر در تهیه‌ی مقاله‌ی خود از نظرات برخی دانشمندان معتبر بریتانیایی، ازجمله ربکا اسمتورست، اخترفیزیکدان دانشگاه آکسفورد استفاده کرده است. اسمتورست می‌گوید: «فکر می‌کنم خیلی زود مقاله‌ای خواهیم داشت که شواهد قوی را برای وجود اثر زیستی در سیاره‌ای فراخورشیدی ارائه می‌دهد.»

علاوه‌براین، تیم پیک، فضانورد بریتانیایی با بیان اظهاراتی تازه، در آتش شایعه‌ی مورد بحث دمیده است. او باور دارد که «تلسکوپ جیمز وب به‌طور بالقوه ممکن است قبلاً [حیات بیگانه] را پیدا کرده باشد. مسئله فقط این است که دانشمندان نمی‌خواهند تا پیش از اطمینان کامل، این نتایج را منتشر یا تایید کنند؛ اما ما سیاره‌ای را پیدا کرده‌ایم که ظاهرا سیگنال‌های قوی از حیات بیولوژیکی ارسال می‌کند.»

جهان هایسین

اریک برگر، سردبیر فضا در وب‌سایت آرس‌تکنیکا برای دریافت پاسخ، مستقیماً به سراغ مقام‌های ناسا که مسئول تلسکوپ جیمز وب هستند، رفت و پرسید آیا آن‌ها حیات یا دست‌کم شواهد قوی از حیات را در سیاره‌ای دیگر در اطراف ستاره‌ای غیر از خورشید خودمان پیدا کرده‌اند یا نه. پاسخ این سوال نیز منفی بود؛ اما نه یک منفی محکم.

نیکوله کولون، جانشین دانشمند پروژه‌ی تلسکوپ در امور علوم سیاره‌های فراخورشیدی گفت: «جیمز وب شواهد قطعی از حیات در سیاره‌ای فراخورشیدی پیدا نکرده است. پیش‌بینی می‌شود که مشاهدات این تلسکوپ بتواند به شناسایی اولیه‌ی نشانه‌های زیستی بالقوه‌ای منجر شود که قادرند سکونت‌پذیری سیاره‌ی مورد نظر را کمابیش محتمل سازند. برای تعیین قطعی سکونت‌پذیری یک سیاره فراخورشیدی به ماموریت‌های آینده نیاز خواهد بود.»

هرچند کولون در اظهاراتش از سیاره‌ای خاص اسم نبرد، برگر اطمینان دارد که منظور وی K۲-۱۸ b است. این جهان بیگانه با جرم ۸٫۶ برابر زمین، ۱۲۰ سال نوری از منظومه شمسی ما فاصله دارد. اخترشناسان باور دارند که این سیاره‌ی فراخورشیدی، جهانی از نوع «هایسین» است؛ بدین معنا که اقیانوس‌های آبی روی سطح خود و جوی غنی از هیدروژن دارد.

اخترشناسان قبلا K۲-۱۸ b را با تلسکوپ فضایی هابل مطالعه کرده بودند؛ اما پس از آنکه تلسکوپ جیمز وب رصدهای جالبی از آن انجام داد، علاقه‌ی جامعه‌ی علمی به این سیاره افزایش یافت. یکی از مولکول‌هایی که جیمز وب در K۲-۱۸ b پیدا کرد، دی‌متیل سولفید بود.

عدم قطعیت

اما دی‌متیل سولفید دقیقا چیست؟ این ماده ترکیبی آلی است که اگر به تابه‌حال کلم پخته باشید، بوی آن را احساس کرده‌اید. دی‌متیل سولفید در اقیانوس‌های زمین به‌وسیله‌ی فیتوپلانکتون‌ها به‌عنوان بخشی از فرآیند متابولیسم آن‌ها منتشر می‌شود. به‌طور دقیق‌تر، این ماده روی زمین فقط به‌وسیله‌ی حیات ساخته می‌شود. کشف دی‌متیل سولفید در K۲-۱۸ b وجود حیات را اثبات نمی‌کند؛‌ اما اگر این ماده واقعا در آنجا وجود داشته باشد، قطعا سرنخی هیجان‌انگیز محسوب می‌شود.

درنتیجه تا آنجا که می‌دانیم، اصل داستان همین است. مشاهداتی که جیمز وب از سیاره‌ی فراخورشیدی K۲-۱۸ b انجام داده، بدون شک دانشمندان را مجذوب خود کرده است. بااین‌حال، در مورد اندازه‌گیری آب، متان و دی‌متیل سولفید همچنان بحث‌های سنگین در جریان است. این شواهد امیدوارکننده، اما غیرقطعی هستند. همان‌طور که کولون اشاره کرد، برای تصمیم‌گیری قطعی در مورد وجود حیات بیگانه، به داده‌های بیشتر و احتمالا ابزارهای پیشرفته‌تر جدید نیاز داریم.

• بیشتر بخوانید:

• ستاره‌ای درخشان‌تر از خورشید / عکس

• کشفی جدید از زمان حکومت هخامنشیان بر بیت‌المقدس

• سورپرایز جالب سامسونگ برای طرفدارانش

• فناوری‌ خطرناک خودروهای بی ام و

۲۲۷۲۲۷